17 lipca 2019 r. Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) w porozumieniu z Międzynarodowym Komitetem Olimpijskim (MKOl) udostępniła zbiór zasad dotyczących walki z dopingiem, które będą obowiązywać podczas trzydziestej drugiej letniej olimpiady w Tokio (Zasady Antydopingowe)[1].
Pomimo, iż dokument skierowany jest w głównej mierze krajowych federacji sportowych i organów antydopingowych, warto przedstawić niektóre z jego elementów, aby oddać rozmiar działań, zmierzających do promowania wyłącznie, czystej, uczciwej i sportowej rywalizacji.
W pierwszej kolejności warto wskazać, że część obowiązków odnoszących się do kontroli antydopingowych MKOl, zgodnie ze Światowym Kodeksem Antydopingowym WADA (Kodeks) przekazał International Testing Agency (ITA). Na mocy owej delegacji ITA upoważniona jest bez ograniczeń do planowania testów dopingowych, które mają być przeprowadzane, zarządzania wynikami testów oraz weryfikowanie dozwolonych zwolnień ze stosowania się do przepisów antydopingowych, wynikających ze względów terapeutycznych. Mimo to, za wszystkie aspekty kontroli dopingowej prowadzonej przez ITA i inne podmioty trzecie, odpowiedzialność ponosi MKOl, jako sygnatariusz Kodeksu.
W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów dopingowych, ITA została upoważniona do składania w imieniu MKOl wniosków do Wydziału Antydopingowego Sądu Arbitrażowego ds. Sportu (CAS) o wszczęcie postępowania wyjaśniającego. Co ciekawe, w celu usprawnienia całej procedury, wspomniana jednostka CAS, znajdować się będzie na terenie Igrzysk.
Co ważne, opublikowane Zasady Antydopingowe, w zaprezentowanym kształcie obowiązują wyłącznie przez okres trwania Igrzysk w Tokio. Rozpoczyna się on w dniu otwarcia wioski olimpijskiej tj. 14 lipca 2020 r. i trwa do dnia ceremonii zamknięcia Igrzysk – 9 sierpnia 2020 r.
Z punktu widzenia uczestników imprezy, za szczególnie istotny uznać należy stosunkowo niepozorny art. 5 ust. 2 pkt 3. Zasad Antydopingowych.
5.2.3
The ITA may require any Athlete over whom the IOC has Testing authority to provide a Sample at any time and at any place.
Zgodnie z przytoczonym przepisem, ITA ma prawo pobrać próbki od uczestników w każdym czasie i miejscu podczas Igrzysk. Ponadto, jak wskazał MKOl w oficjalnych komunikatach[2], badania te nie muszą być poprzedzone wcześniejszą informacją ze strony podmiotu przeprowadzającego badania. Chociażby z tego powodu próba skorzystania z nielegalnego dopingu jawi się jako wysoce ryzykowna.
Jak zostało zasygnalizowane wcześniej, istnieją pewne wyjątki umożliwiające zażycie środków znajdujących się na liście zabronionych metod i środków. W kontekście Igrzysk, do kwestii tej bezpośrednio odnosi się art. 4 ust. 4 pkt 1. Zasad Antydopingowych.
4.4.1.
The presence of a Prohibited Substance or its Metabolites or Markers, and/or the Use or Attempted Use, Possession or Administration or Attempted Administration of a Prohibited Substance or Prohibited Method shall not be considered an anti-doping rule violation if it is consistent with the provisions of a TUE granted in accordance with the International Standard for Therapeutic Use Exemptions.
Jak można zauważyć, jeżeli tylko uzyska się stosowne zezwolenie na podstawie Międzynarodowego Standardu Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych[3], w sytuacji stwierdzenia np. obecności substancji zabronionej w organizmie, użycia lub próby jej użycia, nie będzie traktowane to jako naruszenie przepisów antydopingowych. Przedmiotowe zwolnienie można otrzymać w uzasadnionych medycznie przypadkach, określonych w przywołanym standardzie. Najpopularniejszym i preferowanym przez WADA sposobem ubiegania się o zwolnienie jest skorzystanie z Administracyjnego Systemu Antydopingowego „ADAMS”[4].
Dla usprawnienia wykonywania zadań przez ITA w art. 5 ust. 6 Zasad Antydopingowych przewidziano możliwość wglądu do informacji o aktualnym miejscu pobytu sportowców. Obejmują one takie dane jak numer budynku i pokoju w wiosce olimpijskiej, w którym zakwaterowany jest zawodnik, miejsce treningów, adres pod którym można go zastać w przypadku jeżeli nie jest zakwaterowany w wiosce olimpijskiej. Celem wprowadzenia tego rozwiązania jest szybkie i skuteczne zlokalizowanie sportowca od daty otwarcia wioski olimpijskiej do daty ceremonii zamknięcia Igrzysk Olimpijskich Tokio 2020. W przypadku jakichkolwiek trudności Narodowe Komitety Olimpijskie zobowiązane są wesprzeć ITA odpowiednimi informacjami.
W tym miejscu zakończę dzisiejszy wpis, sygnalizując, że jest to jedynie promil działań podjętych w związku z antydopingowym zabezpieczeniem przyszłorocznych Igrzysk w Tokio. Niewykluczone, że podczas listopadowej, Światowej Konferencji WADA dotyczącej dopingu w sporcie, która ma odbyć się w Katowicach, pojawią się kolejne regulacje warte odnotowania, dlatego też zachęcam do obserwowania tego wydarzenia.
[1] International Olympic Committee Anti-Doping Rules applicable to the Games of the XXXII Olympiad Tokyo 2020, https://www.wada-ama.org/en/resources/world-anti-doping-program/ioc-anti-doping-rules-games-of-the-xxxii-olympiad-tokyo-2020, dostęp: 07.08.2019 r.
[2] https://www.wada-ama.org/en/media/news/2019-07/wada-posts-iocs-anti-doping-rules-for-lausanne-and-tokyo-2020, dostęp: 07.08.2019 r.
[3] International Standard for Therapeutic Use Exemptions , https://www.wada-ama.org/en/resources/therapeutic-use-exemption-tue/international-standard-for-therapeutic-use-exemptions-istue
[4] https://www.wada-ama.org/en/what-we-do/adams
