W powszechnym obrocie przyjęło się, że w celu wyświetlania w swoim lokalu gastronomicznym transmisji wydarzenia sportowego, konieczne jest uzyskanie specjalnej licencji od nadawcy danego programu – innej i najczęściej droższej niż dla przeciętnego konsumenta. Stwierdzenia co do faktu istnienia takiego obowiązku są dość kategoryczne. Być może z jednej strony to dobrze, gdyż stabilizują obrót prawami do transmisji, jednak z drugiej strony pomijają wiele prawnych kwestii, które nie cechują się już taką dozą pewności. W związku z tym w niniejszym wpisie chciałbym poruszyć tych kilka prawnych wątpliwości dotyczących transmisji sportowych, które zazwyczaj są pomijane.
Przede wszystkim na początku powtórzę, że praktyka jest taka, że specjalne licencje na wyświetlanie transmisji się kupuje. I jeśli miałbym doradzać jakiekolwiek działania, tak generalnie, niezależnie od konkretnego przypadku, to polecałbym ich zakup – to bez wątpienia oszczędzi problemów w przyszłości. Myślę, że po tym disclaimerze, mogę przejść do dalszych rozważań.
W przypadku transmisji sportowych, najbardziej problematyczne jest to, że zdarzeniom sportowym odmawiana jest ochrona prawnoautorska. Wynika to z tego, że powszechnie uznaje się, że wydarzenia sportowe nie mają charakteru utworu – nie posiadają elementu twórczego.
Na jakich zasadach chronione są więc transmisje z tego typu wydarzeń? W ramach tzw. praw pokrewnych, a konkretnie praw nadawców programów. Chronione są więc jako programy nadawców radiowych lub telewizyjnych.
Zasadniczo do praw pokrewnych na podstawie art. 100 prawa autorskiego stosuje się szereg przepisów dotyczących ochrony utworów oraz twórców. M.in. art. 24 prawa autorskiego, zgodnie z którego ustępem 2: ,,Posiadacze urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory, choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych.”.
Z tego przepisu wynika, że publicznie udostępniać można utwory udostępnione w ramach programu radiowego lub telewizyjnego, jeżeli nie wiąże się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Niestety w przypadku wyświetlania takich utworów w barach czy restauracjach, należałoby uznać, że z ich wyświetlaniem wiąże się osiąganie korzyści majątkowych. Dotyczy to zarówno ochrony programów, jako takich oraz programów gdy nabierają one charakteru utworów. Otóż nadwcy programów radiowych i telewizyjnych, twierdzą często, że nie transmitują jedynie wydarzenia sportowego, a cały przygotowany program: studio, opinie ekspertów, komentarz komentatorów, przygotowane loga i grafiki oraz muzykę. Ich zdaniem wszystkie te poszczególne elementy, jak i cały program, stanowią utwór mający twórczy charakter. Czy mają rację – czasem zapewne tak, czasem nie – wszystko zależy od indywidualnej oceny i pojęcia ,,twórczości”.
Inną kwestią jest natomiast to, czy w przypadku wyświetlania programów mogą być one chronione art. 24 ust. 2. Zgodnie z art. 97 pkt 6 prawa autorskiego nadawcom przysługuje prawo ochronne w zakresie odtwarzania programów w miejscach dostępnych za opłatą wstępu. Interpretując ten przepis a contrario należy powiedzieć, że nadawcom nie przysługuje ochrona przed emisją programów w innych miejscach niż ,,dostępnych za opłatą wstępu”, więc tylko w takim zakresie mogą być oni objęci ochroną przez art. 24 ust. 2. W mojej ocenie, nie budzi wątpliwości, że zapłata za posiłek w lokalu gastronomicznym nie jest opłatą wstępu do lokalu, ani opłatą za obejrzenie odtwarzanego w tym samym czasie, ,,przy okazji”, programu telewizyjnego lub radiowego.
Jak widać ochrona programów radiowych i telewizyjnych (w tej grupie również transmisji sportowych) w zakresie ich udostępniania w lokalach gastronomicznych, nie jest wcale tak oczywista. O konieczności nabycia dodatkowej licencji, będzie więc decydował więc przede wszystkim fakt, czy za obejrzenie transmisji w lokalu trzeba opłacić dodatkową opłatę oraz czy nie ma ona charakteru utworu. W większości przypadków, właśnie ten trudny do uchwycenia, element twórczości będzie tym najbardziej problematycznym, a jednocześnie znaczącym.
