Niebawem, bo 20 maja br. rozpocznie się proces licencyjny dla klubów 3. Ligi, czyli najniższych rozgrywek szczebla centralnego w piłce nożnej w Polsce. Przypomnę, że licencje dla klubów 4 Ligi i niższych klas leżą całkowicie w kompetencji wojewódzkich związków piłki nożnej, właściwych terytorialne dla danych rozgrywek. Uchwała nr III/46 z dnia 28 marca 2024 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie przyjęcia „Przepisów Licencyjnych PZPN dla klubów 3. ligi na sezon 2024/2025” (dalej: Uchwała) reguluje zasady przyznawania licencji na nowy sezon. O ile proces licencyjny dla klubów: Ekstraklasy, 1 Ligi i 2 Ligi jest całkowicie prowadzony przez Polski Związek Piłki Nożnej i jego organy: Komisję ds. Licencji Klubowych oraz Komisję Odwoławczą ds. Licencji Klubowych, o tyle proces wydawania licencji dla 3 Ligi jest taki - można powiedzieć - hybrydowy.
Zgodnie z art. 2.1.1. Uchwały Polski Związek Piłki Nożnej prowadzi rozgrywki 3. ligi, ale procedurę licencyjną na sezon 2024/2025 dla klubów 3. Ligi powierza Wojewódzkim Związkom Piłki Nożnej odpowiednio dla: grupy I – Mazowieckiemu Związkowi Piłki Nożnej; grupy II – Pomorskiemu Związkowi Piłki Nożnej; grupy III – Opolskiemu Związkowi Piłki Nożnej, a dla grupy IV – Świętokrzyskiemu Związkowi Piłki Nożnej.
Procedura licencyjna odwoławcza została natomiast na podstawie art. 2.1.2. Uchwały powierzona dla: grupy I – Podlaskiemu Związkowi Piłki Nożnej; grupy II – Kujawsko - Pomorskiemu Związkowi Piłki Nożnej; grupy III – Lubuskiemu Związkowi Piłki Nożnej, a dla grupy IV – Podkarpackiemu Związek Piłki Nożnej.
Wymienione powyżej związki wojewódzkie są odpowiedzialne za poszczególne procedury, ale w pracach komisji obu instancji uczestniczą przedstawiciele wszystkich związków, których drużyny uczestniczą w rozgrywkach danej grupy.
Cele systemu licencyjnego dla klubów 3 Ligi zostały określone w art. 1.1. Uchwały i zgodnie z nim, są to: 1) dalsze propagowanie i stała poprawa standardów we wszelkich aspektach funkcjonowania piłki nożnej; 2) adaptacja infrastruktury sportowej klubów umożliwiającą udostępnienie zawodnikom oraz widzom bezpiecznych i estetycznych obiektów; 3) zapewnienie, że klub posiada odpowiedni poziom zarządzania i organizacji; 4) poprawa ekonomicznych i finansowych możliwości klubów, zwiększenie przejrzystości finansów oraz wiarygodności klubów; 5) podkreślenie znaczenia kwestii ochrony wierzycieli klubów przez zapewnienie, że klub na bieżąco realizuje zobowiązania wobec zawodników, pracowników, instytucji podatkowych i ubezpieczeń społecznych oraz innych członków PZPN i Wojewódzkich Związków Piłki Nożnej, jak również innych struktur działających w ramach Wojewódzkich Związków Piłki Nożnej; 6) zabezpieczenie ciągłości rozgrywek klubowych o mistrzostwo 3. ligi w trakcie sezonu; 7) umożliwienie rozwoju systemów porównawczej oceny klubów według kryteriów: prawnych, sportowych, infrastrukturalnych, dotyczących personelu oraz spraw finansowych; 8) doprowadzanie do spójności systemu i jednolitości w stosowaniu przepisów o ochronie danych podmiotom którym nadano Licencję, ochrona podstawowych praw i wolności osób fizycznych w szczególności zapewnienie bezpiecznego prawa do ochrony danych i uregulowanie zasad swobodnego przepływu danych osobowych w UE w taki sposób, by ochrona praw jednostki nie stała temu na przeszkodzie.
