W pierwszym swoim wpisie w tematyce statusu prawnego oraz kompetencji sędziów siatkarskich swoją uwagę skupiłem na osobach Sędziego Pierwszego oraz Sędziego Drugiego, których można uznać za odgrywających kluczową, ale zarazem najbardziej widoczną rolę podczas rozgrywanych meczów piłki siatkowej. Dzisiaj postaram się jak najbardziej przejrzyście przybliżyć pozycję prawną, a także zadania jakie spoczywają na Sekretarzu oraz Sędziach Liniowych. Zostało to szczegółowo uregulowane w zatwierdzonych przez 37. Kongres FIVB – Oficjalnych Przepisach Gry w Piłkę Siatkową 2021-2024 (dalej jako: Oficjalne Przepisy Gry), które w Polsce obowiązują od początku sezonu 2021/2022.
Sekretarz podczas meczu swoje obowiązki wykonuje siedząc przy stoliku sędziowskim po stronie przeciwnej do Sędziego Pierwszego (twarzą do niego). Jego zadaniem jest wypełnianie protokołu zawodów zgodnie z Oficjalnymi Przepisami Gry, a także ścisła współpraca z Sędzią Drugim.
Określając szczegółowy zakres jego obowiązków – warto podzielić go na trzy części – przed meczem i każdym setem, w trakcie meczu oraz po zakończeniu rywalizacji siatkarskiej.
Jak wskazuje pkt 27.2 Oficjalnych Przepisów Gry do obowiązków Sekretarza zawodów należy:
- Przed meczem i setem:
- wpisywanie danych dotyczących meczu i zespołów, włącznie z nazwiskami i numerami libero zgodnie z obowiązującymi procedurami oraz uzyskanie podpisów kapitanów i trenerów;
- wpisywanie ustawienia początkowego każdego z zespołów na podstawie kartek z ustawieniem zawodników (lub sprawdzanie danych przekazanych elektronicznie). Warto dodać, że jeżeli sędzia Sekretarz nie otrzyma kartek z ustawieniem początkowym w odpowiednim czasie, musi natychmiast poinformować o tym Sędziego Drugiego.
- W czasie meczu:
- zapisywanie zdobytych punktów;
- sprawdzanie kolejności wykonywania zagrywek w każdym zespole i sygnalizowanie sędziom każdego błędu natychmiast po wykonaniu zagrywki;
- przyjmowanie i ogłaszanie próśb o zmianę zawodników przez użycie brzęczka, kontrolowanie ich liczby, zapisywanie zmian zawodników i przerw na odpoczynek oraz informowanie o nich sędziego drugiego;
- sygnalizowanie sędziom niezgodnej z przepisami prośby o regulaminowe przerwy w grze;
- informowanie sędziów o zakończeniu setów oraz o zdobyciu ósmego punktu w secie decydującym;
- zapisywanie upomnienia, sankcji i prośby nieuzasadnionej;
- zapisywanie innych wydarzeń (zgodnie z instrukcjami Sędziego Drugiego), takich jak: zmiana narzucona, przerwa dla zawodnika kontuzjowanego, przedłużające się przerwy w grze, zewnętrzne zdarzenia wpływające na grę, wyznaczenie nowego libero itd.;
- kontrolowanie czasu trwania przerw między setami;
- Po zakończeniu meczu:
- Zapisywanie wyniku końcowego meczu;
- w przypadku protestu, za uprzednią zgodą Sędziego Pierwszego, wpisywanie lub zezwolenie kapitanowi zespołu / grającemu kapitanowi na wpisanie do protokołu zawodów treści protestu;
- po podpisaniu się w protokole zawodów uzyskanie podpisów kapitanów zespołów, a następnie sędziów.\
Drugim z opisanych podmiotów komisji sędziowskiej meczu piłki siatkowej jest, a właściwie są Sędziowie Liniowi, gdyż ich ilość zależy od uwarunkowań rozgrywek, w których toczy się dana rywalizacja. Współcześnie, w związku z funkcjonowaniem i ciągłym rozwojem systemu challenge, w rozgrywkach na najwyższym poziomie dostrzec można proces rezygnowania z usług Sędziów Liniowych, którzy jednak w niższych ligach nadal odgrywają bardzo ważną rolę w ocenie boiskowych wydarzeń.
Sędziów Liniowych mogą być dwie pary (każdy sędzia odpowiada za swoją linię) lub jedna para (w takim przypadku stoją oni przy rogach boiska, w wolnej strefie, po prawej stronie każdego z sędziów (pierwszego i drugiego), po przekątnej w odległości od 1 do 2 m od narożnika boiska).
Zgodnie z pkt 29.2 Oficjalnych Przepisów Gry Sędziowie Liniowi wykonują swoje obowiązki używając chorągiewek (40cm x 40cm) i sygnalizując:
- piłkę „w boisku” lub piłkę „autową”, gdy upada ona w pobliżu obserwowanych przez nich linii;
- dotknięcie piłki „autowej” przez zespół, po którego stronie upada piłka;
- dotknięcie antenki przez piłkę, przejście piłki z zagrywki lub po trzecim odbiciu na drugą stronę siatki poza przestrzenią przejścia itd.;
- wyjście przez któregokolwiek z zawodników (z wyjątkiem zawodnika zagrywającego) poza swoje boisko w momencie uderzenia piłki przy wykonywaniu zagrywki;
- błędy stopy zawodnika zagrywającego;
- każdy kontakt z górną częścią antenki (80 cm) po swojej stronie boiska któregokolwiek z zawodników w czasie gry piłką lub gdy wpływa to na grę;
- przejście piłki przez pionową płaszczyznę siatki poza przestrzenią przejścia nad boisko przeciwnika lub dotknięcie antenki przez piłkę po swojej stronie boiska.
- na prośbę Sędziego Pierwszego Sędzia Liniowy zobligowany jest również powtórzyć swoją sygnalizację.
