Powództwo opozycyjne jest jednym z powództw przeciwegzekucyjnych, czyli instrumentów prawnych służących dłużnikowi do zakwestionowania prowadzonego przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego. Jego celem jest pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, czyli tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.
W tym miejscu warto wskazać, że zgodnie z przepisem art.840 KPC dłużnik może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części bądź jego ograniczenia, jeżeli:
- przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście,
- po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie,
- małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 KPC, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.
Powództwo opozycyjne wytacza się przed sądem rzeczowo właściwym, w którego okręgu jest prowadzona egzekucja, a w sytuacji, gdy egzekucja nie została jeszcze wszczęta,przed sądem według przepisów o właściwości ogólnej. Ustawodawca nie określił konkretnego terminu wniesienia takiego powództwa do sądu, zatem zasadniczo można je wytoczyć przed lub po wszczęciu egzekucji.Dłużnik traci natomiast prawo wytoczenia powództwa opozycyjnego dopiero z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym.
Należy również pamiętać, iż uwzględnienie przez sąd powództwa opozycyjnego w toku postępowania egzekucyjnego stanowi podstawę do umorzenia tego postępowania na wniosek w trybie art.825 pkt 2 KPC.
