Zawezwanie do próby ugodowej jest jedną z najbardziej nadużywanych instytucji przewidzianych w przepisach postępowania cywilnego. Związane jest to faktem, że taka czynność co do zasady skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, którego dotyczy. W konsekwencji do sądów spływają zawezwania nawet w tych sporach,w których wiadomo, że do zawarcia ugody z całą pewnością nie dojdzie.
Z uwagi na fakt, że przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego nie są wystarczająco precyzyjne i dają możliwość do podejmowania takich - zdaniem wielu sądów - nieodpowiednich działań, z pomocą przyszło bogate orzecznictwo.
Przede wszystkim aktualne jest stanowisko, że wielokrotne występowanie z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, bez podjęcia faktycznych działań mających na celu zawarcie ugody lub wniesienie powództwa, nie skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia i stanowi próbę obejścia prawa. Jednak pojawiały się również odmienne stanowiska sądów powszechnych, zgodnie z którymi skoro żaden kodeksowy przepis nie zabrania podejmowania takich czynności to nie ma żadnych podstaw do stosowania wykładni rozszerzającej.
Aby ograniczyć pojawiające się rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych w Polsce kwestia przerwania biegu przedawnienia wskutek złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej została rozpatrzona przez Sąd Najwyższy. W pierwszej kolejność należy wskazać wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2014 r. (V CSK 274/13), w którym są stwierdził, że zawezwanie do próby ugodowej może prowadzić do przerwania biegu przedawnienia, jeżeli w treści wniosku w sposób jednoznaczny oznaczono podmiot żądania i jego wysokość. Powyższa konstatacja została wywiedziona z faktu, że zawezwanie do próby ugodowej jest także rodzajem dochodzenia roszczenia, ponieważ w przypadku powiedzenia może prowadzić do zaspokojenia wierzyciela. Co ważne, w przypadku odpowiedniego oznaczenia roszczenia bieg przedawnienia zostanie przerwany nawet jeżeli do ugody faktycznie nie doszło.
Praktycznie dwa miesiące później w postanowieniu z dnia 17 czerwca 2014 r. (V CSK 586/13) SN potwierdził i uszczegółowił wyrażone w w/w wyroku stanowisko. Sąd stwierdził, że zawezwanie do próby ugodowej przerywa biegu przedawnienia jedynie co do wierzytelności w zawezwaniu precyzyjnie określonej. Powyższe nie pozostaje w sprzeczności z określoną w art. 185 § 1 KPC, który stanowi, że wezwanie do próby ugodowej sprawę należy oznaczyć w sposób zwięzły. Zdaniem Sądu stwierdzenie „zwięzłe określenie” dotyczy głównie przedstawienia argumentacji i dowodów na poparcie istnienia roszczenia (ponieważ w postępowaniu ugodowym nie prowadzi się postępowania dowodowego sensu stricto).
Powyższe stanowisko określone przez Sąd Najwyższy dało wyraźny sygnał dla sądów powszechnych, że konieczne jest badanie czy zawezwanie do próby ugodowej jest precyzyjnie sformułowane i faktycznie ma na celu osiągnięcie porozumienia bez wnoszenia powództwa. Pojawiające się spory są moim zdaniem głównie wynikiem odmiennego postrzegania sprawy przez przedstawicieli rożnych zawodów prawniczych – pełnomocnicy w postaci radców prawnych i adwokatów chcą mieć jak najszersze pole manewru do ochrony interesów swoich klientów, natomiast sędziowie chcą uniknąć „zalewania” sądów nieuzasadnionymi wnioskami.
