Istota przedawnienia polega na tym, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na upływ tego czasu. Zgodnie z art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny najbardziej ogólny termin przedawnienia to 10 lat, a dla roszczeń okresowych oraz związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Należy jednak pamiętać, że istnieje szereg przepisów szczególnych, które przewidują krótsze terminy przedawnienia.
W art. 123 § 1 KC jako jedną z przyczyn przerywająca bieg przedawnienia wskazano uznanie roszczenia przez osobę przeciwko której roszczenie to przysługuje. Co do możliwości i konsekwencji uznania przez dłużnika długu przed upływem terminu przedawnienia raczej nikt nie ma wątpliwości, co jednak w sytuacji gdy uznanie następuje po upływie terminu przedawnienia? Czy takie rozwiązanie jest prawnie dopuszczalne?
W wyroku z 7 listopada 2007 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. VI ACa 826/2007) wypowiedział się, że „oświadczenie o uznaniu długu, złożone po upływie terminu przedawnienia nie wywiera żadnych skutków prawnych, w tym nie powoduje, że termin przedawnienia biegnie na nowo”. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż w orzecznictwie zaprezentowano także pogląd, że takie oświadczenie o uznaniu długu może być interpretowane jako oświadczenie o zrzeczeniu się zarzutu przedawnienia (przewidziane w art. 117 § 2 KC). Przyjmuje się również, że oświadczenie takie nie powinno jednak budzić wątpliwości. Takie stanowisko podzielił także Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 13 lutego 2013 r., w którym wskazał, że „oświadczenie o uznaniu długu dokonane po upływie przedawnienia, o ile nie przemawiają za tym jakieś wyjątkowe okoliczności, powinno być poczytane za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia” (sygn. I ACa 1409/12).
Kwestię zrzeczenia się zarzutu przedawnienia, a także jego konsekwencji doprecyzował także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 października 2006 r. (sygn. I CSK 119/06), w którym podkreślił, że „zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest jednostronną, prawokształtującą czynnością prawną. Jeśli zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest oświadczeniem woli, to należy do niego stosować wszystkie reguły dotyczące składania oświadczeń woli. Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia wywołuje zatem skutki prawne, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła ona zapoznać się z jego wolą. Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia nie wymaga żadnej formy. Jak każde oświadczenie woli (art. 60 KC), zrzeczenie się zarzutu przedawnienia może nastąpić w sposób wyraźny lub dorozumiany. W rachubę wchodzi więc każde zachowanie się dłużnika, które ujawnia jego wolę w sposób dostateczny. Na skutek zrzeczenia się zarzutu przedawnienia zobowiązanie naturalne staje się ponownie zobowiązaniem zupełnym. Wynikające z niego roszczenie odzyskuje przymiot zaskarżalności. Nowy termin przedawnienia zaczyna biec od chwili zrzeczenia się zarzutu przedawnienia”.
