Na łamach portalu poruszano już problematykę kwalifikacji rynkowych w Polsce. Celem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (dalej: ZSK) jest zebranie w jednym systemie wszelkich kwalifikacji z rynku, z rzemiosła, ze szkolnictwa wyższego oraz ze szkolnictwa i kształcenia zawodowego. W związku z podjętymi w przedmiotowej kwestii działaniami powstała w świecie sportu płaszczyzna, która wymaga wypełnienia.
Jednolity system uporządkowania kwalifikacji oraz ich certyfikacji ma wspierać osoby dążące do stałego rozwijania własnych umiejętności. Osoby takie będą mogły ubiegać się o potwierdzenie certyfikatem jakości świadczonych przez nich usług. Niezbędnym warunkiem jest jednak istnienie kwalifikacji wcielonych do ZSK. W świecie sportu takowych jeszcze nie włączono, jednak podejmowane są liczne kroki świadczące o szczególnym nadzorze i chęci pobudzenia procesu ujednolicenia kwalifikacji rynkowych w polskim sporcie. Przed różnymi instytucjami pojawia się zatem możliwość uczestniczenia w pracach zapewniających umiejętnościom rynkowym określone standardy, ich certyfikowanie oraz zewnętrzne zapewnianie jakości jednostkom certyfikującym. Pierwszym krokiem, który należy wykonać w obszarze sportu jest właściwe opisanie kwalifikacji rynkowych i w konsekwencji ich włączenie do ZSK.
Proces opisywania kwalifikacji został szeroko uregulowany w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (dalej: uzsk), a zasadnicze znaczenie ma w tej kwestii art. 15 wspomnianej ustawy. Zgodnie z jego postanowieniami opis musi wskazywać nazwę kwalifikacji, która powinna dostatecznie odróżniać kwalifikację od innych, różnić się od nazwy wykonywanego zawodu i tytułu zawodowego, a także być możliwie jak najkrótsza. Nazwa powinna zarysować zakres czynności przy użyciu rzeczownika odczasownikowego, np. prowadzenie, asystowanie, analizowanie. Opis obejmuje również wskazanie nazwy dokumentu potwierdzającego nadanie kwalifikacji, a także zakres przyznawanych przez niego uprawnień oraz okres jego ważności i ewentualne warunki przedłużenia.
Kolejnym wymogiem jest określenie w godzinach zegarowych nakładu pracy, który umożliwia osiągnięcie poziomu wskazanego w kwalifikacji i deklarowanych efektów uczenia się. Efekty uczenia się również należy opisać zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w art. 9 ust. 1 pkt 1 uzsk. Pierwszym punktem je przybliżającym jest syntetyczna charakterystyka umiejętności i kompetencji, a kolejnymi szczegółowe opisy poszczególnych efektów uczenia się oraz ich indywidualne zestawy. Obowiązkowo należy zawrzeć informacje o czynnościach i zadaniach, które potrafi wykonywać osoba tę kwalifikację posiadająca i typowe możliwości ich wykorzystania jak np. zajmowanie określonych stanowisk pracy. Jednocześnie wnioskodawca powinien wskazać proponowany poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji i Sektorowej Ramy Kwalifikacji, jeżeli takowa w danym sektorze funkcjonuje. Ostateczna decyzja co do przyznanego poziomu należy jednak do właściwego ministra współpracującego z szeregiem ekspertów oraz Radą Interesariuszy.
Istotnym elementem opisu jest uzasadnienie celowości i potrzeby włączenia danej kwalifikacji do ZSK. Należy wykazać, iż na rynku jest duże zainteresowanie daną płaszczyzną, niezależnie czy to w trendach rynku pracy, nowych technologii, potrzeb społecznych, czy też rozwoju kraju lub regionu. Konieczne jest także zarysowanie grup osób, które mogą być zainteresowane uzyskaniem kwalifikacji, z uwzględnieniem możliwości przygotowania do jej uzyskania w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Proponowaną kwalifikację należy odnieść do już obecnie funkcjonujących, zbliżonych kwalifikacji i wskazać występujące między nimi różnice. Nałożono również wymóg wskazania kwalifikacji ujętych w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji zawierających wspólne zestawy uczenia się.
Uzsk nakłada na wnioskodawcę obowiązek zawężenia podmiotów potencjalnie zainteresowanych przystąpieniem do walidacji uzyskaniem kwalifikacji, poprzez nakreślenie wymogów, które taka osoba musi spełniać. Stopień ich szczegółowości zależny jest od charakterystyki obszaru, jednak jako przykład podać można wykształcenie, posiadaną wiedzę, ukończone kursy czy w ostateczności udokumentowane doświadczenie w danej branży. W opisie koniecznie należy również określić wymagania dotyczące walidacji i podmiotów, które będą ją przeprowadzały. W tym przypadku powinno się skupić uwagę na stosowanych przez podmiot metodach mających weryfikować i dokumentować efekty uczenia się, kadrę podmiotu i jej poziom kompetencji. Nie bez znaczenia pozostają także zasoby organizacyjne i materialne, których posiadanie jest niezbędne dla należytego przeprowadzenia procesu walidacji. Zaproponowane wymagania mogą dotyczyć poszczególnych elementów lub pozostawać uniwersalnymi wytycznymi dla całej kwalifikacji. W tym miejscu opisujący może również zamieścić wskazówki i uwagi, które mogą mieć istotne znaczenie dla podmiotów tworzących i przeprowadzających walidację.
Procedura opisania kwalifikacji rynkowej jest wysoce sformalizowana ze względu na rangę i istotę całego przedsięwzięcia. Jego zasadniczą rolę podkreśla stałe dążenie do poprawy porządku prawnego leżącego u podstaw ZSK, skutkujące kolejną nowelizacją uzsk, która wejdzie w życie 1 września 2019 r. Odrębne działania pobudzające aktywność podejmowane są również w świecie sportu, gdyż zaangażowane podmioty dostrzegają ogrom pozytywnych skutków całego przedsięwzięcia.
Artykuł dostępny jako PODCAST. Słuchaj TUTAJ!
