Istnienie obowiązku opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego to fakt powszechnie znany. Odrębną kwestią jest natomiast jego rzeczywiste uiszczanie przez wszystkie osoby objęte obowiązkiem. Warto jednak przyjrzeć się także przepisom, które ten abonament regulują, zwłaszcza że ustalając stawki opłat na 2015 r., prawodawca postąpił nie do końca „zgodnie ze sztuką”.
Wysokość oraz zasady pobierania abonamentu RTV reguluje ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o ustawach abonamentowych. Zgodnie z jej art. 1, opłaty abonamentowe pobiera się w celu realizacji misji publicznej, o której mowa w ustawie o radiofonii i telewizji. Ta ustawa stanowi natomiast, iż publiczna radiofonia i telewizja realizuje misję publiczną oferując całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, zróżnicowane programy i inne usługi w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujące się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.
Przechodząc do szczegółów, art. 3 ustawy abonamentowej określa stawki miesięcznej opłaty w danym roku kalendarzowym. Wynoszą one: 5,94 zł za używanie odbiornika radiofonicznego oraz 18,68 zł za używanie odbiornika telewizyjnego albo odbiornika radiofonicznego i telewizyjnego. Ust. 1a art. 3 zapewnia możliwość waloryzowania tych kwot w oparciu o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, ustalony w ustawie budżetowej. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji może zatem, do 31 maja każdego roku, ogłosić w Monitorze Polskim nowe, zwaloryzowane stawki na następny rok, które mogą okazać się wyższe niż przewidziane w ustawie. Podstawą byłby art. 3 ust. 3 ustawy.
Z kolei art. 3 ust. 5 zawiera upoważnienie do wydania przez KRRiT rozporządzenia, w którym może określić na dany rok niższe stawki abonamentu, niż podane w ustawie. Na tej podstawie Rada uchwalała corocznie rozporządzenie. W 2014 r. stało się podobnie i KRRiT wydała rozporządzenie ze stawkami na 2015 r., przy czym okazało się, że są one wyższe niż podane w ustawie. W podstawie prawnej rozporządzenia podano jednak przepis mówiący o możliwości uchwalenia stawek niższych niż ustawowe. Generalnie rzecz biorąc określenie wyższego abonamentu w oparciu o waloryzację kwot nie jest zabronione, lecz KRRiT uchwalając nową wysokość abonamentu nie powołała się na przepis o waloryzacji, tylko na upoważnienie do ustalenia niższych opłat.
Można więc uznać, że podstawa prawna, na którą powołała się KRRiT przy wydawaniu rozporządzenia, nie upoważniała jej do określenia stawek abonamentu w kwotach przewyższających próg ustawowy. Oznaczałoby to, że rozporządzenie jest niezgodne z prawem. Można byłoby zatem rozważyć, czy nie rodzi to obowiązku naprawienia szkody, np. na podstawie art. 4171 Kodeksu cywilnego - a w związku z tym, że są jest to przepis dotyczący czynów niedozwolonych, możliwe byłoby też zastosowanie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, czyli o tzw. pozwach zbiorowych.
