Za sprawą publikacji portalu sport.tvp.pl pt. <„Najgorsza choroba naszej piłki powróciła. "W Polsce ustawia się mecze. To pewnik”.> wróciła dyskusja o tym czy w Polsce znów ustawiane są mecze? Do sprawy stanowczo ustosunkował. Do sprawy stanowczo odniósł się Polski Związek Piłki Nożnej publikując komunikat na swojej stronie internetowej.
W pierwszych słowach komunikatu czytamy: „Polski Związek Piłki Nożnej od końcowej fazy sezonu 2021/2022 obserwuje zwiększoną działalność międzynarodowych grup przestępczych, które usiłują w nieuczciwy sposób uzyskać wpływ na przebieg meczów piłkarskich lub zdarzenia boiskowe, będące przedmiotem zakładów bukmacherskich, w szczególności w niższych klasach rozgrywkowych”.
Wiadomo również, że w celu zmniejszenia ryzyka związanego z „match-fixingiem” w Polsce, Rzecznik Dyscyplinarny PZPN przekazał we wrześniu 2022 r. polskim organom ścigania informacje dotyczące jedenastu meczów piłkarskich w celu prowadzenia stosownego postępowania karnego, w przypadku stwierdzenia popełnienia przestępstw określonych w art. 46-47 ustawy z 25 czerwca 2010 r. o sporcie.
Jeśli te informacje potwierdzą się w postępowaniach karnych to sprawców czeka oczywiście odpowiedzialność karna. Odpowiedzialność na gruncie prawa powszechnie obowiązującego w danym państwie to jedno, ale odpowiedzialność dyscyplinarna w środowisku piłkarskim to drugie i z punktu widzenia tego środowiska jeszcze ważniejsza kwestia. O tym poniżej, bo teraz słów kilka wyjaśnienia co to jest match-fixing?
Otóż życie toczy się w szybkim tempie i miejsce takie klasycznego ustawiania wyników meczów, z łapówkami dla sędziów, przekazywanymi gdzieś w lesie, czy na parkingu pieniędzmi zajęło ustawianie meczów - to nie tylko piłkarskich, bowiem i w tenisie i w piłce ręcznej były takie przypadki – czyli już nie samych wyników zawodów, a także przebiegu zawodów pod zawierane właśnie zakłady bukmacherskie.
Proceder dotyczy przede wszystkim zakładów bukmacherskich przez internet, w mniejszym stopniu punktów stacjonarnych i dotyczy wielu dyscyplin sportu, ale piłka nożna wiedzie tu prym, bo jest najpopularniejsza na całym świecie. W piłce nożnej najczęściej zdarza się to w niższych ligach, gdzie nie ma transmisji meczów w „dużej” telewizji, gdzie wszystko jest „na uboczu” i jest mniej widoczne, mniej medialne. Sprawdza się tu taki cytat z klasyka: „Tisze jediesz, dalsze budiesz”, choć z tym „tisze” to tylko pozory, bowiem zakłady w internecie też cała logistyka teleinformatyczna i całe zaplecze techniczne, które przy pomocy różnych algorytmów i schematów jest w stanie praktycznie od razu wykryć coś co dla większości wydawałoby się nieosiągalne do wykrycia.
Zakłady w czasie rzeczywistym można przyjmować na wszystko, nie tylko na same wyniki, ale wyniki ale np. na czerwoną kartkę między 60, a 65 minutą meczu piłkarskiego, ale też np. na trzy zepsute serwisy przez tenisistę w czwartym gemie drugiego seta meczu.
Do każdego ustawiania w sporcie poza różnymi grupami interesu, nazywając wprost grupami przestępczymi czy też w znakomitej większości przypadków – zorganizowanymi grupami przestępczymi potrzebni są jeszcze wykonawcy czyli zawodnicy, którzy są najbardziej narażeni na różne naciski tych grup, ale tez trenerzy i sędziowie.
Pobudki są różne, najczęściej to szybki zarobek. Takie grupy szukają też swych „ofiar” przez które ustawią mecze pośród sportowców mających problemy z hazardem lub długi. Pokrótce opisane jak to może wyglądać, choć to tylko kilka przykładów i ogólny ogląd sprawy.
W postępowaniach dyscyplinarnych fundamentalną sprawą jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego między ponadstandartowym ruchem w przyjmowaniu zakładów bukmacherskich na dany mecz, a różnymi – mówiąc potocznie – zagraniami lub zachowaniami na boisku zawodników.
