Coraz częściej możemy się spotkać z sytuacją, w której pracodawca i pracownik zawierają tzw. przedwstępną umowę o pracę poprzedzającą zawarcie umowy właściwej. Dotyczy to najczęściej przypadków, w których zawarcie umowy o pracę z różnych przyczyn nie jest w danej chwili możliwe np. w przypadku związania przyszłego pracownika inną umową o pracę i konieczności jej rozwiązania z kilkumiesięcznym wypowiedzeniem. Możliwość zastosowania umowy przedwstępnej wynika z art. 300 Kodeksu Pracy, który wskazuje, iż w sprawach nieuregulowanych do stosunku pracy mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego (w tym przypadku art. 389 KC). Zawarcie takiej umowy jest korzystne dla obu stron przyszłego stosunku pracy - dla pracownika wiąże się z pewnością zatrudnienia na uzgodnionych warunkach, natomiast pracodawcy daje gwarancję że przyszły pracownik podejmie u niego pracę.
Co do zasady umowa przedwstępna może być zawarta w dowolnej formie – także ustnej, jednak dla celów dowodowych wymagana jest forma pisemna. Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż forma zawarcia umowy ma wpływ na zakres żądań stron w przypadku, gdyby do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło. Zawarcie umowy w formie pisemnej, oprócz możliwości żądania odszkodowania daje również uprawnienie do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej.
Natomiast co do treści samej umowy przedwstępnej to powinna ona zawierać istotne postanowienia przyrzeczonej umowy o pracę, tj.
- strony umowy i ich dane osobowe,
- miejsce i datę zawarcia umowy,
- rodzaj umowy o pracę (na okres próbny, na czas określony lub nieokreślony),
- warunki pracy i płacy (stanowisko, wymiar czasu pracy, wysokość wynagrodzenia)
W tym miejscu warto wskazać, iż należy zadbać o precyzyjne określenie wszystkich niezbędnych elementów umowy, gdyż braki w tym zakresie będą skutkować brakiem możliwości dochodzenia zawarcia umowy przyrzeczonej na drodze sądowej przez obie ze stron umowy.
Umowa przedwstępna powinna także określać ostateczny termin zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę. Jeżeli termin, w ciągu którego ma zostać zawarta umowa przyrzeczona nie został podany w umowie przedwstępnej, to zgodnie z art. 389 § 2 KC, powinna być ona zawarta w terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Natomiast gdy obie strony były uprawnione do wyznaczenia terminu zawarcia umowy i każda z nich wyznaczyła inny termin, decyduje termin wskazany przez stronę, która wskazała go pierwsza. Należy też pamiętać, że jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej nie można żądać jej zawarcia.
