Sąd Najwyższy podjął niedawno ważną uchwałę odnoszącą się do kwestii zakresu związania sądów poprzednim wyrokiem w odniesieniu do świadczeń okresowych, takich jak czynsz najmu czy dzierżawy.
Wątpliwość powstała na tle stanu faktycznego w którym właścicielka dużego lokalu użytkowego domagała się od najemcy zapłaty czynszu za kolejny okres obowiązywania zawartej na czas określony umowy najmu, a w tym czasie dysponowała już kilkoma prawomocnymi wyrokami zasądzającymi jej czynsz od najemcy za wcześniejsze okresy (chodzi o postępowanie między tymi samymi stronami o świadczenia okresowe za dalsze okresy, w ramach tego samego stosunku prawnego). W tej sytuacji Sąd I instancji rozpatrujący kolejną sprawę na tle tej samej umowy zasądził żądaną kwotę, uznając, że jest związany ustaleniami poczynionymi we wcześniejszych sprawach. Natomiast Sąd II instancji powziął wątpliwości, czy w w tej sytuacji słusznie została zastosowana zasada szerszego rozumienia związania prawomocnym wyrokiem. Według stanowiska węższego, można bowiem założyć, że przedmiotem prawomocności jest jedynie ostateczny rezultat rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do niego doprowadziły, co w tym wypadku nie podlegałoby korzystaniu z powagi rzeczy osądzonej (tzw. zasady prawomocności materialnej).
Ostatecznie, w uchwale z dnia 12.07.2018 r. (sygn. akt III CZP 3/18) SN stwierdził, że „w procesie o świadczenie okresowe przysługujące powodowi na podstawie określonego stosunku prawnego za kolejny okres wymagalności, nie jest dopuszczalne ponowne badanie i ocenianie przez sąd zdarzeń prawnych, odnoszących się do zasady odpowiedzialności pozwanego, w takim zakresie w jakim były one przedmiotem rozstrzygnięcia w prawomocnym wyroku wydanym w procesie między tymi samymi stronami o świadczenie należne za wcześniejsze okresy wymagalności”. Podjęta przez SN uchwała powinna mieć pozytywny wpływ na jednolitość rozstrzygnięć wydawanych w powiązanych sprawach, a także sprzyjać ekonomice procesowej i szybkości postępowania cywilnego.
