Na początku obecnego tygodnia świat sportu obiegło wyznanie ukraińskiego tenisisty Serhija Stachowskiego, dotyczące korupcyjnej propozycji jaką miał otrzymać w 2009 roku podczas Australian Open. Zawodnik wzbogaciłby się o 100 tys. dolarów gdyby celowo doznał porażki w pierwszej rundzie turnieju. Znawcy dyscypliny wskazują, że korupcja jest częstym problem w szczególności na niższych poziomach rozgrywkowych. Z tego powodu w dniu dzisiejszym chciałbym przybliżyć mechanizmy mające na celu eliminację tego typu praktyk w tenisie.
Informacje ogólne.
W 2008 roku Międzynarodowa Federacja Tenisa (ITF), Stowarzyszenie Tenisistów Zawodowych (ATP), Stowarzyszenie Tenisa Kobiecego (WTA) oraz organizatorzy tzw. Wielkiego Szlema (Australian Open, Wimbledonu, US Open, French Open), powołali organizację o nazwie Tennis Integrity Unit (TIU). TIU działa w oparciu o okresowo aktualizowany Tenisowy Program Antykorupcyjny (dalej: Program)[1]. Główne zadania postawione temu podmiotowi odzwierciedlone są w pkt A Programu, a należą do nich: utrzymanie integralności tenisa, ochrona przed ogólnie pojętymi nieuczciwymi praktykami oraz wdrożenie i egzekwowanie jednolitego systemu sankcji wobec osób uczestniczących w profesjonalnych rozgrywkach tenisowych.
- Introduction TENNIS ANTI-CORRUPTION PROGRAM (2020)
The purpose of the Tennis Anti-Corruption Program is to (i) maintain the integrity of tennis, (ii) protect against any efforts to impact improperly the results of any match and (iii) establish a uniform rule and consistent scheme of enforcement and sanctions applicable to all professional tennis Events and to all Governing Bodies.
Zakres stosowania.
Opierając się na pkt C.1. Programu można precyzyjnie wskazać zakres osób objętych jego postanowieniami. Dotyczy on przede wszystkim zawodników uczestniczących w imprezach organizowanych przez założycieli TIU, które enumeratywnie zostały wymienione w Załączniku nr 1 Programu. Kolejną szeroko ujętą grupą są tzw. „osoby powiązane” z zawodnikami. Pod tym pojęciem rozumie się każdego trenera, fizjoterapeutę, lekarza, członka sztabu, agenta, członka rodziny, gościa turniejowego, partnera biznesowego lub inną osobę, która otrzyma akredytację na daną imprezę na żądanie Zawodnika lub innej „osoby powiązanej”. Trzecią grupą osób podporządkowanych Programowi jest personel imprezy czyli: dyrektor imprezy, oficjele (np. sędziowie), pracownicy, podwykonawcy, a także inne osoby funkcjonujące w ramach lub wspólnie z ITF, ATP, WTA przy organizacji wydarzenia sportowego.
Czyny niedozwolone
Główne przewinienia podlegające karze, które chciałbym przywołać w dzisiejszym wpisie znalazły się w pkt D.1 Programu. Na podkreślenie zasługuje okoliczność, iż wbrew nazwie całego Programu, sankcjami nie są objęte wyłącznie czynności intuicyjnie i powszechnie rozumiane jako korupcja. Ów katalog jest nieco szerszy. W efekcie za postępowanie niedozwolone uznaje się m.in. bezpośrednie lub pośrednie:
a) obstawianie wyniku lub jakiegokolwiek innego aspektu turnieju lub wydarzenia tenisowego;
b) ułatwianie obstawiania wyniku lub jakiegokolwiek innego aspektu turnieju lub wydarzenia tenisowego bądź też innego typu uczestnictwo w działalności bukmacherskiej (promowanie, reklamowanie, współpraca, zatrudnienie itp.);
c) przyjmowanie korzyści za umożliwienie popełnienia przestępstwa korupcyjnego w sposób bezpośredni lub pośredni;
d) wpływanie na wynik lub jakikolwiek inny aspekt wydarzenia tenisowego;
e) wywieranie nacisków na zawodników, aby ci nie wykorzystywali swojego pełnego potencjału podczas zawodów;
f) przyjmowanie korzyści za niewykorzystywanie swojego pełnego potencjału podczas zawodów;
g) obiecywanie korzyści za niewykorzystanie pełnego potencjału sportowego, jak i działanie zgodnie z takim żądaniem, połączone z oczekiwaniem takich korzyści;
h) odpłatne udostępnianie lub żądanie udostępnienia informacji niejawnych związanych z sytuacją zawodników (stan zdrowia, przygotowanie fizyczne, samopoczucie zawodnika, które mogą mieć wpływ na jego poziom sportowy);
i) udzielanie korzyści materialnych w zamian za „dziką kartę”.
