Piastowanie funkcji członka zarządu w polskim związku sportowym wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Ponieważ wykonywanie obowiązków korespondujących z tym stanowiskiem nierzadko ma wpływ na obraz całego związku, a tym samym danej dyscypliny sportowej w Polsce, ustawodawca postanowił wprowadzić ograniczenia dla potencjalnych kandydatów. Zaprezentowanie ich pozwoli odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule.
Przesłanki wyłączające możliwość zostania członkiem zarządu polskiego związku sportowego znalazły się w art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (dalej: Ustawa)[1]. Spełnienie chociażby jednej z nich powoduje konieczność rezygnacji ze stanowiska, o ile dana osoba już je objęła albo podjęcia działań wymienionych w art. 9 ust. 4 Ustawy. Jeżeli dana osoba tego nie uczyni, prawo do jej odwołania przysługuje walnemu zgromadzeniu delegatów na podstawie art. 9 ust. 5 Ustawy. Przechodząc do samych przesłanek należy podkreślić, iż na chwilę obecną jest ich dwanaście.
W pierwszej kolejności, członek zarządu polskiego związku sportowego nie może łączyć tej funkcji z funkcją w innych władzach tego związku, z wyjątkiem pełnienia funkcji delegata na walne zebranie członków albo delegatów polskiego związku sportowego zwołane dla wyboru władz tego związku (1). Rozwiązanie to ma zapewnić przejrzysty podział kompetencji i odpowiedzialności oraz zabezpiecza przed budowaniem scentralizowanej i niekontrolowanej wewnętrznie władzy w ramach związku.
Kolejne przesłanki odnoszą się do działalności gospodarczej związanej z realizacją zadań statutowych związku. Jest to podyktowane przede wszystkim troską, aby władza w polskim związku sportowym nie podlegała naciskom czy też wpływom zewnętrznym, była bezstronna i kierowała się interesem danego sportu, a nie prywatnym. I tak, członkiem zarządu nie może być osoba:
(2) prowadząca działalność gospodarczą bezpośrednio związaną z realizacją zadań statutowych związku;
(3) posiadająca akcje lub udziały w spółkach prowadzących taką działalność;
(4) będąca wspólnikiem spółki osobowej prawa handlowego prowadzącej taką działalność.
Ponadto wyłączeniu podlega kandydat, który był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe ścigane z oskarżenia publicznego (5), jak kandydat karany wcześniej dyscyplinarnie za doping w sporcie w wymiarze jednostkowym większym niż 24 miesiące dyskwalifikacji (6). Kandydat łączący równocześnie pracę na rzecz ministerstwa obsługującego ministra właściwego ds. kultury fizycznej wraz z piastowaniem funkcji w zarządzie także objęty jest zakazem (7).
Kolejna przesłanka, określona w art. 9 ust. 3 pkt 5, wiąże się bezpośrednio z pierwszą spośród dotychczas wymienionych. Nie może bowiem dojść do sytuacji, w której członkiem zarządu jest trener kadry narodowej lub inna osoba funkcyjna w sztabie szkoleniowym kadry narodowej w tym samym sporcie (8). Wynika to przede wszystkim z faktu, iż członkowie sztabów szkoleniowych są oceniani przez zarząd i ponoszą odpowiedzialność w pierwszej kolejności właśnie przed zarządem. Nieobjęcie tej okoliczności omawianym katalogiem, mogłoby prowadzić do nadużyć w zakresie prowadzenia szkolenia.
Ograniczenia przewidziane są także dla kontrahentów polskiego związku sportowego. Na stanowisko w zarządzie nie powinna zostać wybrana osoba, która jest członkiem organu, prokurentem lub pełnomocnikiem podmiotu świadczącego na rzecz polskiego związku sportowego usługi, dostawy lub roboty budowlane, w tym usługi sponsoringu finansowego lub rzeczowego (9). Co ważne, powstrzymać się od kandydowania powinny osoby najbliższe (w myśl art. 115 § 11 Kodeksu Karnego) dla osób, które:
(10) prowadzą działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu na rzecz polskiego związku sportowego usług, dostaw lub robót budowlanych, w tym usług sponsoringu finansowego lub rzeczowego;
(11) posiadają akcje lub udziały w spółkach prawa handlowego, są wspólnikami spółek osobowych prawa handlowego albo pozostają członkiem organu, prokurentem lub pełnomocnikiem w innym podmiocie prowadzącym działalność gospodarczą, jeżeli działalność gospodarcza prowadzona przez te podmioty polega na świadczeniu polskiemu związkowi sportowemu usług, dostaw lub robót budowlanych, w tym usług sponsoringu finansowego lub rzeczowego.
Ostatnia przesłanka obejmuje osoby, które w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. były pracownikami, funkcjonariuszami tudzież żołnierzami organów bezpieczeństwa państwa wymienionych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu[2] (12).
Reasumując, istnieje zamknięty katalog przesłanek, których zrealizowanie, chociażby nieświadome, powoduje niemożność objęcia funkcji członka zarządu w polskim związku sportowym. Oczywiście osoba spełniająca, którąś z nich może zostać wybrana, jednakże dla przywrócenia stanu zgodności z prawem trzeba skorzystać z instrumentów wspomnianych w pierwszej części dzisiejszego bloga. Warto zatem zapoznać się z przedstawionymi okolicznościami, aby oszczędzić sobie niepotrzebnych komplikacji.
[1] tj. z dnia 5 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1468)
[2] tj. z dnia 3 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2032)
