Zgodnie z ustawą z dnia 13 maja 2016 roku o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich organizatorzy działalności sportowej mają obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Termin wprowadzenia takich standardów minął 15 sierpnia tego roku, ale jeszcze nie wszystkie podmioty je wprowadziły. Pojawiają się też pytania, czy ktoś kto wynajmuje salę na ćwiczenia sportowe z dziećmi również ma posiadać takie standardy, czy tylko najemca (klub sportowy, trener etc.).
Wytyczne, jak podejść do wdrażania standardów ochrony dzieci można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości[1]. Wprowadzenie standardów ochrony dzieci ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa przede wszystkim samych dzieci, ale także rodziców i personelu placówek, które z dziećmi pracują. Poważne podejście do standardów, potraktowanie ich nie jako kolejnego, zbędnego wymogu formalnego, ale sprawdzonego narzędzia ochrony dzieci, daje szansę znaczącego podniesienia poziomu bezpieczeństwa dzieci i daje szansę zareagowania zanim dojdzie do dramatu – czytamy na stronie Ministerstwa.
I dobrze byłoby, gdyby to nie był kolejny „papier”, czyli dokument sam w sobie, ale procedura, która pomaga chronić dzieci przed zagrożeniami. Standardy ochrony dzieci powinny być zindywidualizowane dla każdego podmiotu, który będzie je stosować. Powinny być dostosowane do specyfiki placówki oświatowej, sportowej lub do specyfiki prowadzonej działalności. Tylko wtedy są przydatne i realizują swój cel. Dlatego niezwykle istotnym jest dokładnie określenie zasad funkcjonowania placówki/działalności oraz zidentyfikowanie jej „indywidualnych potrzeb”.
Zadanie opracowania i wdrożenia standardów może początkowo budzić obawy, wydawać się skomplikowane dlatego zanim przystąpi się do ich przygotowania trzeba zaplanować poszczególne etapy prac. Na podstawie doświadczeń organizacji i instytucji, które przeszły już przez ten proces, nasuwają się praktyczne podpowiedzi.
Pierwszą grupą czynności winno być powołanie „grupy roboczej”, która w miarę możliwości składać się będzie z pracowników pełniących różne funkcje w placówce/działalności, tak by spojrzeć na kwestie ochrony dzieci z różnych perspektyw. Warto w te prace zaangażować też rodziców jak i same dzieci. Zadaniem grupy jest opracowanie standardów dostosowanych do potrzeb danej placówki/działalności, przy uwzględnieniu jej specyfiki.
Następnie powinno się dokonać oceny sytuacji, aby sprawdzić, które z wymaganych ustawą elementów standardów placówka już posiada, a które wymagają uzupełnienia. Temu powinna towarzyszyć ocena obszarów ryzyka, czyli analiza wszystkich działań, jakie podejmuje placówka lub jakie są prowadzone w ramach działalności oświatowej, sportowej itp.. Należy wyodrębnić te działania, które mogą wiązać się z jakimś zagrożeniem dla bezpieczeństwa i dobrostanu dzieci. Trzeba zastanowić się, co można zrobić, żeby te zagrożenia zminimalizować. Warto pamiętać, że nowe przepisy określają pewne minimum, a podmiot wprowadzający u siebie standardy może objąć także inne obszary zakresem tych standardów.
Trzeba także przeanalizować w szczególności następujące aspekty całej swojej działalności, zadając sobie pytania m.in. o to, jak ten obszar wygląda obecnie, czy były jakieś trudne sytuacje w przeszłości, czy wiąże się to z jakimiś ryzykami, jak powinny wyglądać docelowo:
- rekrutacja i przeszkolenie pracowników,
- relacje personel-dziecko,
- relacje dziecko-dziecko,
- procedury interwencji na wypadek: podejrzenia krzywdzenia przez członka personelu, podejrzenie krzywdzenia w domu, podejrzenie krzywdzenia rówieśniczego,
- bezpieczeństwo dzieci online,
- ochrona wizerunku i danych osobowych dziecka
- możliwość udzielenia pomocy dziecku w placówce jak i we współpracy z podmiotami zewnętrznymi
- sytuacja dzieci z niepełnosprawnościami.
Te wszystkie postanowienia warto zamieścić w jednym dokumencie, może mieć nazwę Standardy Ochrony Dzieci; Standardy Ochrony Małoletnich lub Polityka Ochrony Dzieci. Następnie ten projekt warto skonsultować szeroko w zespole pracowników i współpracowników, a także z rodzicami i dziećmi, np. zapisy dotyczące bezpiecznych relacji dziecko-dziecko, jak i personel-dziecko można świetnie wykorzystać do edukacji dzieci i opracować je wspólnie z nimi.
Jak już to mamy za sobą trzeba wyznaczyć osoby odpowiedzialne za poszczególne obszary. Trzeba zastanowić się nad sposobami jak najszerszego upowszechnienia standardów, w tym wśród dzieci i ich rodziców. Następnie trzeba przeszkolić personel, rodziców i dzieci i wreszcie rozważyć metody i częstotliwość monitorowania skuteczności przyjętych standardów i dokonywania potrzebnych zmian.
