Nierzadko w toku prowadzonego postępowania w celu odzyskania swoich należności dochodzi do sytuacji, w której następuje śmierć dłużnika. W takim przypadku prowadzenie postępowania egzekucyjnego jest niemożliwe, ale zgodnie z ogólną zasadą prawa obowiązki zmarłego przechodzą na jego spadkobierców. W dzisiejszym wpisie pokrótce omówię sytuację, gdy wierzyciel uzyskał już wcześniej tytuł wykonawczy przeciwko zmarłemu dłużnikowi, czyli spadkodawcy.
Zgodnie z art. 779 § 2 kodeksu postępowania cywilnego jeżeli tytuł egzekucyjny był wydany przeciwko spadkodawcy, a postępowanie egzekucyjne nie zostało wszczęte, przejście obowiązków na spadkobierców następuje stosownie do art. 788 KPC – a zatem wierzyciel musi uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko spadkobiercom zmarłego dłużnika. Jak stanowi bowiem art. 788 § 1 KPC „jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym”. W związku ze śmiercią danej osoby, krąg jego spadkobierców, a także sposób przyjęcia spadku określają prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydane przez sąd lub sporządzany przez notariusza – akt poświadczenia dziedziczenia. W celu uzyskania tych dokumentów należy wystąpić do sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania dłużnika z zapytaniem czy toczyło się ewentualne postępowanie spadkowe po zmarłym, lub sprawdzić, czy nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia po zmarłym na stronie internetowej www.rejestry.net.pl, i wówczas wystąpić do notariusza, który go sporządzał o wydanie stosownego wypisu. Wierzyciel, który dysponuje już odpisem prawomocnego postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku lub wypisem zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia powinien złożyć je wraz z tytułem wykonawczym wydanym przeciwko zmarłemu dłużnikowi do sądu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercom dłużnika.
Inaczej sytuacja wygląda, gdy śmierć dłużnika nastąpiła już w toku egzekucji, zatem - po jej wszczęciu. Zgon dłużnika w toku egzekucji powoduje obligatoryjne zawieszenie tego postępowania. Jednak wówczas ustawa nie wymaga nadania klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercy dłużnika, lecz „w takim wypadku, zgodnie z dyspozycją art. 819 § 1 KPC, zawieszone postępowanie egzekucyjne organ egzekucyjny podejmuje z udziałem spadkobiercy dłużnika, tj. po udowodnieniu tego faktu prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 1975 r., sygn. akt I CZ 98/75, OSNC 1976/6/142, LEX nr 1943). Z powyższego wynika, iż po uzyskaniu przez wierzyciela odpisu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub wypisu zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia powinien on złożyć do komornika w/w dokument wraz z wnioskiem o kontynuację zawieszonego postępowania z udziałem spadkobierców.
