Za nami już 10 meczów grupowych finałów piłkarskich Mistrzostw Europy EURO 2024 – najważniejszej piłkarskiej imprezy w tym roku. Na koniec pierwszej kolejki zmagań grupowych, dzisiaj w grupie F: Turcja zagra o 18:00 z Gruzją, a Portugalia o 21:00 z Czechami. Nasza reprezentacja przygotowuje się do meczu z Austrią w Berlinie (Piątek 21 czerwca, godz. 18:00). Są kontuzje, jak to w sporcie, ale liczymy na powroty naszych piłkarzy, zwłaszcza Roberta Lewandowskiego. Cały turniej rozgrywany jest w oparciu o regulamin pn. „Regulations of the UEFA European Football Championship” (dalej: Regulations). Zapoznamy Was z tymi postanowieniami Regulations, które mogą być najbardziej przydatne przy oglądaniu meczów UEFA EURO 2024.
Warto pamiętać, że Regulations of the UEFA European Football Championship zostały opracowane i uchwalone nie tylko na sam turniej finałowy w Niemczech i nie tylko na nim obowiązują, ale obowiązywały rzecz jasna w eliminacjach i w barażach, których dobrodziejstwo wykorzystali Biało-Czerwoni, eliminując Estonię i Walię. Wówczas emocjonowaliśmy się karnymi w meczu z Walią, wygranym ostatecznie przez Polskę po serii „jedenastek”. A jakie są zasady awansu do fazy pucharowej turnieju w Niemczech?
Spośród 24 uczestników, 16 drużyn awansuje do 1/8 finału. Będą to zwycięzcy oraz zespoły, które zajmą drugie miejsca w we wszystkich grupach, czyli grupach A-F. Ponadto z grup „wyjdą” cztery drużyny, które zajmą 3. miejsca. Tu decydować będzie mała tabela. Cztery najlepsze drużyny spośród sześciu zostaną wyłonione na podstawie: zdobytych punktów, różnicy bramek, liczby strzelonych goli, a w razie potrzeby jeszcze innych kryteriów, o których poniżej, przy okazji prezentacji zasad ustalania kolejności w grupie.
Na pewno w tej „wirtualnej tabeli” zespołów z trzecich miejsc nie będą brane pod uwagę mecze bezpośrednie, bo te drużyny nie grały ze sobą z racji rywalizacji w różnych grupach: A, B, C, D, E i F.
Ustalenie kolejności w grupie reguluje art. 20 Regulations - Article 20 Equality of points – final tournament group stage. Zgodnie z par. 20.01 - Jeżeli dwie lub więcej drużyn w tej samej grupie ma taką samą liczbę punktów po zakończeniu fazy grupowej turnieju finałowego, w celu ustalenia ich rankingów stosowane są następujące kryteria, w podanej kolejności:
a) większa liczba punktów zdobytych w meczach rozgrywanych pomiędzy danymi drużynami;
b) większa różnica bramek wynikająca z meczów rozegranych pomiędzy danymi drużynami;
c) większa liczba bramek zdobytych w meczach rozgrywanych pomiędzy danymi drużynami;
Zatem najpierw o kolejności w grupie przy równej liczbie punktów decyduje bilans meczu bezpośredniego między dwiema drużynami lub bilans meczów bezpośrednich, jeśli zainteresowanych jest więcej drużyn niż dwie.
Zgodnie z par. 20.01 d), jeżeli po zastosowaniu kryteriów od a) do c) drużyny nadal zajmują równą pozycję w tabeli, kryteria a) do c) stosuje się ponownie wyłącznie do meczów pomiędzy pozostałymi drużynami w celu ustalenia ich ostatecznych miejsc w tabeli.
Jeżeli ta procedura nie doprowadzi do podjęcia decyzji, wówczas stosuje się kryteria e) do h), a są to:
e) większa różnica bramek we wszystkich meczach grupowych;
f) większa liczba bramek zdobytych we wszystkich meczach grupowych;
g) niższa suma punktów dyscyplinarnych na podstawie żółtych i czerwonych kartek otrzymanych przez zawodników i osoby towarzyszące we wszystkich meczach grupowych (czerwona kartka = 3 punkty, żółta kartka = 1 punkt, wykluczenie za dwie żółte kartki w jednym meczu = 3 punkty);
h) pozycja w ogólnych rankingach Kwalifikacji Europejskich (patrz artykuł 23) lub jeśli w porównaniu biorą udział Niemcy, zespół gospodarzy - losowanie.
Bardzo ciekawe postanowienie znajduje się w par. 20.02. Zgodnie z nim, jeżeli dwie drużyny, które mają taką samą liczbę punktów oraz tę samą liczbę zdobytych i straconych bramek, rozegrają przeciwko sobie swój ostatni mecz grupowy i na koniec meczu nadal mają taką samą liczbę punktów, o ich ostatecznej kolejności decydują rzuty karne ( patrz par. 22.03 i par. 22.04), pod warunkiem, że żadna inna drużyna w grupie nie będzie miała takiej samej liczby punktów po zakończeniu wszystkich meczów grupowych. Jeżeli więcej niż dwie drużyny mają tę samą liczbę punktów, zastosowanie mają kryteria wymienione w Paragrafie 20.01.