Kryteria licencjonowania klubów, opisane w podręczniku licencyjnym dla klubów 3 Ligi, podzielono na trzy odrębne kategorie wymagalności. Pierwsze to: kryteria „A” – kryteria „OBOWIĄZKOWE”. Jeżeli Wnioskodawca nie spełnia któregokolwiek z kryteriów o wymagalności „A”, wówczas licencja uprawniająca do udziału w rozgrywkach o mistrzostwo 3. ligi nie zostaje przyznana. Druga kategoria kryteriów to kryteria „B” – kryteria „OBOWIĄZKOWE”. Jeżeli Wnioskodawca nie spełnia któregokolwiek z kryteriów o wymagalności „B”, wówczas podlega sankcjom wymienionym w niniejszych przepisach, lecz nadal ma prawo otrzymać licencję do udziału w rozgrywkach klubowych o mistrzostwo 3. ligi. Wreszcie kategoria kryteriów „C” to kryteria „NAJWŁAŚCIWSZA PRAKTYKA POSTĘPOWANIA”. Kryteria o wymagalności „C” mają charakter rekomendacji w zakresie najlepszych praktyk w systemie licencyjnym. Niespełnienie którekolwiek z kryteriów „C” nie skutkuje nałożeniem sankcji ani odmową wydania licencji.
Zgodnie z art. 3.5.1. Uchwały, proces zasadniczy składa się z kliku etapów. Najpierw, do dnia 30 kwietnia roku, w którym rozpoczyna się dany Sezon Licencyjny, Licencjodawca sporządza dokumenty licencyjne, które muszą zawierać minimum przewidziane przez niniejsze przepisy: kryteria licencyjne, oświadczenia, formularze do wypełnienia, i w tym terminie pakiet dokumentów doręcza Wnioskodawcy. Następnie, Wnioskodawca wypełnia przesłane dokumenty (formularze, oświadczenia itp.) i zwraca je Licencjodawcy najpóźniej w terminie do dnia 20 maja roku, w którym rozpoczyna się dany Sezon Licencyjny.
Jeśli dokumenty są kompletne i zostały dostarczone w terminie, są rejestrowane i przekazane do analizy członkom Komisji ds. Licencji Klubowych. Jeżeli zaś dokumenty są niekompletne Licencjodawca wzywa Wnioskodawcę, do ich uzupełnienia, określając termin na ich uzupełnienie. Później, po przeanalizowaniu dokumentów Wnioskodawcy Komisja ds. Licencji Klubowych najpóźniej w terminie do dnia 7 czerwca roku, w którym rozpoczyna się dany Sezon Licencyjny przyznaje licencję uprawniającą do udziału w rozgrywkach klubowych o mistrzostwo 3.ligi lub odmawia przyznania licencji upoważniającej do udziału w rozgrywkach klubowych o mistrzostwo 3. ligi, i informuje Wnioskodawcę o podjętej decyzji. Przyznana licencja może ewentualnie zawierać: sankcje, nadzór, wyszczególnienie zagadnień, na które Wnioskodawca musi zwrócić uwagę w przyszłości, i wyszczególnienie niezbędnych do spełnienia obowiązków oraz sposób ich wykonania.
W przypadku odwołania od decyzji Komisji ds. Licencji Klubowych w sprawie odmowy przyznania licencji Komisja Odwoławcza ds. Licencji Klubowych odbywa posiedzenie i rozpatruje odwołanie Wnioskodawcy co do zasady nie później niż w ciągu 5 dni od przekazania jej odwołania, przy czym nie później niż 20 czerwca roku, w którym rozpoczyna się dany Sezon Licencyjny.
