Stało się dokładnie to, co od jakiegoś czasu było zapowiadane, a więc wracają „agenci FIFA”, zastępując „pośredników transakcyjnych”, funkcjonujących w obrocie prawnym od połowy minionej dekady. 9 stycznie weszły w życie przepisy FIFA Football Agent Regulations.
FIFA Football Agent Regulations są dostępne tutaj i warto do nich sięgnąć, bo zmiany są znaczące. Zanim jednak o tych zmianach, to jeszcze chwila o polskim prawie związkowym. Nie zostały jeszcze przez Zarząd PZPN uchwalone przepisy oparte na tych regulacjach, ale takie przepisy będą i to już na ich podstawie agenci będą dostosowywać swoją działalność do regulacji prawnych, a nowi agenci, w właściwie kandydaci zdawać będą egzamin. Egzamin nie ominie też tych, którzy już działają na rynku, ale nie zdawali go do tej pory, czyli agentów, którzy uzyskali wpis na listę pośredników transakcyjnych po 2015 roku.
Agenci, którzy zdali egzamin przed 2015 rokiem są zwolnieni ze zdawania nowego egzaminu, ale będą musieli spełnić inne wymogi. Zmiany wprowadzane są błyskawicznie, bo już niebawem odbędzie się pierwszy z dwóch egzaminów w tym roku. Egzaminy będą organizowane dwa razy do roku, we wszystkich krajach w tym samym terminie. W tym roku będzie to 19 kwietnia 2023 roku, a drugi egzamin 20 września 2023 roku. I tylko w tych dwóch terminach będą mogli zdać egzamin agenci, którzy działają jako pośrednicy transakcyjni, nie zdawali wcześniej egzaminu i tak de facto swą działalność rozpoczęli po 2015 roku. Dzieje się tak dlatego, że tacy agenci muszą zdać egzamin do 1 października 2023 roku, by zachować ciągłość wykonywania tego zawodu. Będzie to pisemny 60-minutowy egzamin z 20-stoma pytaniami. Będzie to test wyboru, a pytania mają obejmować najważniejsze regulacje FIFA: FIFA’s agent regulations , Regulations of the Status and Transfer of Players (RSTP), FIFA Statutes, FIFA Code of Ethics, FIFA Disciplinary Code (FDC) oraz FIFA Guardians – Child Safeguarding Toolkit. W kolejnych latach, egzamin ma się on odbywać w maju i listopadzie.
Egzamin będzie przeprowadzany tylko w jednym z trzech języków: angielskim, francuskim lub hiszpańskim. Będzie on odpłatny, coroczne przedłużenie licencji także będzie odpłatne, a opłaty będą wnoszone bezpośrednio do FIFA, a nie do związków narodowych.
1 października 2023 roku nie tylko ze względu na powyższy akapit będzie prawdziwie rewolucyjną datą. Po tym dniu, rynek pośredników transakcyjnych / agentów FIFA działać będzie już tylko w nowej (chciałoby się powiedzieć częściowo starej) formule. A częściowo starej, bo przecież Agenci FIFA, zdający egzamin by uzyskać uprawnienia już byli. A częściowo starej, bo jest dużo nowych wręcz rewolucyjnych regulacji takich jak maksymalne wysokości prowizji czy też nowo-pojmowana „wyłączność agenta”.
Niewiele zmienia się w kwestii wymogów co do kandydatów. Osoba zamierzająca zostać agentem piłkarskim musi być osobą niekaraną oraz w żaden sposób niepowiązaną ze środowiskiem piłkarskim m.in.: z klubami piłkarskimi, związkami piłkarskimi (FIFA, UEFA, PZPN). Nie może też być podległa władztwu związków piłkarskich, czyli nie może być trenerem lub sędzią.
Agenci będą musieli się uczyć i dokształcać tak jak – choć na podstawie diametralnie innych przepisów – radcowie prawni, adwokaci czy lekarz. FIFA wprowadza dla agentów obowiązek cyklicznego zdobywania wiedzy – Continuing Professional Development (CPD), czyli system edukacyjny (doskonalenie zawodowe), który wymaga od agenta corocznego wykazania, że utrzymuje i aktualizuje on swój poziom wiedzy na temat przepisów piłkarskich.
Licencja choć będzie musiała być rokrocznie przedłużana, to będzie wydawana na czas nieokreślony i co ważne będzie teraz uprawniać do działania na całym świecie, a nie tylko w kraju, w którym została wydana. Będzie jednak trzeba ją opłacać, doskonalić wiedzę, by jej nie stracić, a cały czas będzie trzeba pozostawać niekaralnym i będzie trzeba unikać konfliktu interesów.
