Zmiany w przepisach dotyczących ekwiwalentu za wyszkolenie w PZPS

16 kwietnia 2019 r. Zarząd Polskiego Związku Piłki Siatkowej podjął dwie uchwały modyfikujące dotychczas obowiązujące przepisy związane z transferami zawodników. Wprowadził zupełnie nowy Regulamin Ekwiwalentu za Wyszkolenie (dalej: Regulamin Ekwiwalentowy), a także dostosował do niego Regulamin Zmiany Barw Klubowych na sezon 2019/2020[1]. W dzisiejszym blogu pochylę się nad pierwszym z nich, bowiem diametralnie zmienia on zasady rządzące systemem ekwiwalentowym.

W pierwszej kolejności przypomnę, jak mechanizm ekwiwalentów wyglądał dotychczas. Przepisy odnoszące się do tej materii znajdowały się przede wszystkim w Regulaminach Zmiany Barw Klubowych. Zgodnie z § 5 ust. 2, istniały tylko dwie okoliczności do jednorazowego ubiegania się o omawiane świadczenie.

§ 5 Regulaminu Zmiany Barw Klubowych 2018/2019

2. Po wygaśnięciu umowy Klub, z którego zawodnik odchodzi, może żądać ekwiwalentu za wyszkolenie zawodnika od Klubu, do którego zawodnik przechodzi, gdy zmiana odbywa się po raz pierwszy:

a) z Klubu macierzystego zawodnika do innego Klubu lub

b) z Klubu niewystępującego w seniorskich rozgrywkach centralnych do Klubu uczestniczącego w takich rozgrywkach.

Maksymalne stawki ekwiwalentu ustalane były szczegółowo przez Zarząd PZPS w formie tabeli zawartej w Komunikacie Organizacyjnym i uzależniano je od poziomu rozgrywkowego na jakim rywalizował dany zawodnik. Przykładowo, za zawodników, którzy byli członkami Reprezentacji Polski seniorów „A”, można było żądać ekwiwalentu sięgającego 80.000 zł, w przypadku zawodników występujących na poziomie Plus Ligi bądź zawodniczek uczestniczących w zmaganiach Ligi Siatkówki Kobiet wynosił on 40.000 zł, natomiast w odniesieniu do II ligi – 15.000 zł. Ekwiwalent podlegał przy tym stosownemu procentowemu obniżeniu jeżeli zawodnik nie uczestniczył w co najmniej 50% spotkań rozegranych przez Klub sprzedający w sezonach poprzedzających transfer.

Jak zasygnalizowałem na wstępie, cały system został zdefiniowany na nowo, w związku z uchwaleniem dedykowanego Regulaminu Ekwiwalentowego. Co ważne ekwiwalent nie będzie dotyczył jedynie pierwszego transferu. Przyjmie on formę zbliżoną do „training compensation” znanego ze świata piłkarskiego.  Jego charakter w pełni oddaje art. 1 omawianego dokumentu.

1. Ekwiwalent za wyszkolenie należy się przy każdej zmianie barw klubowych do ukończenia 21 roku życia zawodnika, uwzględniając najbliższe okienko transferowe w roku następującym po roku, w którym zawodnik ukończył 21 rok życia. Przykładowo, dla zawodników urodzonych od 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2000 r. prawo do ekwiwalentu za wyszkolenie wygasa z końcem najbliższego okna transferowego roku 2022 r. (wedle obecnych reguł – 31 stycznia 2022 r.)

Z powyższego przepisu jasno wynika, że ekwiwalentem objęty będzie każdy kolejny transfer zawodnika, aż do pierwszego okna transferowego w roku następującym po roku, w którym zawodnik ukończył 21 lat. Ekwiwalent za wyszkolenie naliczany jest za każdy sezon szkolenia w danym klubie (art. 2). Co do zasady przysługuje klubowi „źródłowemu”, tzn. temu z którego zawodnik odchodzi, przy zastrzeżeniu, że jeżeli w trakcie trwania kontraktu był on wypożyczany do innych klubów, za okres gry w trakcie wypożyczenia ekwiwalent pobiera klub, do którego zawodnik był wypożyczony (art. 4). Upraszczając, ekwiwalent przysługuje temu klubowi, który rzeczywiście szkolił zawodnika w danym sezonie. Naliczany jest natomiast, wg zamieszczonej w Regulaminie Ekwiwalentowym tabeli, począwszy od ostatniej zmiany barw klubowych. Nie uzależniono go przy tym od poziomu, na którym występuje, a od wieku zawodnika. Każda kategoria wiekowa ma bowiem przypisaną stawkę, stanowiącą należny ekwiwalent za dany rok.

wiek zawodnika	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21
	u-11	u-12	u-13	u-14	u-15	u-16	u-17	u-18	u-19
kategoria	Minisiatkówka			Młodzik		Kadet		Junior		Młodzieżowiec
Lata szkolenia	1	2	3	1	2	1	2	1	2	1	2	3
Stawka ekwiwalentu	500	1000	1500	2000	3000	3500	3500	4000	4000	4000	4000	4000
			SMS PZPS (+ 80%)			6300	6300	7200	7200	7200
			Dla PZPS			2000	2000	2500	2500	3000
			Dla Klubu			4300	4300	4700	4700	4200

Jak można zauważyć analizując powyższą tabelę, jeżeli podczas pozostawania zakontraktowanym w danym klubie, zawodnik był dodatkowo szkolony w Szkole Mistrzostwa Sportowego PZPS, przysługujący klubowi ekwiwalent na okoliczność transferu zostaje zwiększony o 80% i podlega podziałowi pomiędzy klub i PZPS na zaprezentowanych zasadach.