Po przeanalizowaniu dokumentów i informacji pochodzących od Wnioskodawcy Komisja Odwoławcza ds. Licencji Klubowych uwzględniając odwołanie Wnioskodawcy, przyznaje licencję uprawniającą do udziału w rozgrywkach klubowych o mistrzostwo 3. Ligi lub nie uwzględniając odwołania, odmawia przyznania licencji upoważniającej do udziału w rozgrywkach klubowych o mistrzostwo 3. ligi, i informuje Wnioskodawcę o podjętej decyzji.
Przyznana licencja może ewentualnie zawierać: sankcje, nadzór, wyszczególnienie zagadnień, na które Wnioskodawca musi zwrócić uwagę w przyszłości, i wyszczególnienie niezbędnych do spełnienia obowiązków oraz sposób ich wykonania. W szczególnie uzasadnionych sytuacjach organy licencyjne upoważnione są do zmiany/wydłużenia terminów procesu licencyjnego.
Poza zwyczajnym procesem licencyjnym jest jeszcze proces nadzwyczajny dotyczący klubów IV ligi awansujących do 3. Ligi. Zasadnicze czynności dotyczące procesu licencyjnego dla klubów IV ligi awansujących do 3. Ligi wyglądają w ten sposób, że Licencjodawca wzywa Kluby do złożenia wniosku licencyjnego uprawniającego do udziału w rozgrywkach 3. ligi nie później niż w terminie 3 dni po zakończeniu rozgrywek o mistrzostwo IV ligi. Następnie, klub nie później niż w terminie 5 dni od wezwania składa wniosek licencyjny na udział w rozgrywkach o mistrzostwo 3. ligi. W praktyce występują jeszcze inne przypadki procesu nadzwyczajnego, które uregulowano w art. 3.6.2. Uchwały. Do udziału w rozgrywkach o mistrzostwo 3 ligi, z pominięciem procedury licencyjnej uprawniony jest klub, który uzyskał licencję uprawniającą do udziału w rozgrywkach o mistrzostwo 2. ligi, a w wyniku rywalizacji sportowej został zdegradowany do 3. ligi. Drugi przypadek, to przypadek klubu, który nie otrzyma licencji uprawniającej do udziału w rozgrywkach 2. ligi, w terminie nie dłuższym niż 5 dni, od dnia uprawomocnienia się decyzji bez wezwania ma obowiązek złożyć wniosek o licencję uprawniającą do udziału w rozgrywkach o mistrzostwo 3.ligi.
Niespełnienie przez Wnioskodawcę/Licencjobiorcę lub wystąpienie w trakcie sezonu sytuacji powodującej niespełnienie jednego z kryteriów A (uprawniającego do udziału w rozgrywkach o mistrzostwo 3. ligi) albo kryterium B, lub naruszenie dyscypliny procesu licencyjnego powinno być sankcjonowane przez Komisję ds. Licencji Klubowych lub Komisję Odwoławczą ds. Licencji Klubowych przez: a) ostrzeżenie (w przypadku stwierdzenia jedynie drobnych nieprawidłowości); lub b) zakaz transferów do klubu, orzekany na czas nie dłuższy niż do zakończenia Sezonu Licencyjnego, na który wydawana jest licencja; lub c) ograniczenie możliwości uprawniania nowych zawodników, orzekane na czas nie dłuższy niż do zakończenia Sezonu Licencyjnego, na który wydawana jest licencja; lub d) ograniczenie łącznego wynagrodzenia pojedynczego lub wszystkich nowych zawodników; lub e) karę pieniężną w wysokości od 100 PLN do 5 000 PLN (od stu złotych do pięciu tysięcy złotych) płatną w terminie 30 dni od uprawomocnienia się decyzji; lub f) pozbawienie klubu w aktualnym sezonie rozgrywkowym 3. ligi punktów, w wymiarze od 1 do 6 punktów.
