20 listopada 2022 roku odbył się mecz Mistrzostw Świata w Katarze pomiędzy Katarem, a Ekwadorem, który tym samym rozpoczął fazę grupową turnieju. Spotkanie zakończyło się zwycięstwem Ekwadoru w stosunku 2 do 0. Jakimi zasadami rządzi się faza grupowa oraz pucharowa tegorocznego mundialu?
Wszelkie zasady i procedury, które wiążą się z katarskim mundialem - zawarte są w dokumencie Regulations FIFA World Cup Qatar 2022 (dalej jako: “Regulacje”), który został przygotowany przez FIFA.
Faza grupowa
Zgodnie z tradycją, z 4-zespołowych grup (których łącznie jest 8), do fazy pucharowej awansują dwa najlepsze zespoły z każdej grupy.
Jaki zapis Regulacji z tym związany może wywoływać naszą ciekawość? W tej kwestii możemy wspomnieć o art. 11 ust. 5 tego dokumentu, zgodnie z którym - dwa ostatnie mecze każdej grupy rozpoczynają się jednocześnie tego samego dnia. Tego typu rozwiązania mają zazwyczaj dbać o utrzymanie sportowej rywalizacji i chronić poszczególne spotkania przed potencjalnymi “kalkulacjami” piłkarzy dot. określonego wyniku, który w obliczu układu tabeli byłby dla nich najkorzystniejszy. W świetle późniejszego “krzyżowania się” zespołów z dwóch różnych grup w fazie pucharowej, często ma miejsce sytuacja w której awans do następnej fazy z pierwszego miejsca - nie zawsze okazuje się być opłacalny, co powoduje sytuację, w której czasami warto byłoby przegrać lub zremisować swój ostatni mecz grupowy, co z pewnością nie jest zgodne z duchem sportu i zdrową rywalizacją.
Jeśli dwie drużyny w ramach rywalizacji grupowej, mają tą samą liczbę uzyskanych punktów na swoim koncie po zakończeniu fazy grupowej, to zgodnie z art. 12 Regulacji o ich pierwszeństwie decyduje:
- W pierwszej kolejności (tzw. krok 1), wedle kryterium:
(a) liczby punktów uzyskanych we wszystkich meczach grupowych (kryterium pierwotne i domyślne)
(b) lepszego bilansu bramkowego uzyskanego we wszystkich meczach grupowych
(c) liczby zdobytych bramek we wszystkich meczach grupowych
Jeśli dwie lub więcej drużyn w tej samej grupie są równe pod względem powyższych trzech kryteriów, ich miejsca zostaną ustalone według poniższych kryteriów (tzw. krok 2):
(d) liczby punktów uzyskanych w meczach grupowych pomiędzy zainteresowanymi
drużynami (tzw. bilans meczów bezpośrednich)
(e) lepszego bilansu bramkowego wynikającego z meczów grupowych pomiędzy zainteresowanymi drużynami
(f) liczby bramek strzelonych we wszystkich meczach grupowych pomiędzy zainteresowanymi drużynami
(g) punktacji drużyny (tzw. klasyfikacja fair play) związanej z liczbą otrzymanych żółtych i czerwonych kartek:
- żółta kartka: minus 1 punkt
- pośrednia czerwona kartka (w wyniku dwóch żółtych kartek): minus 3 punkty
- bezpośrednia czerwona kartka: minus 4 punkty
- żółta kartka i bezpośrednia czerwona kartka: minus 5 punktów
Drużyna, której na podstawie tej klasyfikacji pozostanie najwięcej punktów - zostanie sklasyfikowana jako pierwsza.
(h) losowanie przeprowadzane przez FIFA
Jak wskazują Regulacje: W odniesieniu do drugiego etapu - wszystkie zespoły, których to dotyczy, są klasyfikowane poprzez zastosowanie kryteriów d)-g) kolejno. Jeżeli jeden zespół kwalifikuje się do wyższej lub niższej pozycji w tabeli na podstawie jednego kryterium, ale nie jest możliwe sklasyfikowanie wszystkich zespołów na podstawie tego samego kryterium, przechodzi się do następnego kryterium dla pozostałych dwóch lub trzech drużyn i dalej robimy tak, aż do rozstrzygnięcia.
Jednocześnie - procedura tzw. 2 kroku nie rozpoczyna się od nowa (tj. od pierwszego kryterium) dla pozostałych dwóch lub trzech drużyn po uprzednim zastosowaniu danego kryterium, po którym został już sklasyfikowany inny zespół (Na przykład, gdy w grupie XYZ w której są zespoły X, Y oraz Z - na podstawie kryterium (d) zostanie sklasyfikowany zespół Z, to dla zespołów X oraz Y próbujemy zastosować kryterium (e), nie cofając się tym samym do kryterium (a) lub (b)).
Faza pucharowa
Odnosząc się do “krzyżowania się” zespołów po fazie grupowej - sprawa jest dość przejrzysta: Zespoły w fazie pucharowej, krzyżują się ze sobą w ⅛ finału w następujący sposób, zgodnie z art. 11 ust. 7 Regulacji:
Zwycięzca grupy A vs Drużyna z drugiego miejsca grupy B
Zwycięzca grupy B vs Drużyna z drugiego miejsca grupy A
Zwycięzca grupy C vs Drużyna z drugiego miejsca grupy D
Zwycięzca grupy D vs Drużyna z drugiego miejsca grupy C
Zwycięzca grupy E vs Drużyna z drugiego miejsca grupy F
Zwycięzca grupy F vs Drużyna z drugiego miejsca grupy E
Zwycięzca grupy G vs Drużyna z drugiego miejsca grupy H
Zwycięzca grupy H vs Drużyna z drugiego miejsca grupy G
Kwestię dogrywki i ewentualnej serii rzutów karnych w fazie pucharowej, reguluje art. 11 ust. 1 i 2, który formułuje to w klasyczny, znany nam dość powszechnie sposób:
Dogrywka składa się z dwóch, 15-minutowych połów. Przerwa przed pierwszą połową dogrywki nie może przekraczać pięciu minut, a pomiędzy pierwszą a drugą połową dogrywki - jednej minuty (tzw. przerwa na uzupełnienie płynów). Podczas obydwu przerw piłkarze powinni pozostać na boisku.
Jeśli dogrywka nie przynosi rozstrzygnięcia, o awansie danej drużyny decyduje seria rzutów karnych. Rzuty karne przeprowadza się zgodnie z regułami gry w piłkę nożną, które są ustanowione w specjalnie przeznaczonym do tego dokumencie przez FIFA.
To o czym warto wspomnieć na końcu, to fakt, iż zgodnie z art. 15 ust. 2 Regulacji - na przestrzeni całych rozgrywek (wyłączając okres pomiędzy rozegraniem półfinału, a meczu o trzecie miejsce na turnieju) zespołom zapewnia się co najmniej 48-godzinną przerwę na odpoczynek pomiędzy meczami. I to właśnie martwienia się o wypoczynek pomiędzy półfinałem, a meczem o trzecie miejsce - życzymy naszej Reprezentacji!
