Surowsze kary za przewinienia na sędziach piłkarskich

Przed tygodniem było obowiązujących od początku grudnia znowelizowanych przepisach Regulaminu Dyscyplinarnego Polskiego Związku Piłki Nożnej, wprowadzających surowsze kary za naruszenie nietykalności cielesnej, znieważenie lub zniesławienie sędziego zawodów piłkarskich, a także za inne wysoce niesportowe zachowanie przed, w czasie meczu lub bezpośrednio po nim.

Warto poczytać cały artykuł. Warto też przypomnieć, że przepisy zostały znowelizowane Uchwałą nr XII/184 z dnia 6 grudnia 2019 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zmian w Regulaminie Dyscyplinarnym PZPN. Dziś też warto wyjaśnić, co należy rozumieć przez zwrot „rażący” w nowych uregulowaniach? Sporo było o tym w poprzednim artykule, ale nie znalazło się tam wyjaśnienie tego pojęcia.

„Rażące” zachowanie jest to takie zachowanie, które oprócz potocznie rozumianego „naruszenia nietykalności cielesnej”, „znieważenia”, „zniesławienia” lub „groźby” czy „przemocy”, przekracza je w swoim charakterze i odbiorze i to przekracza ponad zwyczajowo przyjęte w społeczeństwie znaczenie powyższych zwrotów.

„Rażące” zachowanie jest to też takie zachowanie, które wykracza ponad przyjęte na porządku dziennym normy zachowań międzyludzkich, normy etyczno-moralne i zachowania z jakimi mamy do czynienia w życiu codziennym. Przez „rażące” należy rozumieć zachowanie wyraźnie wykraczające ponad pewne standardy bezpieczeństwa, których gwałtowność, agresywność, stopień nasilenia, nie tyle, że mogą prowadzić do powstania skutków przekraczających normalne skutki w tego typu zachowaniach, ale i mogą również prowadzić do zagrożenia zdrowia, a nawet życia osoby poszkodowanej zachowaniem obwinionego, tj. zachowaniem sprawcy deliktu dyscyplinarnego.

Warto też podkreślić, że stopień negatywnego społecznego odbioru powyższych zachowań jest znacznie wyższy, niż w przypadku przewinień dyscyplinarnych w podstawowym typie, a ich ciężar gatunkowy i negatywny odbiór jest widoczny przez każdego na tzw. „pierwszy rzut oka”. Łatwo więc takie zachowanie zaliczyć do gatunku rażących i przypisać mu przymiot „rażącego”.

Czy mogą być problemy z kwalifikacją czynu? O ile ze wskazaniem przewinień o typie uregulowanym w art. 61 § 2 pkt 2 oraz w art.  62 § 3 pkt 2 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, karanych karą minimum 5 meczów dyskwalifikacji (podczas gdy w formie podstawowej są to minimum 3 mecze – przyp. M. Ż.), takich m. in. jak:

1. złapanie sędziego,
2. lekkie odepchnięcie sędziego,
3. lekkie przepchnięcie sędziego,
4. celowe potrącenie sędziego,
5. lekkie poszarpanie sędziego,
6. wyrwanie sędziemu gwizdka lub chorągiewki,
7. oplucie buta sędziego,
8. wyzwanie sędziego, itp., itd..

nie ma i nie powinno być problemów interpretacyjnych, o tyle w przypadku typu kwalifikowanego, definiowanego pojęciem „rażący”, celem uniknięcia ewentualnych problemów i niejasności należy przykłady tych przewinień wskazać.

Powyźsza „kwalifikacja” dotyczy czynu przeciw sędziemu, ale już poniższa, czynu z przymiotem „rażącego” zachowania obwinionego.

Jakie z zachowań należy uznać za przewinienia uregulowane w nowym art. 61 § 2 pkt 3 i art.  62 § 3 pkt 3 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, tj. za rażące naruszenie nietykalności cielesnej sędziego?

Warto podać kilka przykładów:

Mogą to być w szczególności:

1. działania podjęte z użyciem nadmiernej lub nieproporcjonalnej siły, takie jak m. in.: uderzenie sędziego pięścią w dowolną część ciała; uderzenie sędziego otwartą dłonią w twarz; uderzenie głową w twarz sędziego; kopnięcie sędziego w dowolną część ciała; szarpanie sędziego i inne czyny o podobnym znaczeniu i charakterze, którym wyłącznym celem jest poszkodowanie osoby sędziego;
2. rzucenie dowolnym przedmiotem w sędziego, co mogłoby go narazić na niebezpieczeństwo utraty zdrowia;
3. oplucie w twarz sędziego.

