W dzisiejszym i zarazem ostatnim blogu dotyczącym obowiązków nałożonych na stowarzyszenia i fundacje, a wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Ustawa)[1], zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, skoncentruję się na przekazywaniu informacji o newralgicznych transakcjach do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF), karach administracyjnych oraz przepisach karnych przewidzianych w Ustawie.
W poprzednich wpisach wyjaśniłem, że stowarzyszenia oraz fundacje stają się w myśl Ustawy instytucjami obowiązanymi, dopiero gdy przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane. Jeżeli takie okoliczności zajdą, stowarzyszenia i fundacje mają obowiązek podjąć stosowne kroki wskazane w Ustawie. Są to m.in. utrwalenie faktu dokonania takiej transakcji, ustalenie rodzaju kontrahenta, jego identyfikacja, określenie towarów i usług objętych transakcją.
Jeżeli zaś instytucja obowiązana będzie brała udział w tzw. transakcjach ponadprogowych, wówczas stosowną informację musi przekazać do GIIF. Za ową transakcję uznaje się przyjęcie wpłaty, dokonanie wypłaty lub wykonanie transferu środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro. Co istotne, art. 72 ust. 5 Ustawy stanowi, że informacja do GIIF musi zostać przekazana w terminie 7 dni od wystąpienia ww transakcji. Z kolei w art. 72 ust. 6 znalazł się katalog danych podlegających przekazaniu. Kształtuje się on następująco:
- identyfikator transakcji w ewidencji instytucji obowiązanej,
- data i godzina przeprowadzenia transakcji,
- dane identyfikacyjne klienta wydającego dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji,
- dane identyfikacyjne pozostałych stron transakcji, o ile takie występują,
- kwota i waluta transakcji albo waga i próba złota dewizowego lub platyny dewizowej będących przedmiotem transakcji,
- rodzaj transakcji,
- tytuł transakcji,
- sposób wydania dyspozycji lub zlecenia przeprowadzenia transakcji,
- numery rachunków wykorzystanych do przeprowadzenia transakcji (IBAN).
Poza ogólną powinnością wskazaną powyżej, fundacje i stowarzyszenia mają także szczególne obowiązki związane z raportowaniem. Na podstawie art. 74 ust. 1 muszą one informować GIIF o okolicznościach, które jedynie mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, nawet jeżeli do transakcji finalnie nie doszło. Istotnym jest element uzasadnionych podejrzeń, co do źródła pochodzenia danych środków. Zawiadomienie musi być przekazane niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 2 dni roboczych od dnia potwierdzenia podejrzenia.
Nowym obowiązkiem dla fundacji i stowarzyszeń jest dodatkowo niezwłoczne zawiadomienie właściwego prokuratora o przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że wartości majątkowe będące przedmiotem transakcji lub zgromadzone na rachunku, pochodzą z przestępstwa innego niż prania pieniędzy, finansowania terroryzmu lub przestępstwa skarbowego (art. 89 Ustawy).
W art. 147-149 ustawodawca enumeratywnie wymienił delikty administracyjne. Aby ograniczyć obszerność dzisiejszego wpisu, wskażę jedynie, iż niezastosowanie się do obowiązków związanych przede wszystkim z organizacją wewnętrzną instytucji obowiązanych, które dotychczas omawiałem, traktowane jest przez Ustawę jako delikt i skutkować może nałożeniem jednej z kar administracyjnych zawartych w art. 150 ust. 1.
Art. 150 Ustawy
- Karami administracyjnymi są:
1) publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
2) nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
3) cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
4) zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok;
5) kara pieniężna.
Inaczej sytuacja kształtuje się w przypadku niedopełnienia przez osobę działającą w imieniu lub na rzecz instytucji obowiązanej wymogu przekazania zawiadomień do GIIF. Takie uchybienie rozpatrywane jest w oparciu o przepisy karne, zamieszczone w art. 156 Ustawy.
Art. 156 Ustawy
- Kto, działając w imieniu lub na rzecz instytucji obowiązanej:
1) nie dopełnia obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, lub obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o powzięciu uzasadnionego podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe będące przedmiotem tej transakcji mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu,
2) przekazuje Generalnemu Inspektorowi nieprawdziwe lub zataja prawdziwe dane dotyczące transakcji, rachunków lub osób,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
- Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom ustawy ujawnia osobom nieuprawnionym, posiadaczom rachunku lub osobom, których transakcja dotyczy, informacje zgromadzone zgodnie z ustawą lub wykorzystuje te informacje w sposób niezgodny z przepisami ustawy.
- Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 pkt 1 lub ust. 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie.
Kto natomiast utrudnia lub udaremnia przeprowadzenie czynności kontrolnych, o których mowa w rozdziale 12, podlega karze grzywny, zgodnie z art. 157 Ustawy.
Celem tej krótkiej, tematycznej serii blogów było zwrócenie uwagi na kwestie, co jakiś czas „przewijające się” w środkach masowego przekazu, ale które jednocześnie wydają się zjawiskiem egzotycznym i niecodziennym. Tymczasem podmioty funkcjonujące w środowisku sportowym, bardzo często działają właśnie w formie stowarzyszeń, czy też fundacji. W efekcie zobligowane są do przestrzegania norm zawartych w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Dlatego też warto w moim odczuciu raz jeszcze, we własnym zakresie prześledzić wymienione w niej wymogi, a następnie podjąć kroki zmierzające do wdrożenia ich w Państwa organizacjach sportowych.
[1] Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2018 r. poz. 723).
