Tematem dzisiejszego wpisu będzie omówienie istoty umowy leasingu w jej aspekcie cywilnoprawnym. Leasing jest umową nazwaną, regulowaną przez przepisy Tytułu XVII1 Kodeksu Cywilnego już od przeszło 13 lat, co nie znaczy oczywiście, że przed wejściem ww. tytułu KC w życie leasing nie mógł funkcjonować w obrocie jako umowa nienazwana, zawierana w granicach swobody umów.
I tak, zgodnie z art. 7091 KC, przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Jak widać, korzystający, czyli leasingobiorca nie staje się na mocy umowy właścicielem rzeczy (np. samochodu) – przez cały okres jej trwania uprawnienia właścicielskie pozostają przy podmiocie finansującym. Nie stoi to jednak na przeszkodzie zamieszczenia w umowie klauzuli o uprawnieniu leasingobiorcy do nabycia przedmiotu leasingu – chociażby w formie przewidzianej w art. 70916 Kodeksu Cywilnego. Finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się w ten sposób, że bez dodatkowego świadczenia przeniesie na leasingobiorcę własność leasingowanej rzeczy po upływie czasu trwania umowy.
Podstawowym obowiązkiem finansującego jest przede wszystkim obowiązek nabycia rzeczy od określonego zbywcy mając na uwadze postanowienia umowy leasingu, a następnie wydanie rzeczy korzystającemu do używania bądź używania i pobierania użytków. Wraz z rzeczą, leasingodawca powinien również wydać drugiej stronie odpis umowy ze zbywcą lub odpisy innych posiadanych dokumentów dotyczących tej umowy, takich jak gwarancja co do jakości rzeczy, którą finansujący otrzymał od zbywcy bądź producenta.
Jeśli zaś mowa o obowiązkach leasingobiorcy, to do podstawowych należy z pewnością obowiązek zapłaty rat wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotu leasingu w umówionych terminach. Trzeba bowiem pamiętać, że dopuszczenie się przez leasingobiorcę zwłoki w zapłacie co najmniej jednej raty, finansujący może, po wyznaczeniu na piśmie dodatkowego terminu zapłaty, wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym. Wypowiedzenie takie może skutkować żądaniem zapłaty wszystkich niezapłaconych do tej pory rat, pomniejszonych jednak o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy (art. 70915 KC).
Należy mieć na uwadze, że leasing w powyżej przedstawionym kształcie dotyczy przede wszystkich sfery cywilnoprawnej. Na gruncie bowiem przepisów prawa podatkowego, za umowę leasingu rozumie się ponadto każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana finansującym, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej korzystającym, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty i prawo użytkowania wieczystego. (art. 23a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