A jakimi karami zagrożone jest przewinienie dyscyplinarne match-fixingu? Zostało ono uregulowane w art. 107 Regulaminu Dyscyplinarnego Polskiego Związku Piłki Nożnej (dalej: RD PZPN). Za przygotowania, usiłowanie lub dopuszczenie się nieuczciwego zachowania, mogącego mieć wpływ na przebieg zawodów piłkarskich lub zdarzenia będące przedmiotem zakładów bukmacherskich podlegają karze osoby, które czynią takie przygotowania, usiłują lub dopuszczają się takich zachowań oraz kluby, które odpowiadają za zachowania osób fizycznych, które z tymi klubami są związane.
I tak zgodnie z art. 107 § 1 RD PZPN, Kto czyni przygotowania, usiłuje lub dopuszcza się nieuczciwego zachowania, mogącego mieć wpływ na przebieg zawodów piłkarskich lub zdarzenia będące przedmiotem zakładów bukmacherskich, podlega:
a) karze pieniężnej nie niższej niż 10.000 zł,
b) karze czasowego zakazu udziału we wszelkiej działalności związanej z piłką nożną w wymiarze nie niższym niż 6 miesięcy,
c) wykluczeniu z PZPN.
Kary więc są bardzo surowe, bo kara pieniężna w wysokości co najmniej 10.000 zł w porównaniu z najniższą karą pieniężną przewidzianą w RD PZPN czyli karą 100 zł jest jej stukrotnością. Kara czasowego zakazu udziału w działalności związanej z piłką nożną przez co najmniej 6 miesięcy też do niskich nie należy i można o niej mówić jako surowej i dotkliwej, zwłaszcza, że 6 miesięcy to minimalny wymiar kary, a maksymalny zgodnie z art. 27 RD PZPN to 10 lat.
Z kolei kara wykluczenia z PZPN to zgodnie z art. 23 RD PZPN, w przypadku osób fizycznych, kara wykluczenia z Polskiego Związku Piłki Nożnej oznacza dożywotni zakaz udziału we wszelkiej działalności związanej z piłką nożną, a w przypadku osób prawnych, oznacza ona wykluczenie ze wszystkich struktur Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Z kolei zgodnie z art. 107 §2 RD PZPN, za opisane w § 1 postępowania osoby fizycznej, kluby podlegają:
a) karze pieniężnej,
b) weryfikacji zawodów jako walkower,
c) anulowaniu wyniku meczu,
d) zawieszeniu lub pozbawieniu licencji,
e) przeniesieniu zespołu do niższej klasy rozgrywkowej,
f) pozbawieniu tytułu Mistrza Polski, Wicemistrza Polski lub Zdobywcy Pucharu Polski, Pucharu Ligi lub Superpucharu,
g) wykluczeniu z PZPN.
Warto też podkreślić, że penalizowane przez Regulamin Dyscyplinarny PZPN jest także uczestnictwo osób podlegających niniejszemu regulaminowi dyscyplinarnemu w zakładach bukmacherskich, zawieranych w kraju lub zagranicą, odnoszących się do wszystkich meczów piłkarskich, rozgrywanych z udziałem drużyn krajowych w kraju i zagranicą (art. 107 § 3 RD PZPN). Takie zachowania zagrożone są karami:
- karą pieniężną od 1.000 zł,
- zawieszeniem lub pozbawieniem licencji,
- skreśleniem z listy sędziów, delegatów lub obserwatorów,
- karą czasowego zakazu udziału we wszelkiej działalności związanej z piłką nożną,
- wykluczeniem z PZPN.
Zgodnie z art. 80 RD PZPN, karane jest również zaniechanie zawiadomienia o korupcji w piłce nożnej lub match-fixingu. I tak za zaniechanie zawiadomienia organu dyscyplinarnego o zachowaniu, wyczerpującym znamiona przewinienia dyscyplinarnego korupcji w piłce nożnej lub match-fixingu, osobom fizycznym wymierza się karę pieniężną i / lub karę dyskwalifikacji czasowej w wymiarze nie niższym niż 3 miesiące.
W sprawa związanych z odpowiedzialnością z art. 80 Regulaminu (zaniechanie zawiadomienia o korupcji lub match-fixingu w piłce nożnej) i art. 107 Regulaminu (match-fixing i niedozwolone zakłady bukmacherskie) właściwym organem I instancji jest Komisja Dyscyplinarna Polskiego Związku Piłki Nożnej (art. 121 § 1 RD PZPN), a odwołanie od decyzji KD PZPN przysługuje do Najwyższej Komisji Odwoławczej Polskiego Związku Piłki Nożnej.
