Kontynuując tematykę związaną z prawem upadłościowym i naprawczym chciałbym przedstawić okoliczności ogłoszenia upadłości w stosunku do dłużnika oraz przesłanki oddalenia przez Sąd wniosku do dokonanie tej czynności.
W pierwszej kolejności należy wskazać na art. 10 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, który stanowi, że upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Natomiast dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a w przypadku gdy jest on osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 8 stycznia 2013 r. (III KK 117/12), powstanie sytuacji, w której dłużnik zaprzestał wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań, nakłada obowiązek zgłoszenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości, nawet jeżeli nie znajduje się on w sytuacji, w której jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie długów, a niewykonanie takiego obowiązku może wiązać się z odpowiedzialnością karną za występek określony w art. 586 Kodeksu spółek handlowych (tj. za niezgłoszenie wniosku o ogłoszeniu upadłości).
Sąd jest uprawniony oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika. Powyższa regulacja nie ma jednak zastosowania w przypadku gdy niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli.
W tym miejscu należy wskazać na nową regulację prawną, która dotyczy możliwości oddalenia wniosku dłużnika, i która wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Przechodząc do sedna, Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości złożony przez wierzyciela, jeżeli dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny, a spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.
Ponadto, art 13 stanowi, że Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Innymi przesłankami uzasadniającymi oddalenie wniosku jest stwierdzenie, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. W tym wypadku jest to jednak uprawnienie, a nie obowiązek Sądu.
