Dziś temat piłkarski, a tytuł tego wpisu to również temat prelekcji, którą miałem przyjemność wygłosić w czwartek na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Prawa Sportowego „Dzień z prawem w piłce nożnej”. Poza wspomnianymi już ekwiwalentami za wyszkolenie i zmianami w zasadach ich ustalania na konferencji poruszane były tematy z zakresu kontraktów i transferów piłkarskich, prawa podatkowego czy korupcji w piłce nożnej i to zarówno w ujęciu krajowym, jak i międzynarodowym.
Podziękowania i gratulacje dla organizatorów, ale już pora o ekwiwalencie.
Ekwiwalent za wyszkolenie – zgodnie z przepisem art. 1 Uchwały nr V/88 z dnia 23 maja 2018 roku Zarządu PZPN w sprawie określenia zasad ustalania ekwiwalentu za wyszkolenie zawodników - oznacza opłatę za wyszkolenie i rozwój zawodnika wolnego, którą klub pozyskujący zobowiązany jest zapłacić klubowi odstępującemu.
Ekwiwalent przysługuje klubowi odstępującemu od klubu pozyskującego, gdy dołącza do niego jako zawodnik wolny, a nie w ramach umowy transferowej. Kluby albo dogadują się co do stawki ustalonej przez uchwałę lub dochodzą do porozumienia co innej, uzgodnionej przez siebie kwoty albo zdarza się że takiego porozumienia nie ma, to wówczas ekwiwalent ustalają kompetentne do tego organy związkowe: PZPN albo wojewódzkich związków piłki nożnej
Obecnie zasady jego wyliczania są łatwe, bo tak naprawdę jest to iloczyn trzech zmiennych:
- Okresu, w którym zawodnik był zarejestrowany w klubie (pomiędzy rokiem, w którym ukończył 12 lat, a rokiem, w którym ukończył 21 rok życia),
- Współczynnika bazowego odpowiadającego kategorii wiekowej piłkarza,
- Mnożnika (zależnego od kategorii klasy rozgrywkowej klubu pozyskującego).
Warto zatem zajrzeć do Uchwały V/88 i na stronę internetową PZPN, gdzie można znaleźć kalkulator wyliczania ekwiwalentu. Wystarczy podać kilka jasnych, powszechnie znanych parametrów: czas gry w zawodnika w klubie odstępującym, kwotę bazową, wynikającą z kategorii wiekowej piłkarza oraz mnożnika, który zależy od klasy rozgrywkowej, w której klub pozyskujący gra.
Za „rządów” poprzedniej Uchwały - Uchwały nr VIII/121 z dnia 16 czerwca 2011 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej - Zasady ustalania zryczałtowanego ekwiwalentu za wyszkolenie zawodnika o statusie amatora, zawodnika profesjonalnego oraz zawodnika profesjonalnego, któremu klub nie zaoferował przedłużenia umowy kontraktowej wysokość ekwiwalentu zależała od złożenia lub nie-złożenia przez klub odstępujący zawodnikowi o statusie amatora oraz zawodnikowi, któremu wygasł kontrakt propozycji przedłużenia umowy w formie pisemnej listem poleconym, co najmniej na 60 dni przed wygaśnięciem kontraktu, na co najmniej takich samych warunkach finansowych na jakich obowiązywała dotychczasowa umowa lub przyjęcia lub nie-przyjęcia przez zawodnika profesjonalnego, któremu wygasł kontrakt o profesjonalne uprawianie piłki nożnej przyjęcia lub nie-przyjęcia propozycji przedłużenia umowy lub złożenia oferty kontraktu profesjonalnego zawodnikowi o statusie amatora w formie pisemnej listem poleconym, co najmniej 60 dni przed wygaśnięciem kontraktu, na co najmniej takich samych warunkach finansowych lub amatorowi na warunkach uwzględniających jego wiek, klasę rozgrywkową, w której występuje, a także średnie warunki finansowe wynikające z umów o profesjonalne uprawianie piłki nożnej obowiązujących w klubie.
Różnice w ekwiwalentach były spore nawet kilkukrotne. Jeżeli taka propozycja była przez klub odstępujący złożona wówczas obowiązywała ta wyższa stawka. Ile było w odwołaniach argumentacji i bronienia stanowisk, co do złożenia, że wysłaliśmy, a nie doszło, ale nie ma potwierdzenia, a to złożyliśmy mailem, ale zawodnik nie przeczytał. Wiadomo, każdy walczył o swoje. Pod rządami nowej uchwały problemu już nie ma.
Problem może pozostawać tzw. transfer mostowy czy podpisanie kontraktu przez zawodnika z klubem np. klasy okręgowej i wypożyczenie go stamtąd np. do 1 ligi, gdzie ekwiwalent liczy się dla klubu okręgówki, a nie 1 ligi, a wypożyczenie jakoś dziwnie następuje dzień po transferze definitywnym, ale to na szczęście są „paragrafy” i to w przepisach FIFA.
Warto też dodać, że granice wieku zawodnika za jaki należy się ekwiwalent uległy zmniejszeniu z okresu między 9. a 23. rokiem życia zawodnika, do czasu, między 12, a 21. rokiem życia. Również okres amortyzacji dla zawodników zmniejszył się z okresu między 23., a 28. rokiem życia zawodnika, do czasu miedzy 21, a 24 rokiem.
Ogólnie zmiany można ocenić bardzo pozytywnie, o czym może świadczyć między innymi wyraźny spadek liczby sporów między klubami i rozstrzygania tych sporów przez organy I, a nawet II instancji w związkowym toku podejmowania spraw Polskiego Związku Piłki Nożnej.
