Niniejszym wpisem chciałbym wrócić to zagadnień związanych z prawem spadkowym i krótko przedstawić właściwość sądu w sprawach o dział spadku.
Sprawy o dział spadku rozpoznawane są przez sądy w postępowaniu nieprocesowym i mają na celu dokonanie podziału pomiędzy spadkobierców majątku pozostawionego przez spadkodawcę. W związku z powyższym, zgodnie z art. 507 k.p.c. właściwym rzeczowo zawsze będzie sąd rejonowy, niezależnie od wartości przedmiotu sporu.
Do ustalenia pozostaje zatem kwestia, który sąd będzie właściwy miejscowo do rozpoznania sprawy o dział spadku. Inaczej mówiąc: do sądu w której miejscowości należy skierować wniosek w przedmiocie działu spadku?
Odpowiedź na powyższe pytanie znajdziemy w art. 628 k.p.c., zgodnie z którym w postępowaniu spadkowym (a zatem także w sprawach o dział spadku), wyłącznie właściwym jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, natomiast jeżeli miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce ustalić się nie da, sądem właściwym jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Sąd ustalony w sposób wyżej określony nazywamy sądem spadku. Gdyby jednak omówione podstawy ustalenia właściwości miejscowej sądu w sprawie o dział spadku okazały się bezskuteczne, właściwy będzie ostatecznie sąd rejonowy dla m. st. Warszawy.
Niezależnie od powyższych podstawy ustalenia sądu właściwego należy mieć także na względzie art. 683 k.p.c., zgodnie z którym sąd spadku może przekazać sprawą sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego znaczna część, albo sądowi rejonowemu, w którego okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy. Przedmiotową regulacją ustawodawca stara się zatem niejako „wyjść naprzeciw” spadkobiercom i uniknąć sytuacji zbędnych przejazdów do sądu właściwego zgodnie z art. 628 k.p.c.
Pamiętać jednak należy, że przekazanie na podstawie art. 683 k.p.c. następuje wyłącznie na wniosek uczestnika postępowania, zgłoszony nie później niż na pierwszej rozprawie głównej. Sąd, któremu sprawa zostanie przekazana jest tym przekazaniem związany, a kolejny wniosek o ponowne przekazanie na podstawie art. 683 k.p.c. jest niedopuszczalny.
