Zainteresowanie ogłoszeniem upadłości konsumenckiej, czyli postępowania sądowego przewidzianego dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, którzy stali się niewypłacalni stale rośnie. W dzisiejszym wpisie chciałabym wskazać przesłanki uzasadniające złożenie wniosku o ogłoszenie tego rodzaju upadłości oraz jego ewentualnego oddalenia przez sąd, gdyż właśnie jedynie osoby spełniające określone warunki mogą ogłosić taką upadłość.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż postępowanie upadłościowe jest wszczynane tylko i wyłącznie na wniosek konsumenta, a więc sąd nie może prowadzić takiego postępowania z urzędu. Wniosek taki może zostać złożony tylko i wyłącznie przez osobę fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej. W przypadku zatem osób fizycznych prowadzących wcześniej działalność gospodarczą niezbędne jest wykreślenie wpisu z rejestru CEIDG, gdyż do uzyskania konsumenckiej zdolności upadłościowej nie wystarczy zawieszenie działalności gospodarczej ani samo faktyczne zaprzestanie jej prowadzenia. Ponadto, wniosek taki może zostać złożony przez konsumenta w każdym czasie.
Podstawową przesłanką do ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest niewypłacalność (art. 10 prawo upadłościowe). Nie ma zatem możliwości, aby upadłość została ogłoszona w stosunku do osoby, która reguluje swoje zobowiązania na bieżąco. Definicja niewypłacalności została przedstawiona w art. 11 ustawy prawo upadłościowe i w kontekście osoby fizycznej:
- niewypłacalnym jest się wtedy, gdy dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych;
- domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w spłatach przekracza trzy miesiące. Dodatkowo, niewypłacalność powinna mieć charakter trwały.
Jeżeli chodzi o przesłanki negatywne, które skutkować będą oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej to zgodnie z art. 491 [4] ustawy prawo upadłościowe nastąpi to między innymi w następujących przypadkach:
- konsument doprowadził do swojej niewypłacalności albo istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa,
- konsument podał we wniosku nieprawdziwe lub niezupełne dane,
Ponadto, sąd oddali wniosek jeżeli w ciągu 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
- w stosunku do konsumenta prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, które zostało umorzone z przyczyn innych niż na wniosek konsumenta,
- ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli został uchylony,
- konsument mając taki obowiązek (jako przedsiębiorca) nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości,
- czynność prawna konsumenta została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli,
- względem konsumenta toczyło się już konsumenckie postępowanie upadłościowe, które zakończyło się całościowym lub częściowym oddłużeniem.
Należy również pamiętać, iż w wyjątkowych okolicznościach, uzasadnionych względami słuszności i zasadami humanitaryzmu sąd może pominąć fakt zajścia negatywnych przesłanek i ogłosić upadłość konsumenta. Jednak te wyjątkowe okoliczności muszą być jasno i rzetelnie określone w treści składanego wniosku oraz poparte dowodami. Zaznaczyć również należy, że zarówno na postanowienie sądu o umorzeniu postępowania, jak i na decyzję oddalającą wniosek, konsumentowi służy zażalenie.
