W istniejącym przez wiele lat stanie prawnym spadkodawca nie miał możliwości precyzyjnego rozrządzenia swoim majątkiem poprzez wskazanie, jakie konkretnie przedmioty mają już z chwilą śmierci przypaść poszczególnym osobom. W drugiej połowie 2011 r. do polskiego porządku prawnego wprowadzono instytucję zapisu windykacyjnego, dzięki któremu spadkodawca zyskał realną możliwość wskazania komu konkretnie po jego śmierci przypadną poszczególne składniki majątku, bez konieczności dokonywania dalszych formalności.
Zapis windykacyjny musi być dokonany w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, a jego przedmiotem mogą być rzeczy oznaczone co do tożsamości, zbywalne prawo majątkowe, przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, ustanowienie na rzecz zapisobiercy windykacyjnego użytkowania lub służebności. Tym samym zapis windykacyjny może dotyczyć nieruchomości, udziałów lub akcji w spółkach czy też prawa z papierów wartościowych. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą istotne jest, że przedmiotem zapisu windykacyjnego może być również całe przedsiębiorstwo.
Przed nowelizacją przepisów mijało zazwyczaj bardzo dużo czasu od chwili śmierci spadkodawcy do momentu faktycznego objęcia przez spadkobiercę zarządu majątkiem spadkowym. Niewątpliwie taki stan rzeczy niejednokrotnie wpływał niekorzystnie na funkcjonowanie np. przedsiębiorstw, ponieważ instytucje prawa spadkowego uniemożliwiały szybkie i sprawne zapewnienie ciągłości prowadzonej działalności. Obecnie, dzięki uczynieniu zapisu windykacyjnego na rzecz konkretnej osoby, zwłaszcza przygotowanej do prowadzenia biznesu - w razie śmierci testatora - następuje naturalna kontynuacja w prowadzeniu działalności gospodarczej. Dodatkowo, gdy testator zdecyduje się na powołanie wykonawcy testamentu do sprawowania zarządu przedmiotem zapisu windykacyjnego, ciągłość funkcjonowania przedsiębiorstwa jest dodatkowo wzmocniona.
Na etapie prac nad treścią testamentu warto zatem rozważyć, czy rozrządzenie konkretnym przedmiotem lub prawem majątkowym w drodze zapisu windykacyjnego nie będzie najlepszym rozwiązaniem.