Poza transferem definitywnym, uiszczenie ekwiwalentu jest również konieczne w przypadku wypożyczenia (czasowa zmiana barw klubowych). Wówczas klub, do którego zawodnik przechodzi zobligowany jest zapłacić, klubowi wypożyczającemu 20% stawki, która przysługiwałaby w wypadku transferu definitywnego.

Ponadto nowy Regulamin przewiduje szereg okoliczności, bezpośrednio wpływających na rozmiar ekwiwalentu. Zmniejszające znajdują się w art. 6, recypowanym z poprzedniej regulacji, w nieznacznie zmienionej formie.

6. Stawka podstawowa za dany sezon szkolenia przysługuje w wysokości:

1) 100% pod warunkiem rozegrania więcej niż 50% wszystkich spotkań w swojej lub w wyższej kategorii wiekowej,

2) 50% ekwiwalentu przy rozegraniu od 20% do 50% spotkań w swojej lub wyższej kategorii wiekowej,

3) ekwiwalent przy rozegraniu mniejszej niż 20%  spotkań w swojej lub wyższej kategorii wiekowej nie należy się.

Z kolei czynniki podwyższające należny ekwiwalent stypizowane zostały w art. 7-10. I tak, o 25% zwiększona zostaje podstawowa stawka za dany sezon, z tytułu uczestnictwa w kadrze wojewódzkiej KWM, TNO, OOM, a także każdej kadrze narodowej od u-14 do u-19. Dodatkowo ekwiwalent za wyszkolenie zawodników młodzieżowych  (do juniora włącznie) ma być podwyższany z tytułu udziału w rozgrywkach seniorskich, przy czym należny będzie jeżeli zawodnik rozegra powyżej 50% spotkań w owych rozgrywkach. Przy spełnieniu tej przesłanki dodatki kształtują się następująco:

1) 15% - dla rozgrywek seniorskich wojewódzkich,

2) 25% - dla rozgrywek II ligi,

3) 50% - dla rozgrywek I ligi,

4) 80% - dla rozgrywek najwyższej krajowej ligi,

5) 30% - dla kadry seniorskiej Polski przy uczestnictwie w nie więcej niż 50% akcji szkoleniowych,

6) 50% - dla kadry seniorskiej Polski przy uczestnictwie w więcej niż 50% akcji szkoleniowych.

Zdobycie przez zawodnika medalu na Igrzyskach Olimpijskich, młodzieżowych lub seniorskich ME, MŚ uprawnia klub sprzedający do dodatkowych 20% stawki podstawowej za wszystkie lata szkolenia od ostatniej zmiany barw klubowych.

Istotnym pozostaje jeszcze art. 11 Regulaminu Ekwiwalentowego, korespondujący bezpośrednio z § 60 -62 Regulaminu Profesjonalnego Współzawodnictwa w Piłce Siatkowej Polskiej Ligi Siatkówki S.A.[2] W myśl tego przepisu, niezależnie od pozostałych postanowień Regulaminu Ekwiwalentowego, w przypadku przysługiwania ekwiwalentu promocji przy zmianie barw klubowych w polskiej lidze zawodowej, kluba macierzysty (pierwszy klub zawodnika) otrzymuje od klubu pozyskującego 10% przedmiotowego ekwiwalentu.

Podejmując się wstępnej opinii dotyczącej wdrażanych zmian, można stwierdzić, że wpisują się w obecny trend, zapoczątkowany przez organizacje piłkarskie. Przyznanie wszystkim klubom siatkarskim szkolącym danego siatkarza praw do ubiegania się o ekwiwalent za jego wyszkolenie jest rozwiązaniem sprawiedliwym, zważywszy, że każdorazowo jest to złożony i delikatny proces, wymagający wiele uwagi i indywidualnego podejścia na różnych etapach.  Ponadto, ustalenie szeregu dodatków, wynikających z uczestnictwa zawodników w kadrach wojewódzkich i narodowych, może skłonić kluby do kładzenia jeszcze większego nacisku na szkolenie młodzieży, co zawsze zdaje się być ideą słuszną.

Jednakże w związku z wprowadzeniem nowych regulacji pojawiły się także poważne wątpliwości.  Próżno jest szukać w nowych wersjach regulaminów przepisów przejściowych, kształtujących sytuację już zarejestrowanych zawodników, w stosunku do których kluby uiściły ekwiwalent na podstawie poprzednich przepisów. Niejasnym jest, czy opisywany mechanizm dotyczyć będzie transferów wszystkich zawodników, czy też jedynie tych, którzy zaczynają swoją sportową przygodę. Również problematyka tzw. „wolnych” zawodników pozostaje na chwilę obecną niewyjaśniona. Powszechną praktyką jest zatrudnianie siatkarzy, którzy w momencie zawierania kontraktu pozostają niezrzeszeni w jakimkolwiek innym klubie. Z przepisów wyraźnie nie wynika, co należy zrobić w takiej sytuacji. Czy należy zapłacić stosowny ekwiwalent ostatniemu zespołowi, w którym występował? Czy jest to wyjątek od ogólnie obowiązującej reguły? Trudno jest udzielić jednoznacznych odpowiedzi. Trzeba będzie jednak to zrobić przed nadchodzącym sezonem ligowym.

(zdjęcie ma charkater ilustracyjny)

 

[1] Na dzień pisania niniejszego bloga, na oficjalnej stronie PZPS (https://www.pzps.pl/pl/zwiazek/przepisy/przepisy-sportowo-organizacyjne) znajdował się jedynie Regulamin Zmiany Barw Klubowych Polskiego Związku Piłki Siatkowej Sezon 2019/2020.

[2] http://www.pls.pl/articles/id/153.html - dostęp: 6.06.2019 r.