W dniu 12 grudnia 2019 r. Sąd Apelacyjny w Brukseli wydał wyrok, który stanowi kolejny, istotny argument w dyskusji dotyczącej przepisów FIFA, zakazujących tzw. „Third Party Ownership” oraz „Third Party Influence”.
Czym jest „Third Party Ownership”?
Third Party Ownership (dalej: TPO) to praktyka, zgodnie z którą podmiot trzeci np. fundusz inwestycyjny, spółka, prywatny inwestor lub agent, inwestuje w prawa ekonomiczne piłkarza, aby w razie przyszłej zmiany barw klubowych uzyskać część kwoty transferu. Innymi słowy, w zamian za ustalone z klubem lub zawodnikiem świadczenia, ów podmiot trzeci ma zagwarantowany „procent” od wartości przyszłego transferu sportowca.
Taki sposób finansowania klubów piłkarskich wzbudził w ostatnich kilku latach sporo kontrowersji. Głównymi zarzutami w stosunku do TPO było zagrażanie uczciwości rywalizacji sportowej, nieprzejrzystość działań inwestorów, ryzyko korupcji, ryzyko prania brudnych pieniędzy, a także względy etyczne – związane z możliwością handlowania prawami sportowców.
Reakcja federacji piłkarskich
Powyższe elementy skłoniły niektóre krajowe federacje piłkarskie (m.in. angielską, polską, francuską) do zakazania praktyki TPO. W ślad za nimi poszła FIFA wprowadzając do „Regulations on the Status and Transfer of Players” (dalej: RSTP)[1] art. 18bis oraz 18ter.
Art. 18bis: Third-party influence on clubs (TPI)
- No club shall enter into a contract which enables the counter club/counter clubs, and vice versa, or any third party to acquire the ability to influence in employment and transfer-related matters its independence, its policies or the performance of its teams.
- The FIFA Disciplinary Committee may impose disciplinary measures on clubs that do not observe the obligations set out in this article.
Art. 18ter: Third-party ownership of players’ economic rights
- No club or player shall enter into an agreement with a third party whereby a third party is being entitled to participate, either in full or in part, in compensation payable in relation to the future transfer of a player from one club to another, or is being assigned any rights in relation to a future transfer or transfer compensation.
- The interdiction as per paragraph 1 comes into force on 1 May 2015.
(…)
- The FIFA Disciplinary Committee may impose disciplinary measures on clubs or players that do not observe the obligations set out in this article.
Jak można zaobserwować, od 1 maja 2015 r. FIFA wyłączyła możliwość zawierania z podmiotami trzecimi umów, na mocy których uzyskiwałyby one zdolność do wpływania na kwestie związane z transferami poszczególnych zawodników lub uprawnienia w partycypowaniu w zyskach pochodzących z takich transferów. Jednocześnie Komitet Dyscyplinarny FIFA został wyposażony w prawo do stosowania kar i środków dyscyplinarnych w przypadku naruszenia przywołanych powyżej przepisów.
Sprawa RFC Searing i Doyen Sports Investments
30 stycznia 2015 r. klub piłkarski RFC Searing (dalej: Klub) i firma Doyen Sports Investments zawarły umowę TPO zwaną „Cooperation Agreement”. Zgodnie z jej postanowieniami Doyen Sports Investments otrzymała 30% praw ekonomicznych trzech piłkarzy w zamian za 300 tysięcy EUR. 7 lipca 2015 r. strony zawarły kolejną umowę – „Economic Rights Participation Agreement”. Przewidywała ona sprzedaż firmie 25% praw ekonomicznych portugalskiego zawodnika w zamian na 50 tysięcy EUR.
W efekcie naruszenia przepisów RSTP, FIFA wszczęła przeciwko klubowi postępowanie dyscyplinarne. 4 września 2015 r. Komitet Dyscyplinarny FIFA nałożył sankcję na Klub za sprzedaż praw ekonomicznych piłkarzy stronie trzeciej i zawarcie umów umożliwiających jej wpływanie na kwestie transferowe. Decyzję tą 7 stycznia 2016 r. podtrzymała w postępowaniu II instancji Komisja Odwoławcza FIFA.