Dodatkowo, wszystkie osoby objęte Programem mają obowiązek zgłaszania TIU wszelkich posiadanych informacji związanych z przewinieniami korupcyjnymi, raportowania otrzymanych propozycji korupcyjnych, a także współpracy z TIU w trakcie prowadzonych postępowań w tym dostarczania dokumentów, udostępniania wiadomości tekstowych, e-maili itp.
Sankcje
Podmioty objęte Programem, które dopuściły się przewinień korupcyjnych muszą liczyć się z karami ujętymi w pkt H. Organy właściwe TIU mają prawo nałożyć karę grzywny powiększoną o równowartość korzyści majątkowych uzyskanych z korupcji lub karę czasowego zakazu (zawieszenia) udziału w jakichkolwiek imprezach tenisowych bez względu na formę uczestnictwa na okres do 3 lat.
W wypadkach szczególnego naruszenia obowiązujących zasad, obwiniony może zostać skazany na dożywotni zakaz udziału w imprezach tenisowych bez względu na formę uczestnictwa. Program przewiduje również środek karny w postaci obowiązku uczęszczania na tzw. zajęcia antykorupcyjne lub antyhazardowe dla osób odbywających karę czasowego zakazu.
Program przewiduje także w pkt. C.2. swoisty termin przedawnienia ścigania. Osoba nie może być pociągnięta do odpowiedzialności jeżeli postępowanie nie zostało wszczęte w ciągu: 1) 8 lat od daty popełnienia czynu korupcyjnego lub 2) 2 lat od wykrycia tego czynu.
Statystyki
TIU okresowo na swojej stronie internetowej publikuje statystyki z działalności podjętej w roku poprzedzającym[2]. Na podstawie przygotowanych materiałów można wskazać, że w 2019 r. przeprowadzono 26 postępowań. Spośród nich 6 dotyczyło ustawiania meczów, 6 związanych było z tymczasowym zawieszeniem na czas prowadzenia procedury wyjaśniającej, 5 razy nałożono karę za obstawianie wydarzeń tenisowych. Dodatkowo 3-krotnie zawodnicy skazani zostali za brak współpracy z organami TIU i tyle samo decyzji zostało utrzymanych pomimo apelacji zawodników do CAS. Pozostałe przypadki dotyczyły pomniejszych, innych naruszeń. Troje spośród owych 26 zawodników obok kar finansowych otrzymało najdalej idącą karę dożywotniej dyskwalifikacji.
TIU raportuje także tzw. „podejrzane mecze”, podczas których zachodziły wątpliwości, co do ich uczciwości. W 2019 r. zarejestrowano 138 tego typu spotkań. Jest to o 48% mniejsza wartość niż w roku 2018 r. i jednocześnie najlepszy wynik od początku prowadzenia zestawienia tj. od 2015 r.
Zakończenie
Przeważnie mianem „czystego sportu” określa się rywalizację pozbawioną dopingu farmakologicznego lub technologicznego. Nie można przy tym zapominać, że równie powszechnymi praktykami nieuczciwie wpływającymi na wyniki sportowe jest korupcja bądź też obstawianie „własnych” spotkań. Stąd inicjatywy takie jak opisywana w dzisiejszym blogu zasługują na uznanie.
fot: PIXABAY
[1] Dostępny na stronie: https://www.itftennis.com/en/about-us/governance/rules-and-regulations/?type=anti-corruption
[2] https://www.tennisintegrityunit.com
