Od kilku już tygodni, a dokładnie od 25 września 2024 roku obowiązuje ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (dalej: Ustawa). Ustawa może dotyczyć także organizacji sportowych: polskich związków sportowych, związków sportowych i klubów sportowych przy pewnych założeniach związanych z liczebnością zatrudnienia.
Polski związek sportowy, związek sportowy, klub sportowy należy uznać za „podmiot prywatny” w rozumieniu art. 2 pkt 11 Ustawy. Zgodnie z tą definicją przez podmiot prywatny należy rozumieć „osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, lub pracodawcę, jeżeli nie są podmiotami publicznymi”.
Nie sposób natomiast uznać w/w podmioty za „podmiot publiczny” w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów. Za „podmiot publiczny” ustawa o ochronie sygnalistów (art. 2 pkt 12) uznaje „podmiot wskazany w art. 3 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego”. Na potrzeby ustawy o ochronie sygnalistów, zarówno „podmiot prywatny”, jak i „podmiot publiczny” nazywany jest też po prostu „podmiotem prawnym”.
Ustawę i obowiązki z nią związane stosuje się i muszą je wdrożyć podmioty prawne (w tym polskie związki sportowe, związki sportowe i kluby sportowe) na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób (art. 23 Ustawy). I tutaj do tej liczby co najmniej 50 osób należy zaliczyć zarówno osoby zatrudnione na umowę o pracę, jak i umowach cywilnoprawnych. Podstawa zatrudnienia nie ma tu znaczenia. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 2 Ustawy: „Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.”
Jeżeli okaże się, że w danym podmiocie prawnym stan zatrudnienia przekracza 50 osób, obowiązkiem takiego podmiotu jest wówczas wdrożenie wewnętrznej procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, zgodnej z wymogami wynikającymi z art. 24-29 Ustawy.
Podmioty prawne, a w tym także polskie związki sportowe, związki sportowe i kluby sportowe, w których stan zatrudnienia na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku nie przekracza 50 osób mogą, ale nie muszą poddać się rygorom ustawy związanym z wdrożeniem wewnętrznej procedury, o której mowa wyżej (zasada dobrowolności).
Patrząc na środowisko sportowe, organizacji w których zatrudnienie przekracza 50 osób nie jest wiele, ale są takie i te właśnie obligatoryjnie muszą stosować się do przepisów Ustawy. Są bowiem podmiotami zobowiązanymi do stosowania ustawy i wdrożenia procedur wewnętrznych. Te podmioty, które mają taki obowiązek, a które tego nie zrobią mogą zostać ukarane karą grzywny.
Duże wątpliwości interpretacyjne wiążą się z ustaleniem momentu, od którego ustawę faktycznie się stosuje. Biorą się one z tego, że ustawa co prawda wchodzi w życie 25 września 2024 roku, ale zgodnie z samą ustawą (art. 23), to czy się ustawę do danego podmiotu w ogóle stosuje czy nie decyduje to czy według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Wątpliwości te próbowało rozwiać Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w swoim stanowisku, uznając, że procedura zgłoszeń wewnętrznych dla sygnalistów w podmiotach prawnych, które obowiązuje próg 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz tego podmiotu, mają czas na jej wdrożenie najpóźniej do 1 stycznia 2025 r. (co de facto powoduje przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy).
Jednak tutaj warto zachować ostrożność w podejściu do stanowiska Ministerstwa. Nie jest ono wiążącą wykładnią przepisów prawa i prawdopodobnie nie uchroniłoby przed ewentualną karą grzywny za brak wdrożenia procedur wewnętrznych (gdyby po weryfikacji zatrudnienia taki obowiązek istniał).
