Zgodnie z najnowszą Uchwałą składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 marca 2017 r. sygn. akt III CZP 69/17 sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu. Takie samo stanowisko Sąd przedstawił w dwóch pozostałych uchwałach dotyczących tego samego problemu (III CZP 36/17 i III CZP 60/17). Sąd Najwyższy nie przedstawił ustnego uzasadnienia, natomiast pisemne uzasadnienie w/w uchwały nastąpi zapewne w późniejszym terminie.
Należy zaznaczyć, że uchwała dotyczy przypadków, w których członek rodziny jest w tzw. stanie wegetatywnym, czyli takich w których osoba żyje, ale nie ma z nią żadnego kontaktu lub jest on mocno ograniczony, a leczenie nie rokuje znaczącej poprawy.
Poszkodowany znajduje się zatem w stanie, w którym niemożliwe jest utrzymywanie z nim prawidłowych relacji i więzi rodzinnych, co stanowi naruszenie dobra osobistego osób bliskich. W związku z powyższym, na podstawie art. 23, art. 24 i art. 448 KC osoby najbliższe mogą żądać zadośćuczynienia za naruszenie ich dobra osobistego w postaci więzi rodzinnych, które co prawda nie zostały zerwane, ale uwzględniając stan zdrowia poszkodowanego osoby bliskie zostały pozbawione realnej możliwości ich normalnego kształtowania. Takie sytuacje dotyczą w głównej mierze wypadków komunikacyjnych, ale rozstrzygnięcie tego zagadnienia prawnego będzie miało szersze zastosowanie, gdyż może być przywoływane w przypadku osób poszkodowanych na skutek błędów medycznych, przez rolnika czy w wypadkach przy pracy.
W takich sprawach do tej pory sądy orzekały bardzo różnie. Czasem przyznawały zadośćuczynienie, a czasem nie. Linia orzecznicza była dotychczas bardzo niejednorodna, a odkąd Sąd Najwyższy wydał przełomowe postanowienia w trzech osobnych sprawach, może to znacznie zmienić rynek odszkodowań w Polsce.
Podsumowując, ujednolicenie linii orzeczniczej sądów powszechnych w zakresie możliwości przyznania zadośćuczynienia dla bliskich osoby, która doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu może być szansą na polubowne kończenie sporów o zadośćuczynienie, bez obowiązku kierowania roszczeń na drogę sądową. Zdecydowanie łatwiej będzie dojść do ugody w takich sprawach, gdyż ubezpieczyciel nie będzie miał nadziei, że w sądzie jakimś cudem się wybroni. Należy jednak zwrócić uwagę również na stronę ekonomiczną problemu: dopuszczenie takich rekompensat z pewnością zwiększy wydatki firm ubezpieczeniowych, a w konsekwencji wpłynie na składki obowiązkowego OC.