Prawdziwa rewolucja szykuje się w prowizjach, które są maksymalnie procentowo określone i nie jest to jak poprzednio tylko propozycja, ale bezwzględnie obowiązująca regulacja. Poza limitami wprowadzony zostanie specjalny system płatności, a legendarny już „milion przez Kajmany” nie popłynie. Prowizje będą bowiem płacone w specjalnym systemie, tylko za pośrednictwem FIFA Clearing House. Zawodnicy i kluby nie będą już płacić prowizji bezpośrednio agentom, a jedynie będą to mogli zrobić za pośrednictwem systemu do rozliczeń FIFA.
Teraz kolejne rewolucyjne wręcz postanowienie. Maksymalna wysokość prowizji dla agenta wyniesie 5%, jeśli zawodnik zarabia rocznie mniej 200.000 dolarów (USD) i – uwaga – tylko 3%, jeśli zawodnik zarabia rocznie więcej niż 200.000 USD.
Przy tak zwanej „podwójnej reprezentacji” przez agenta czyli w sytuacji, gdy reprezentuje on i zawodnika i klub pozyskujący maksymalna prowizja jest podwojona. Jeśli zawodnik zarabia rocznie mniej 200.000 USD, to wyniesie ona 10%, czyli 5% od zawodnika i 5% - od klubu. Gdy natomiast zawodnik zarabia rocznie więcej niż 200.000 USD to prowizja będzie wynosić maksymalnie 6%, czyli 3% od zawodnika i 3% - od klubu. Podwójna reprezentacja, co do zasady jest zabroniona, a dozwolona jest tylko za zgodą obu stron na taką reprezentację: zawodnika i klubu.
I ostatnia sytuacja – wydaje się najkorzystniejsza z punktu widzenia agenta – czyli agent reprezentuje klub sprzedający zawodnika, wtedy agent będzie miał prawo uzyskać prowizję w maksymalnej wysokości 10% i niezależnie od tego, czy zawodnik zarabia powyżej czy poniżej 200.000 USD.
Trochę mniej rewolucyjne zmiany, choć też zmiany tyczą się stosunku agent – zawodnik. Agenci będą mogli reprezentować swoich klientów na podstawie pisemnej umowy, która w przypadku zawodników musi być ograniczona do okresu obowiązywania nie dłuższego niż 2 lata, a klauzule automatycznego przedłużania będą zabronione. Nie będzie można - a właściwie już nie można od 16 grudnia 2022 roku, bo ten przepis działa od tego dnia – przejmować zawodników od ich poprzednich agentów w okresie trwania umów, a wyjątkiem są ostatnie dwa miesiące trwania takiej umowy. Agent może zwrócić się do zawodnika z ofertą współpracy dopiero na dwa miesiące przed wygaśnięciem obowiązującej umowy z obecnym agentem.
Przy zawieraniu umowy o reprezentację lub zmianą istniejącej umowy, agent będzie obowiązek poinformowania na piśmie o zainteresowaniu zawarciem umowy oraz poinformowanie na piśmie, że zawodnik powinien rozważyć skorzystanie z niezależnej porady prawnej dotyczącej analizy umowy o reprezentację i uzyskać pisemne potwierdzenie, że uzyskał on taką niezależną poradę prawną lub postanowił z niej zrezygnować.
Reprezentacja zawodników niepełnoletnich będzie nadal możliwa, ale agent może związać się z takim zawodnikiem najwcześniej sześć miesięcy przed osiągnięciem przez zawodnika wieku, w którym może on podpisać swój pierwszy kontrakt zawodowy, czyli 6 miesięcy przed ukończeniem 15 roku życia, bo właśnie z ukończeniem 15 roku życia można podpisać kontrakt U-18. Dodatkowo by reprezentować zawodników niepełnoletnich będzie trzeba ukończyć kurs w ramach dokształcania CPD, o którym mowa była powyżej, a mowa tu o kursie dotyczącym współpracy z osobami niepełnoletnimi.
Dzięki nowym przepisom agenci będą mogli również reprezentować trenerów piłkarskich.
Nadal będzie można prowadzić działalność za pośrednictwem agencji. Pracownicy, współpracownicy, kontrahenci zatrudnieni przez Agencję, którzy nie są agentami piłkarskimi (nie mają licencji), nie mogą świadczyć usług agenta piłkarskiego. Licencjonowany agent piłkarski pozostaje w pełni odpowiedzialny za wszelkie zachowania osób pracujących w jego agencji czy z nią współpracujących.
Co do sporów, to spory międzynarodowe z agentami piłkarskimi rozstrzygać będzie działająca przy Football Tribunal - Agents Chamber, a spory krajowe – z pewnością - Piłkarski Sąd Polubowny PZPN, choć nie ma jeszcze przepisów krajowych PZPN.
FIFA Football Agent Regulations stosuje się do transakcji międzynarodowych. Polski Związek Piłki Nożnej do 30 września 2023 roku musi wdrożyć nowe przepisy dotyczące działalności polskich agentów piłkarskich i muszą one być zgodne z głównymi założeniami FIFA Football Agent Regulations.
