W dobie koronawirusa służba zdrowia stoi na pierwszej linii frontu walki z zagrożeniem, niemniej nie można zapominać, że pacjent też człowiek i jakieś tam prawa ma. Ich konkretyzacją jest ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która nie tylko wskazuje na podstawowe prawa jakie ma pacjent, ale i określa zasady oraz tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych.
Zgodnie z art. 4 ust.1 w/w ustawy „W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego.”
Na łamach bloga nie sposób opisać wszystkich zdarzeń, z tytułu których pacjent może domagać się zadośćuczynienia, ale tradycyjnie już podam przykład z orzecznictwa. Wskazuje zatem, że opóźnienie w diagnostyce pacjenta może być podstawą zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 czerwca 2016 r., sygn. akt I ACa 1767/15). Ponadto wskazuje się również, iż „jeśli zabieg operacyjny był celowy czy konieczny, odmowa jego wykonania powinna być poprzedzona szczegółowymi badaniami i odpowiednimi konsultacjami oraz odnotowana i uzasadniona w dokumentacji medycznej. Stwierdzić zatem trzeba, że (…) odmowa lekarza wykonania w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej zabiegu operacyjnego, którego celowość stwierdzono, nie może być dowolną decyzją tego lekarza a wymaga istnienia poważnych powodów stwierdzonych stosownymi konsultacjami oraz szczegółowego uzasadnienia w dokumentacji medycznej” (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2002 r., sygn. akt I CKN 1386/00).
Zgodnie z obowiązującą linią orzeczniczą pojęcie „błędu w sztuce lekarskiej” odnosi się nie tylko do błędu terapeutycznego (błędu w leczeniu, w tym błędu operacyjnego), ale również do błędu diagnostycznego (błąd rozpoznania), co zostało wskazane w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt IV CSK 64/13. Szerokie znaczenie omawianego pojęcia potwierdzone zostało również w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. akt II KK 124/12, gdzie wskazano, iż błąd medyczny określa czynności lecznicze wykonane niezgodnie z zasadami wiedzy i sztuki medycznej.
Błąd medyczny stanowi bezspornie naruszenie praw pacjenta określonych w ustawie z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Szczególny status ochrony wynikający z powyższej ustawy przesądza, iż naruszenia praw pacjenta, które przesądzają o odpowiedzialności, a w związku z tym poszkodowany nie musi w ogóle udowadniać, że na jakimkolwiek etapie doszło do naruszenia jakiegoś prawnie chronionego dobra – wystarczy, że poszkodowany wskaże na konkretne prawo pacjenta określone w ustawie i fakt jego naruszenia (tak Z. Cnota, G. Gura, T. Grabowski, E. Kurowska, Zasady i tryb ustalania świadczeń/roszczeń (odszkodowania i zadośćuczynienia) w przypadku zdarzeń medycznych. Komentarz, Komentarz do art. 4).
Odnosząc się do powyższego przykładu związanego z błędem diagnostycznym nie należy jednak zapominać o regulacjach ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i dentysty. Zgodnie z art. 30 tej ustawy „Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.” Zwracam uwagę, że kilka dni temu usunięto fragment, zgodnie z którym lekarz miał obowiązek również udzielać pomocy lekarskiej „w innych przypadkach niecierpiących zwłoki.”
Od kilku dni błąd diagnostyczny oceniać należy więc zatem z pominięciem usuniętego fragmentu przywołanej jak wyżej ustawy.
