Ostatnimi czasy głośno zrobiło się o sposobach boiskowych celebracji - tzw. „cieszynkach”. Głównie pod kątem ich niestosownych odmian. Wszystko za sprawą gestów jakich w dwumeczu 1/8 Ligi Mistrzów dopuścili się trener Atletico Madryt Diego Simeone oraz Cristiano Ronaldo. Na obu panów organ dyscyplinarny UEFA - The UEFA Control, Ethics and Disciplinary Body (dalej: CEDB), nałożył odpowiednie kary. Z uwagi na fakt, że podobne celebracje występowały swego czasu w NBA, postanowiłem szerzej pochylić się nad tym zagadnieniem i sprawdzić jakie sankcje grożą za nieodpowiednie okazywanie radości na boiskach piłkarskich, koszykarskich i siatkarskich.
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że przepisy dyscyplinarne oraz sportowe nie podejmują tematyki „cieszynek” w sposób bezpośredni. Nie oznacza to jednak, na co wskazuje chociażby wstęp, iż takie zachowania mogą pozostać bezkarne. Możliwość nałożenia kar wynika z odpowiednio niedookreślonej redakcji poszczególnych norm. Przeważnie bowiem regulaminy dyscyplinarne penalizują zachowania o charakterze „prowokującym”, „obraźliwym” bądź „niewłaściwym”, etc.
Taką też interpretacją posłużył się CEDB w sprawach Simeone i Ronaldo. Każdy z nich został zobowiązany do zapłaty 20.000 euro. Jako podstawę w obu przypadkach wskazano w art. 11 ust. 2 lit. b) oraz d) UEFA Disciplinary Regulations[1].
Art. 11 ust. 2. Regulacji Dyscyplinarnych UEFA
For example, a breach of these principles is committed by anyone:
- whose conduct is insulting or otherwise violates the basic rules of decent conduct;
- whose conduct brings the sport of football, and UEFA in particular, into disrepute;
Jak widać, CEDB potraktował gesty z ostatnich kolejek Ligi Mistrzów jako obraźliwe, naruszające zasady przyzwoitości, a także negatywnie wpływające na reputację futbolu i UEFA. Zastanawiać może jednak fakt, że nałożone kary były jednakowe, gdyż trener madryckiego zespołu kierował swoją radość w kierunku własnej publiczności, natomiast piłkarz Juventusu gestykulował w stronę kibiców przeciwnika.
W Stanach Zjednoczonych pierwsze kary za gesty podobne do tych, których dopuścili się ww dżentelmeni zostały wymierzone w 2011 r. Uprawnienie to zostało przewidziane w art. 35 lit. c) Konstytucji NBA[2], a przysługuje Komisarzowi Ligi.
Art. 35 lit c) Konstytucji NBA
If in the opinion of the Commissioner any act or conduct of a Player at or during an Exhibition, Regular Season, or Playoff Game has been prejudicial to or against the best interests of the Association or the game of basketball, the Commissioner shall impose upon such Player a fine not exceeding $50,000, or may order for a time the suspension of any such Player from any connection or duties with Exhibition, Regular Season, or Playoff Games, or he may order both such fine and suspension.
Zgodnie z cytowanym przepisem, sankcjonowanym jest każde działanie zawodnika, szkodliwe lub sprzeczne z interesami koszykówki lub NBA. W przypadku dopuszczenia się takiego występku, należy liczyć się z grzywną orzekaną w rozmiarze nieprzekraczającym 50.000 dolarów, zawieszeniem, bądź kombinacją obu tych sankcji. Przeważnie Komisarz Ligi korzysta z kary pieniężnej oscylującej w granicach 15.000-25.000 dolarów.
W piłce siatkowej z kolei, przepisy dyscyplinarne odnoszące się do niestosownych gestów można znaleźć zarówno w oficjalnych Przepisach Gry w Piłkę Siatkową[3] oraz Regulacjach Dyscyplinarnych FIVB z dnia 4 maja 2018 r.[4]. Pierwszy z dokumentów w pkt. 21.2 wskazuje jakie zachowania mogą prowadzić do sankcji stosowanych przez sędziego podczas spotkania, natomiast drugi z nich w pkt 20.4 odnosi się do okoliczności, w których karę może nałożyć właściwy organ FIVB
21.2 Przepisów Gry w Piłkę Siatkową
MISCONDUCT LEADING TO SANCTIONS
Incorrect conduct by a team member towards officials, opponents, team-mates or spectators is classified in three categories according to the seriousness of the offence.
21.2.1. Rude conduct: action contrary to good manners or moral principles.
21.2.2. Offensive conduct: defamatory or insulting words or gestures or any action expressing contempt.
21.2.3. Aggression: actual physical attack or aggressive or threatening behaviour.
20.4 Regulacji Dyscyplinarnych FIVB
Harassment, insult, verbal or physical abuse by a coach, player, team delegation member, official to or against a player or any other team member or official present, shall be sanctioned by the Appeal Sub-Committee with suspension for one or more matches or exclusion from the competition depending on the seriousness of the violation.
Nielicująca z dobrymi obyczajami celebracja w świetle pkt 21.2 przepisów gry w piłkę siatkową, może być interpretowana przez arbitra albo jako zachowanie grubiańskie, albo zachowanie obraźliwe. W zależności od kwalifikacji, sędzia może wymierzyć karę (penalty), skutkującą przyznaniem punktu i zagrywki drużynie przeciwnej (zachowanie grubiańskie), bądź wykluczyć zawodnika z gry do końca bieżącego seta. Drugie, takie samo przewinienie prowadzi kolejno do: wykluczenia albo dyskwalifikacji do końca meczu.
Kara nałożona przez sędziego w trakcie spotkania nie wyklucza przy tym możliwości zawieszenia osoby, która dopuściła się uchybienia przepisom, na podstawie pkt 20.4 Regulacji Dyscyplinarnych FIVB. Stosowną decyzję podejmuje w takim przypadku Podkomisja Apelacyjna FIVB. Zawieszenie orzekane jest co najmniej na jeden mecz, w zależności od skali i rodzaju naruszenia.
Różnego rodzaju celebracje zdobytych punktów na stałe zagościły na stadionach i halach sportowych. W pewnym zakresie stały się częścią widowiska. Częstokroć traktować je można jako znaki firmowe konkretnych sportowców. Nie mogą one jednak służyć upokarzaniu, czy też szydzeniu z przeciwnika. Przeciwdziałają temu przede wszystkim przepisy dyscyplinarne, w większości zredagowane w sposób analogiczny, do przedstawionych w dzisiejszym wpisie.
[1] The UEFA Disciplinary Regulations,
https://www.uefa.com/insideuefa/disciplinary/disciplinary-cases/regulations/index.html, dostęp: 22.03.2019 r.
[2] National Basketball Association Constitution and By-Laws, October 2018,
https://ak-static.cms.nba.com/wp-content/uploads/sites/4/2018/10/NBA-Constitution-By-Laws-October-2018.pdf, dostęp 22.03.2019 r.
[3] Official Volleyball Rules 2017-2020, Approved by the 35th FIVB Congress 2016,
https://www.fivb.org/EN/Refereeing-Rules/RulesOfTheGame_VB.asp, dostęp: 22.03.2019 r.
[4] FIVB Disciplinary Regulation, version: 04 May 2018,
https://www.fivb.org/EN/FIVB/Legal.asp, dostęp: 22.03.2019 r.