Jeszcze więcej problemów z kwalifikacją czynu i stwierdzeniem czy jest to jego kwalifikowana forma ma może być na tle zachowań, które wypełniają znamiona czynów uregulowanych w nowym art. 72 § 1 pkt 2 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, tj. za przemoc czy groźbę o rażącym charakterze. Zanim jednak przytoczę przykłady, warto wyjść od definicji przemocy i groźby.

Przemocą jest wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby pomimo braku jej przyzwolenia przy użyciu bądź siły fizycznej (przemoc fizyczna), bądź komunikacji interpersonalnej (przemoc psychiczna,  której typowymi środkami są groźba, krzyczenie na kogoś, obelga, straszenie [np. użyciem przemocy fizycznej]). Przemoc jest działaniem przemyślanym.

Z kolei groźbą, za definicją z art. 115 § 12 kodeksu karnego, jest groźba popełnienia przestępstwa na szkodę zagrożonego lub osoby jemu najbliższej, wzbudzająca uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, a także groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub osoby jemu najbliższej.

O tym, co należy rozumieć przez zwrot „o rażącym charakterze”, wskazano już wyżej, z kolei za groźbę o rażącym charakterze można uznać w szczególności, również na podstawie rzeczywistych przypadków jakie miały miejsce w polskiej piłce nożnej i za które obwinieni byli karani następujące sytuacje:

1. grożenie przez sprawcę/sprawców, że sędzia zostanie „znaleziony” po zawodach i stanie mu się krzywda, wykraczające poza typ podstawowy tego przewinienia opisany w art. 72 § 1 pkt 1 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, połączone np. z wyzwiskami lub usiłowaniem naruszenia/naruszeniem nietykalności cielesnej;
2. grożenie przez sprawcę/sprawców sędzi/sędziemu, że stanie się jej/jemu krzywda na tle seksualnym połączone np. z wyzwiskami lub usiłowaniem naruszenia/naruszeniem nietykalności cielesnej;
3. grożenie przez sprawcę/sprawców, że zostanie „znalezione” miejsce zamieszkania sędziego i stanie się krzywda jego rodzinie, wykraczające poza typ podstawowy tego przewinienia opisany w art. 72 § 1 pkt 1 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, połączone np. z wyzwiskami lub usiłowaniem naruszenia/naruszeniem nietykalności cielesnej;
4. grożenie przez sprawcę/sprawców, że po zawodach zostanie sędziemu wyrządzona szkoda majątkowa (np.  spalenie domu, zniszczenie samochodu) połączone np. z wyzwiskami lub usiłowaniem naruszenia/naruszeniem nietykalności cielesnej.

Z kolei za przemoc o rażącym charakterze (co częściowo ustalono również w oparciu o rzeczywiste stany faktyczne w polskiej piłce) należy wskazać, że są to w szczególności:

1. bieganie całe zawody za sędzią, w pobliżu sędziego i ciągłe ubliżanie mu wykraczające poza typ podstawowy tego przewinienia opisany w art. 61 § 2 pkt 2 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, połączone np. z usiłowaniem lub dokonaniem naruszenia nietykalności cielesnej sędziego;
2. ciągłe, przez dłuższy okres czasu ubliżanie sędziemu przez osobę inną niż zawodnik, która jest uprawniona do przebywania na ławce rezerwowych w trakcie zawodów, wykraczające poza typ podstawowy tego przewinienia opisany w art.  62 § 3 pkt 2 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN;
3. zagrodzenie sędziemu/sędziom przejścia przez kilka osób, połączone z groźbami naruszenia nietykalności cielesnej i jej ostateczne naruszenie, celem wyładowania swego niezadowolenia decyzją sędziego;
4. śledzenie sędziego lub osób mu bliskich przed lub po zawodach;
5. jechanie za sędzią po zawodach, zajeżdżanie mu drogi, wzbudzając tym samym w nim obawę i lęk o jego zdrowie;
6. dokonanie zniszczenia, bądź uszkodzenia mienia sędziego połączone np. z usiłowaniem lub dokonaniem naruszenia nietykalności cielesnej sędziego.

Mam nadzieję, że przybliżyłem Państwu tę problematykę. Takich ataków zdarza się wiele, ale to nie tylko same przepisy powinny być „straszakiem”, ważne jest kształtowanie świadomości wśród piłkarzy, zwłaszcza amatorów przez trenerów, włodarzy klubu. Warto również edukować młodzież i kształtować świadomość młodych piłkarzy w duchu #SzacunekDlaArbitra.