Zgodność z Konstytucją obowiązku wskazania sprawcy wykroczenia drogowego

19.03.2014, 20:40

Przepisem art. 78 ust 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym został nałożony na właścicieli i posiadaczy pojazdów ustawowy obowiązek wskazywania na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył on pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Przepis ten zapewnić ma prawidłowe funkcjonowanie systemu automatycznej kontroli prędkości pojazdów, czyli fotoradarów. Chcąc jednocześnie zapewnić efektywne egzekwowanie ww. obowiązku, ustawodawca w art. 96 §3 Kodeksu Wykroczeń sankcjonuje jego niewykonanie jako wykroczenie zagrożone karą grzywny. I właśnie, co do zgodności tego przepisu Kodeksu Wykroczeń z Konstytucją, a dokładniej z art. 2 i art. 42 ust. 1 Konstytucji, powziął wątpliwość Sąd Rejonowy w Lublinie, kierując pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem Sądu pytającego omawiany przepis, przewidując nadmiernie represyjną sankcję, godzi w dwie konstytucyjne zasady: demokratycznego państwa prawnego oraz zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, a także narusza wymóg stosowania proporcjonalnej i adekwatnej sankcji w stosunku do popełnionego czynu.

Rozstrzygając omawianą kwestię, Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 12 marca 2014 r. orzekł, że art. 96 §3 Kodeksu Wykroczeń jest zgodny z art. 2 Konstytucji (statuującym zasadę demokratycznego państwa prawnego) oraz z art. 42 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, że odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Trybunał stanął na stanowisku, że brak sankcji za naruszenie obowiązku nałożonego art. 78 ust. 4 Prawa o ruchu drogowym doprowadziłby w rezultacie do jego powszechnego ignorowania, a przepis w praktyce stałby się przepisem martwym. W konsekwencji również system fotoradarów przestałby funkcjonować tak, jak powinien.

Trybunał uznał również, że kara grzywny nie jest zbyt uciążliwą i nieproporcjonalną sankcją. Przede wszystkim, ustawodawca nie zdecydował się na sankcję odpowiedzialności karnej, tylko wykroczeniowej, a ponadto, spośród katalogu kar, wybrał tę najłagodniejszą. Zgodnie z przepisami kodeksu wykroczeń, grzywna może wynosić od 20 do 5000 zł, co według TK jest umiarkowanym sposobem sankcjonowania obowiązku wskazania osoby kierującej pojazdem.

Teoretycznie mniej uciążliwym dla właścicieli pojazdów środkiem byłaby poprawa jakości obrazu rejestrowanego fotoradarem, jednak w praktyce nie rozwiązałoby to problemu – chociażby z uwagi na fakt, iż fotoradary mogą rejestrować również tył pojazdu odjeżdżającego. Aby realizować obowiązek z art. 78 ust. 4 Prawa o ruchu drogowym jest zatem konieczne dalsze obowiązywanie art. 96 §3 KW.

Mimo to w dalszym ciągu wątpliwości może budzić sytuacja, w której penalizowane w art. 240 kodeksu karnego niezawiadomienie o popełnieniu przestępstwa dotyczy tylko najpoważniejszych czynów, a i tak przewidziane są w tym wypadku wyjątki od ponoszenia odpowiedzialności (np. z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą osobie najbliższej), natomiast od odpowiedzialności z tytułu art. 96 §3 kodeksu wykroczeń wyjątków nie przewidziano.

 

 

20.11.2024, 06:00

Zmiany w uchwale o członkostwie w PZPN

читать далее
13.11.2024, 07:00

Transparentność w polskim sporcie

читать далее

У вас есть вопросы?

Позвоните по телефону +48 71 794 77 83

На веб-сайте используются файлы cookie, которые необходимы для комфортного использования веб-сайта. Вы можете изменить настройки файлов cookie в своем браузере в любое время. ×