W dzisiejszym wpisie wracam do poruszanego już na początku kryzysu tematu, jakim były moje ówczesne wątpliwości związane z wypłatą tzw. świadczenia postojowego.
Przypomnę, że sygnalizowałem wówczas, że ustawodawca dość niefrasobliwie wskazał, iż „Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna.”
Pomny moich wcześniejszych doświadczeń z instytucją, jaką jest ZUS, jestem świadomy, że tam gdzie są wątpliwości instytucja państwowa będzie interpretować je profiskalnie.
Tym bardziej, że jak uczulałem, ustawa nie definiuje przestoju.
W uzasadnieniu ustawy wprowadzającej definicję przestoju znajduje się wskazówka, że „Prawo do świadczenia będzie przysługiwać z tytułu przestoju ekonomicznego (w następstwie wystąpienia zagrożenia epidemicznego), które trwało co najmniej 30 dni przed miesiącem, w którym składany jest wniosek o świadczenie…”. Tyle, że ten warunek trwania co najmniej 30 dni przestoju ekonomicznego nie został wprowadzony do ustawy.
Z kolei w jednych z wielu wyjaśnień, które były publikowane na stronach rządowych (dziś już niestety niedostępne) znalazła się zatem informacja, że „Za przestój w prowadzeniu działalności należy rozumieć wszelkie okoliczności związane z COVID-19, które spowodowały brak możliwości wykonania umowy cywilnoprawnej w całości lub w części. Może to być np. zamknięciem firmy, zawieszeniem działalności, brakiem klientów, czy problemami płatniczymi.”
Żadna z powyższych wskazówek nie rozwiewa jednak wątpliwości, czy jeśli wnioskodawca spełnił pozostałe warunki uprawniające do przyznania świadczenia (w tym przede wszystkim te ekonomiczne), to można mówić o przestoju w prowadzeniu przez niego działalności?
Biorąc pod uwagę zasadę racjonalnego prawodawcy, gdyby wystarczyło spełnić przesłanki braku zawieszenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i wykazania, że przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc, to nie trzeba byłoby wprowadzać warunku przestoju w prowadzeniu działalności.
To ostanie wymaganie stawiane przedsiębiorcy jest więc samodzielne i należy je intepretować w oderwaniu od innych warunków uprawniających do przyznania tego świadczenia.
W poszukiwaniu legalnej definicji przestoju sięgnąć można do art. 81 Kodeksu pracy.
Przepis ten wskazuje na pojęcie przestoju związanego z niezawinionym niewykonywaniem przez pracownika pracy. Podobnie jak na gruncie komentowanej ustawy antykryzysowej pojęcie przestoju w wydaniu Kodeksu pracy nie zostało sprecyzowane. Niemniej wskazać należy, że zdaniem doktryny jest „to przerwa w pracy spowodowana przeszkodami niedotyczącymi pracodawcy” (tak A. M. Świątkowski, Kodeks 2006, s. 363). Pojęcie to interpretuje się też jako „nieplanowaną, przejściową, aczkolwiek nieograniczoną czasowo przerwą w wykonywaniu pracy spowodowaną zaburzeniami w funkcjonowaniu zakładu powstałymi wskutek niedających się przewidzieć okoliczności” (B. Wagner, Komentarz 2008, s. 426). W pojęciu przestoju zawiera się element zaskoczenia, nietypowości i wyjątkowości (W. Muszalski, Komentarz 2007, s. 281).
Pojęcie to nie jest więc definiowane ramami czasowymi, ale pewnymi dającymi się stwierdzić okolicznościami, takimi jak powstanie przerwy w działalności zakładu pracy, spowodowanej niezależną od pracodawcy przyczyną.
Jak będzie ono intepretowane w praktyce, to się jeszcze okaże, ale w mojej ocenie „przestoju w prowadzeniu działalności” nie należy ubierać w jakieś sztywne ramy czasowe. Jeden przedsiębiorca będzie miał przestój trwający kilka miesięcy i tu w mojej ocenie nie będzie wątpliwości, czy przysługuje mu komentowane świadczenie, inny już po kilkunastu dniach stwierdzi, że wystąpił u niego przestój.
Przy czym uczulam występujących o świadczenie postojowe – fakt przestoju w prowadzeniu działalności musi wystąpić i na żądanie organu winien zostać wykazany. Jeżeli przedsiębiorca nie będzie potrafił wykazać tej okoliczności, może liczyć się z koniecznością zwrotu przyznanych środków.
(zdjęcie ma charakter ilustracyjny, fot. pixabay)