Skoro mowa o rzutach karnych, to przepis dotyczący konkursu rzutów zapewne znajdzie swoje zastosowanie nieraz w fazie pucharowej EURO 2024. Mamy tu bowiem 1/8 finału, ćwierćfinały, półfinały oraz finał. W fazie pucharowej mamy oczywiście dogrywkę 2x15 minut. Kto pamięta jeszcze turnieje z początku tego wieku? Tam były zasady „złotej bramki” lub „srebrnej bramki”, ale one się nie przyjęły. Zatem na tym turnieju, w jego pucharowej fazie, dogrywka nie skończy się na pewno przed czasem, a jeśli nie przyniesie skutku, zostaną zarządzone przez sędziego rzuty karne. Mowa tym w Article 22 Extra time and kicks from the penalty mark. W świetle par. 22.01, jeżeli w meczach barażowych i turniejach finałowych nie zostanie wyłoniony zwycięzca, rozgrywane są dwie 15-minutowe części dogrywki. Jeśli po dogrywce obie drużyny nadal będą miały taki sam wynik, zwycięzca zostanie wyłoniony na podstawie rzutów z punktu karnego. Jeśli wymagana jest dogrywka, pomiędzy końcem regulaminowego czasu gry a początkiem dogrywki następuje pięciominutowa przerwa. Z reguły zawodnicy pozostają na boisku podczas tej pięciominutowej przerwy, według uznania sędziego (par. 22.02 Regulations).
Zgodnie z par. 22.03, rzuty z punktu karnego wykonywane są zgodnie z procedurą określoną w Przepisach gry IFAB. Aby zapewnić ścisłe przestrzeganie procedury, sędziemu pomaga jego zespół, który również zapisuje liczbę zawodników w każdej drużynie, którzy wykonali rzuty z punktu karnego (par. 22.04 Regulations).
Warto podkreślić, że zgodnie z art. 53 - Article 53 UEFA Disciplinary Regulations - do wszelkich przewinień dyscyplinarnych popełnionych przez krajowe związki piłkarskie, działaczy, członków lub inne osoby pełniące funkcję na meczu mają zastosowanie postanowienia Regulaminu Dyscyplinarnego UEFA, chyba że niniejszy regulamin stanowi inaczej.
Żółte i czerwone kartki – regulacje dotyczące napomnień i wykluczeń – zostały zebrane w Article 54 Yellow and red cards.
Zgodnie z par. 54.01 Regulations, co do zasady zawodnik lub osoba towarzysząca drużyny wyrzucona z pola gry i/lub jego bezpośredniego otoczenia (czerwona kartka – przyp. PS), w tym strefy technicznej, zostaje automatycznie zawieszona na kolejny mecz w rozgrywkach. W przypadku poważnych wykroczeń UEFA Control, Ethics and Disciplinary Body (Komisja Kontroli, Etyki i Dyscypliny UEFA) ma prawo zaostrzyć tę karę, w tym rozszerzyć ją na inne rozgrywki.
Kwestię napomnień (żółtych kartek) reguluje par. 54.02. Zgodnie z nim, w przypadku powtarzających się napomnień w turnieju finałowym, zawodnicy i osoby funkcyjne drużyn są zawieszani po dwóch napomnieniach i nie mogą brać udziału w kolejnym meczu, czyli pauza następuje po dwóch żółtych kartkach. Pauza następuje także po czwartym napomnieniu. Może dojść do takiej sytuacji, gdy zawodnik zostanie wykluczony (czerwona kartka) za drugą żółtą kartkę, a nie ukarany samoistną czerwoną kartką. Wówczas te napomnienia mu się kumulują i może otrzymać cztery w fazie grupowej.
Na mocy par. 54.05 oczekujące zawieszenia za żółtą kartkę w fazie grupowej lub barażach wygasły po zakończeniu zawodów kwalifikacyjnych i nie przeszły do turnieju finałowego. Zawodnicy zaczęli więc UEFA EURO 2024 z „czystą kartą”. Taka sama konstrukcja ma zastosowanie w turnieju finałowym, ale obowiązuje dopiero po rozegraniu ćwierćfinałów. Chodzi o to, by żółta kartka w półfinale nie wyeliminowała zawodnika z gry w finale. Zgodnie z par. 54.06, napomnienia z meczów turnieju finałowego, które nie zakończyły się zawieszeniem, wygasają po zakończeniu ćwierćfinału. Nie przechodzą do półfinału. I ostatnie z tych postanowień „kartkowych” – par. 54.07, a zgodnie z nim napomnienia i oczekujące zawieszenia za żółtą kartkę w turnieju finałowym wygasają wraz z zakończeniem turnieju. Nie rozciągają się zatem na kolejne rozgrywki, czy to Ligę Narodów, czy też eliminacje (europejskie) do Mistrzostw Świata 2026.
