W branży fitness na porządku dziennym jest organizowanie rozmaitych loterii i konkursów, szczególnie zważywszy na łatwość ich przeprowadzenia z wykorzystaniem Internetu, czy też portali społecznościowych. Głównymi celami tego typu loterii są promocja sieci bądź klubów, a także zachęcenie do częstszego korzystania z oferowanych produktów i usług. Nie jest jednak powszechnie wiadomo, iż organizowanie loterii promocyjnych zostało ustawowo uregulowane, co wiąże się z koniecznością realizacji płynących z tego faktu obowiązków. Dzisiejszy wpis poświęcę zatem loteriom promocyjnym.
Zasady związane z tytułowymi loteriami znajdują się w ustawie o grach hazardowych (dalej: Ustawa)[1]. W pierwszej kolejności warto odpowiedzieć na pytanie czym dokładnie jest „loteria promocyjna”. Z pomocą przychodzi art. 2 ust. 1 pkt 10 Ustawy.
Art. 2 ustawy o grach hazardowych
- Grami losowymi są gry, w tym urządzane przez sieć Internet, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku. Są to:
10) loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
Elementem wyróżniającym loterię promocyjną jest jej nieodpłatny charakter. Rozumie się przez to brak konieczności dodatkowej opłaty za uczestnictwo w zabawie. Przystępuje się do niej w związku z nabyciem towaru, usługi lub innego dowodu udziału. Jest ona niejako dodatkiem, a nie głównym przedmiotem nabycia. Wskazuje się przy tym, że loterii tej nie przeprowadza się dla osiągnięcia zysku z tytułu wpływu opłat za udział, a w celu promocji własnych produktów, usług czy marki[2].
Chcąc zorganizować loterię promocyjną należy mieć na uwadze art. 3 Ustawy, zgodnie z którym Urządzanie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach oraz prowadzenie działalności w tym zakresie jest dozwolone na podstawie właściwej koncesji, zezwolenia lub dokonanego zgłoszenia. W opisywanym przypadku niezbędnym będzie zezwolenie (art. 7 Ustawy).
Zezwolenia w przedmiocie loterii promocyjnych udzielane są przez dyrektora izby administracji skarbowej, na którego obszarze właściwości miejscowej są urządzane i prowadzone takie gry (jeżeli loteria obejmuje obszar właściwości jednego dyrektora). Jeżeli zaś loteria obejmuje swoim zasięgiem obszar właściwości więcej niż jednego dyrektora izby administracji skarbowej, właściwym jest dyrektor, na obszarze właściwości którego miejsce zamieszkania lub siedzibę ma wnioskodawca. Jeżeli wnioskodawca nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Polsce organem właściwym jest dyrektor izby administracji skarbowej w Warszawie (art. 32 Ustawy).
Zezwolenie uzyskuje się po pozytywnym rozpoznaniu złożonego przez organizatora wniosku. Wymagana jest przy tym opłata wynosząca 10% wartości puli nagród przewidzianych w loterii, nie mniej jednak niż 50% kwoty bazowej (kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, w drugim kwartale roku poprzedniego). Art. 39 Ustawy enumeratywnie wymienia natomiast, co musi znaleźć się we wniosku.
Art. 39 ustawy o grach hazardowych
Wniosek o udzielenie zezwolenia na urządzenie loterii promocyjnej zawiera:
1) (uchylony)
2) nazwę i status prawny podmiotu występującego z wnioskiem, w przypadku spółek handlowych również numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego prowadzącego działalność za pośrednictwem oddziału, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym tego oddziału;
3) dane osobowe (imiona, nazwiska, obywatelstwo, miejsce zamieszkania, rodzaj oraz serię i numer dokumentu tożsamości) osób zarządzających podmiotem oraz reprezentujących podmiot występujący z wnioskiem;
4) określenie obszaru, na którym planuje się urządzenie loterii;
5) określenie czasu, w którym planuje się urządzenie loterii;
6) bankowe gwarancje wypłat nagród;
7) projekt regulaminu loterii;
8) dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na organizację loterii;
9) aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa, należności celnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Analizując powyższy katalog, na szczególną uwagę zasługuje pkt 7, który koresponduje bezpośrednio z art. 13 Ustawy, stanowiącym iż loterie promocyjne mogą być urządzane jednorazowo w skali ogólnokrajowej lub lokalnej zgodnie z zatwierdzonym regulaminem. Elementy przedmiotowo istotne regulaminu zawarto z kolei w art. 61 ust. 3 Ustawy.
Art. 61 ustawy o grach hazardowych
- Regulamin loterii promocyjnej lub loterii audioteksowej określa:
1) nazwę loterii;
2) nazwę podmiotu urządzającego loterię;
3) wskazanie organu wydającego zezwolenie;
4) zasady prowadzenia loterii;
5) obszar, na którym będzie urządzana loteria;
6) czas trwania loterii;
7) sposób urządzania loterii, w szczególności miejsce i termin losowania nagród;
8) sposób zapewnienia prawidłowości urządzania loterii;
9) sposób i termin ogłaszania wyników;
10) miejsce i termin wydawania wygranych;
11) tryb i terminy rozpatrywania reklamacji i zgłaszania roszczeń;
12) wartość puli nagród;
13) w przypadku loterii promocyjnej - termin rozpoczęcia i zakończenia sprzedaży towarów lub innych dowodów udziału w loterii promocyjnej.
Termin na podjęcie decyzji o wydaniu bądź odmowie wydania zezwolenia wynosi 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia podania, zezwolenie udzielone zostaje na okres trwania loterii, nie dłużej jednak niż na 2 lata.
Co ważne, uchybienia obowiązkom nałożonym Ustawą podlegają wysokim karom pieniężnym określonym w rozdziale 10 Ustawy. Ponadto możliwe są sankcje na gruncie prawa cywilnego, co podkreślił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 marca 2006 r. (sygn.. akt I ACa 625/05). Zgodnie z nim „loteria promocyjna zorganizowana z naruszeniem przepisów ustawy o grach hazardowych, w tym bez zezwolenia właściwego organu, jest na podstawie art. 58 kodeksu cywilnego nieważna. W związku z tym wszystkie świadczenia wykonane w związku z uczestnictwem w loterii będą podlegały zwrotowi jako nienależne”.
Zachęcam zatem, aby przed przystąpieniem do organizacji jakiejkolwiek loterii o charakterze promocyjnym sprawdzić, czy nie będzie ona podlegać pod przepisy ustawy o grach hazardowych. Pozwoli to uniknąć niepotrzebnych kłopotów i związanych z nimi kosztów.
[1] tj. z dnia 4 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 847)
[2] S. Babiarz (red.), Ustawa o grach hazardowych. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa 2018, s. 57
