Niejednokrotnie w praktyce zdarzają się sytuacje, gdy w otrzymanym z sądu wyroku wkradnie się błąd bądź to literowy bądź rachunkowy. Ustawodawca przewidział jednak rozwiązanie dla tej kłopotliwej sytuacji wskazując w art. 350 § 1 KPC katalog podstaw do zastosowania instytucji sprostowania wyroku. Zgodnie z tym przepisem sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.
Oczywiście nie wyklucza to również możliwości sprostowania wyroku na wniosek strony. Instytucja ta znajduje zastosowanie w wypadku zniekształcenia nazwy stron postępowania, błędów pisarskich (gramatycznych i ortograficznych, pominięcia wyrazu) lub rachunkowych (na skutek dokonywania działań arytmetycznych), błędnego sumowania zasądzonych kwot oraz innych oczywistych omyłek. Wszystkie ww. błędy musi charakteryzować cecha oczywistości, która jest jednocześnie granicą dopuszczalności zastosowania sprostowania. Ponadto należy mieć na uwadze, iż nie można poprzez sprostowanie zmierzać do zmiany ustaleń faktycznych sądu lub dokonanej przez niego kwalifikacji prawnej. Dokonanie sprostowania nie jest ograniczone żadnym terminem, a zatem może nastąpić także po uprawomocnieniu się orzeczenia. O sprostowaniu jak i o odmowie dokonania sprostowania sąd orzeka w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie.
Kwestią dyskusyjną jest sytuacja, gdy na skutek błędnego oznaczenia strony w pozwie dokonanego przez samą stronę, sąd orzekając w wyroku również powiela ten sam błąd w oznaczeniu strony. Co do zasady przecież sprostowaniu podlegają tylko omyłki popełnione przez sąd. Sąd Najwyższy niejednokrotnie wypowiedział się, iż „niedopuszczalne jest sprostowanie w wyroku omyłki popełnionej przez samą stronę. Taka omyłka może być sprostowana jedynie w toku sprawy na żądanie strony lub z inicjatywy sądu, a nie postanowieniem po wydaniu wyroku” (orzeczenie SN z 03.09.1945 r., sygn. akt: C I 571/45; wyrok SN z 08.06.1977 r., IV PRN 4/77, Legalis).
Należy jednak również zwrócić uwagę na następujące orzeczenia odnoszące się do poruszonej kwestii, których analiza nasuwa nieco odmienne wnioski:
- „Jeżeli sąd, kierując się brzmieniem oznaczenia strony podanym w pozwie (wniosku), wymieni w sentencji orzeczenia strony sprzecznie z materiałem zebranym w sprawie i niezgodnie z rzeczywistym stanem sprawy, dopuszcza się niedokładności lub omyłki podlegającej sprostowaniu na podstawie art. 350 KPC” (uchwała SN z 09.05.1995 r., sygn. akt: III CZP 55/95),
- „Pogląd, iż sąd, który idąc za brzmieniem oznaczenia stron podanym w pozwie, wymieni w sentencji wyroku strony sprzecznie z zebranym w sprawie materiałem i niezgodnie z rzeczywistym stanem sprawy - dopuszcza się niedokładności lub omyłki, podlegających sprostowaniu na podstawie art. 350 KPC zachował aktualność także w okresie obowiązywania KPC z 1964 r.” (postanowienie SN - Izba Cywilna i Administracyjna z 29.10.1982 r., II CZ 122/82),
- „Zmiana oznaczenia strony na podstawie art. 350 KPC jest możliwa jedynie wtedy, gdy w sentencji orzeczenia sąd oznaczył stronę niezgodnie z zebranym w sprawie materiałem. (...) Zgodnie z obowiązującym w tej mierze orzecznictwem na podstawie art. 350 KPC można sprostować w wyroku niedokładność przez uściślenie oznaczenia strony, jednak jest to dopuszczalne tylko wtedy, gdy istnienie oczywistej omyłki wynika z oceny zakresu przedmiotowego i podmiotowego rozstrzygnięcia. W trybie art. 350 § 1 KPC nie może jednak dochodzić do podmiotowego przekształcenia procesu, z obejściem właściwych w tej mierze przepisów art. 195 - 198 KPC” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - V Wydział Cywilny z 2013-05-29, sygn. akt: V ACa 226/13).
Artykuł dostępny również jako PODCAST.
