I stało się! Minister Finansów posypał głowę popiołem i stwierdził, że jego interpretacja ogólna z lipca ubiegłego roku, której skutkiem było opodatkowanie otrzymywanych przez właścicieli gospodarstw rolnych odszkodowań z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, jest nieprawidłowa.
Fiskus, co w przypadku zwolnień podatkowych zdarza mu się wyjątkowo rzadko, oparł się na wykładni historycznej i funkcjonalnej zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit a ustawy PIT. Podzielił tym samym prezentowane przez sądy administracyjne stanowisko w tej kwestii. Dotychczas wykładnia organów podatkowych opierała się na ścisłej, językowej wykładni, która uznawała, iż przychód z tytułu odpłatnego ustanowienia służebności przesyłu ze zwolnienia podatkowego nie korzysta.
Co takiego stwierdził Minister Finansów w nowej interpretacji z dnia 21 maja 2014 r. (znak DD3/033/126/CRS/14/RD-46264/14)?
W zasadzie to powtórzył treść orzeczenia NSA z 26 listopada 2013 r. (sygn. II FSK 3050/11), gdzie sąd ten podkreślał, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już, zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. III CZP 79/02, praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie takiej służebności służebnością przesyłu oznacza, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu. Istotą tej służebności jest również (jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej) ograniczenie prawa własności właściciela nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza realizować inwestycję dotyczącą budowy urządzeń infrastruktury technicznej, lub który użytkuje takie urządzenia (stanowiące jego własność). Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności. Trudno natomiast przyjąć, aby wprowadzeniu omówionych już wyżej, nowych rozwiązań na gruncie prawa cywilnego, towarzyszyło założenie i zamiar dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych. Pozostawienie po dniu 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu w niezmienionym brzmieniu należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego, a poprzestanie na literalnej wykładni tego przepisu prowadzi do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków. Przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej, uznać należy, że po tej dacie zwolnienie to odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu.
Co oznacza powyższa interpretacja dla właścicieli gospodarstw rolnych, którzy otrzymają wynagrodzenie z tytułu służebności przesyłu? Ano tyle, że nie będą musieli się dzielić swoim finansowym szczęściem z fiskusem.
A co ta interpretacja oznacza dla właścicieli gospodarstw rolnych, którzy zastosowali się do starej interpretacji ogólnej z dnia 10 lipca 2013 r., DD3/033/101/CRS/13/RWPD-48186/RD-70020/13? Ordynacja podatkowa wskazuje, że zastosowanie się do interpretacji ogólnej przed jej zmianą nie może szkodzić temu, kto się do niej zastosował, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Stara interpretacja ewidentnie szkodziła tym podatnikom, którzy wskazywali, że zwolnienie im się należy. Pokusić się więc można o stwierdzenie, że ci wszyscy, którzy podatek zapłacili, powinni wystąpić teraz o stwierdzenie nadpłaty.
A pozostali właściciele i użytkownicy wieczyści gruntów nie wchodzących w skład gospodarstwa rolnego powinni wszcząć larum (najlepiej w postaci skutecznego lobbingu) o objęcie ich tym zwolnieniem w związku z konstytucyjnymi zasadami równości wobec prawa i sprawiedliwości społecznej.
