W jednym z ostatnich wpisów poruszyłem tematykę loterii i ich wykorzystania w branży fitness. Dzisiaj skoncentruję się na innym, równie popularnym narzędziu, służącym zwiększaniu popularności i budowaniu zainteresowania wokół prowadzonej działalności – konkursach.
Na wstępie warto zasygnalizować podstawową różnicę pomiędzy loterią, a konkursem, która nie zawsze na pierwszy rzut oka wydaje się oczywista. O wyniku loterii decyduje szczęście, los, ślepy traf. Natomiast w konkursie zwycięzcę wyłania jego organizator lub powołane jury.
Przepisy dotyczące loterii ustawodawca zamieścił w dedykowanej regulacji – ustawie o grach hazardowych. Próżno w niej szukać treści odnoszących się do konkursu. Czy oznacza to, że tematyka konkursów została pominięta przez prawo?
Odpowiedź brzmi - NIE.
Konkurs stanowi bowiem jedną z form przyrzeczenia publicznego, które uregulowane zostało w art. 919 – 921 kodeksu cywilnego (dalej: KC). Informację o tym, co należy rozumieć pod pojęciem „przyrzeczenia publicznego” można uzyskać zapoznając się z art. 919 KC.
Art. 919 KC
- 1. Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.
- 2. Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.
Z analizy przytoczonego przepisu wynika, że przyrzeczeniem publicznym jest jednostronne oświadczenie przyrzekającego, prowadzące do powstania po jego stronie obowiązku dotrzymania przyrzeczenia. Co ważne dla dalszej części wpisu, § 2 wskazuje kiedy owe przyrzeczenie może zostać odwołane. Przyrzekający ma prawo odwołać swoje przyrzeczenie jeżeli:
- nie oznaczył terminu wykonania nagradzanej czynności lub
- nie zamieścił w nim informacji, że przyrzeczenie jest nieodwołalne.
Oznacza to, że w przypadku określenia terminu na realizację czynności, przyrzekający nie może swojego przyrzeczenia cofnąć. Ma to szczególne znaczenia w kontekście konkursu (przyrzeczenia konkursowego) ujętego w art. 921 KC.
Art. 921 KC
1. Publiczne przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność jest bezskuteczne, jeśli nie został w nim oznaczony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę.
2. Ocena, czy i które dzieło lub czynność zasługuje na nagrodę, należy do przyrzekającego, chyba że w przyrzeczeniu nagrody inaczej zastrzeżono.
3. Przyrzekający nagrodę nabywa własność nagrodzonego dzieła tylko wtedy, gdy to zastrzegł w przyrzeczeniu. W wypadku takim nabycie własności następuje z chwilą wypłacenia nagrody. Przepis ten stosuje się również do nabycia praw autorskich albo praw wynalazczych.
Ideą konkursu jest nagrodzenie najlepszej pracy, dzieła, czynności. Tylko autor najwyżej ocenionego przedmiotu może otrzymać wyróżnienie. Co bardzo istotne, aby konkurs mógł w ogóle zaistnieć, organizator musi oznaczyć termin, w ciągu którego można się o nagrodę ubiegać. Tym samym, w oparciu o przywołany wcześniej art. 919 KC, przyrzeczonego konkursu nie można odwołać.
Warto zwrócić dodatkowo uwagę na § 3 artykułu 921 KC. W przypadku odpowiedniego zastrzeżenia, przyrzekający może nabyć nagrodzone dzieło w momencie wypłacenia nagrody, a zasadę tę stosuje się również do praw autorskich. Często czynność konkursowa, zwłaszcza w mediach społecznościowych, polega na zaproponowaniu np. hasła reklamowego, chwytliwego sloganu, bądź też ciekawego zdjęcia z danym produktem. Poprzez właściwe sformułowanie regulaminu konkursu albo jego zasad, można uzyskać własność takich przedmiotów.
Przechodząc do regulaminu konkursu rodzi się kolejne pytanie – czy w kodeksie szczegółowo wymieniono elementy, jakie muszą się znaleźć w takim regulaminie? Po raz kolejny odpowiedzią jest – NIE.
Nie oznacza to jednak, że nie można skorzystać z innych regulacji, jak choćby ustawa o grach hazardowych, gdzie zawarto istotne dla poszczególnych gier zapisy regulaminowe. Wymogi dla regulaminu loterii można znaleźć w blogu, do którego odnośnik znajduje się we wstępie dzisiejszego wpisu.
Konstruując regulamin konkursu można także odnieść się do wypracowanej praktyki i zwyczajów obowiązujących w danym środowisku. I tak, minimum danych jakie powinny się znaleźć w opisywanym dokumencie wygląda następująco:
- dane dotyczące organizatora, umożliwiające jego identyfikację,
- termin rozpoczęcia i zakończenia konkursu,
- określenie adresatów konkursu,
- opis zadania konkursowego, uprawniającego do startu w konkursie,
- sposób wyłonienia laureata,
- nagrody,
- sposób ogłaszania zwycięzców,
Nie można przy tym zapominać, że w przypadku prowadzenia konkursów przez Internet bądź zbierania w ich trakcie danych osobowych, organizator może podlegać szczególnym obowiązkom wynikającym z odrębnych przepisów takich jak RODO lub ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Jak widać, podstaw funkcjonowania konkursów należy szukać w KC. Pomimo skromnej regulacji kodeksowej, przepisy odrębne i obowiązujące zwyczaje, pozwalają na określenie katalogu elementów, które powinny się znaleźć w konkursowym regulaminie. Sam regulamin nie jest bezwzględnie obowiązkowy, jednakże jego sporządzenie pozytywnie wpływa na wizerunek, dodaje profesjonalizmu całemu przedsięwzięciu oraz systematyzuje zabawę, dzięki czemu ta staje się bardziej przejrzysta.