Korzystając z dalszej ścieżki odwoławczej, Klub wniósł skargę do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu (CAS). W wyroku z dnia 9 marca 2017 r. CAS potwierdził legalność zakazu TPO na tle przepisów unijnych, odwołując się m.in. do prawa swobodnego przemieszczania się i prawa konkurencji, utrzymując, że klub nie udowodnił, aby było inaczej. Wyroki wydawane przez CAS, zgodnie z regulaminem CAS podlegają odwołaniu do Szwajcarskiego Sądu Federalnego.
Z uprawnienia tego Klub skorzystał, podnosząc, że CAS nie jest niezależnym trybunałem arbitrażowym, a jego orzeczenie w przedmiotowej sprawie jest sprzeczne z porządkiem publicznym. Odwołanie zostało oddalone 20 lutego 2018 r. Szwajcarski sąd podkreślił w swoim orzeczeniu, że CAS jest niezależnym trybunałem, a jego decyzje są równoważne wyrokom sądów państwowych. Nie odniósł się jednak do legalności zakazu TPO w świetle przepisów UE.
Postępowanie przed sądami belgijskimi i ostateczna (?) decyzja.
W toku postępowań prowadzonych przed organami FIFA, Klub oraz Doyen Sports Investments zainicjowały kilka innych, niezależnych od siebie procedur przed sądami krajowymi, krajowymi organami konkurencji oraz Komisją Europejską. Celem było wzruszenie zakazu TPO i poddanie pod wątpliwość legalności art. 18bis i 18ter RSTP.
Najistotniejszym, z punktu widzenia dzisiejszego wpisu, było postępowanie przed belgijskimi sądami powszechnymi. W I instacji - sąd właściwy dla Brukseli i Liege oraz Sąd Handlowy w Brukseli, w II instancji - Sąd Apelacyjny w Brukseli. Po stronie powodowej stanęły RFC Searing i Doyen Sports Investments, natomiast pozwanymi były: FIFA, UEFA, Belgijska Federacja Piłki Nożnej oraz Międzynarodowa Federacja Piłkarzy Zawodowych (FIFPro). Wnoszący odwołanie twierdzili, że zakaz TPO naruszył prawo unijne, podczas gdy oskarżeni sprzeciwiali się jurysdykcji sądu w Brukseli, wskazując na klauzulę arbitrażową, zawartą w statucie FIFA, jak i zasady dotyczące międzynarodowej jurysdykcji sądów.
Finalnie, wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Brukseli z dnia 12 grudnia 2019 r. roszczenia Klubu i jego kontrahenta zostały oddalone. Skład orzekający w uzasadnieniu odniósł się przede wszystkim do zasady res iudicata - powagi rzeczy osądzonej. Podkreślił, że w sprawie, która przed nim zawisła orzekał już (całkowicie prawidłowo) Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu (CAS) oraz Szwajcarski Sąd Federalny. Z tego też powodu nie podejmie się ponownego merytorycznego rozpatrzenia przedmiotowego zagadnienia.
Odmienne rozstrzygnięcie mogłoby bowiem dopuścić do sytuacji, w której RFC Searing i Doyen Sports Investments pozywając w takim samym zakresie FIFA, UEFA i Belgijską Federację Piłki nożnej przed sądami belgijskimi oraz szwajcarskimi, otrzymałyby dwie, niemożliwe do pogodzenia decyzje.
Ponadto, skład orzekający zaznaczył, że wnoszący odwołanie nie przedstawili przekonujących argumentów, by wątpić w uzasadnione cele art. 18bis i 18ter RSTP.
Tym samym, orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Brukseli potwierdziło ważność decyzji komitetów FIFA, nakładających karę na RFC Searing za naruszenie przepisów TPO i TPI, a także zasadność istnienia tych regulacji.
[1] Regulations on the Status and Transfer of Players, dostęp 18.122019:
https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/official-documents/#fifa-laws-regulations
