25 stycznia 2023 roku miało miejsce posiedzenie Komitetu Wykonawczego UEFA[1]. Obrady zwieńczyły ważne decyzje w kwestii zatwierdzenia zmian formatu rozgrywek męskich drużyn narodowych w strefie europejskiej. Chodzi o eliminacje Mistrzostw Świata i Mistrzostw Europy oraz rozgrywki Ligi Narodów. Zmiany zaczną obowiązywać we wrześniu 2024 roku, a więc po EURO 2024, którego gospodarzem będą Niemcy.
Tło zmian
Zmiany wprowadzone przez UEFA w założeniu nie są efektem jej autorytarnej decyzji. Ich zakres i kształt miały zostać wypracowane w drodze kompromisu w oparciu o zakrojone na szeroką skalę konsultacje z przedstawicielami europejskich federacji narodowych. Nadrzędną ideą przyświecającą wprowadzanym zmianom jest zwiększenie poziomu atrakcyjności i emocji rozgrywek. Co również istotne – bez ingerencji w dotychczasowe terminy ich rozgrywania. Nie bez znaczenia dla stworzenia nowych formatów były również chęć wzmocnienia zasobów krajowych federacji, jak również wzmocnienie procesu odbudowy po skutkach wywołanych przez COVID-19.
Eliminacje MŚ i ME w strefie europejskiej „po nowemu”
Na wstępie przypomnijmy, że obecny format eliminacji do MŚ i ME opiera się na rywalizacji w 10 grupach eliminacyjnych. W każdej z grup rywalizuje 5 lub 6 zespołów.
Najistotniejszą zmianą wprowadzoną w nowej formule rozgrywania eliminacji MŚ i ME w strefie europejskiej jest zmniejszenie liczby drużyn rywalizujących w poszczególnych grupach eliminacyjnych do 4 lub 5 drużyn. Wiąże się to jednocześnie ze zwiększeniem liczby grup, do których losowane będą drużyny - do 12 grup eliminacyjnych. W założeniu twórców zmian ma ona przyczynić się do ożywienia rywalizacji i uczynienia jej bardziej nieprzewidywalną. Zachowany zostanie przy tym dotychczasowy format rozgrywek w myśl zasad „każdy z każdym” oraz „u siebie i na wyjeździe”.
Zmiany formatu rozgrywek mają również bezpośrednie przełożenie na zasady awansu na największe turnieje piłkarskie. Bezpośredni awans na Mistrzostwa Świata i Mistrzostwa Europy wywalczą zwycięzcy swoich grup eliminacyjnych. Drużyny z drugich miejsc awansują bezpośrednio lub będą kontynuować zmagania w meczach barażowych.
Dodatkowo, porzucono (przynajmniej na razie) pomysł dalszego rozszerzania liczby uczestników turnieju finałowego Mistrzostw Europy. Komitet Wykonawczy UEFA nie zdecydował się na zmiany w tym zakresie i utrzymał liczbę uczestników europejskiego czempionatu na poziomie 24 drużyn.
Nowy format Ligi Narodów UEFA
Postrzegając powołanie do życia Ligi Narodów jako sukces wynikający przede wszystkim z zastąpienia meczów towarzyskich meczami „o stawkę”, władze UEFA w ramach jej dalszego rozwoju i potencjału zdecydowały się na zmiany również w tych rozgrywkach.
Jak dotąd, zwycięzcy każdej z grup z dywizji A rywalizowali następnie o końcowy sukces w Final Four. Nowością w zmienionej formule Ligi Narodów będzie wprowadzenie ćwierćfinałów. Do ćwierćfinałów zakwalifikują się zwycięzcy i zespoły z drugich miejsc z dywizji A. Rywalizacja w ćwierćfinałach toczyć się będzie w formule dwumeczu, dopiero ich zwycięzcy wywalczą awans do Final Four.
Ponadto, zespoły z trzecich miejsc z dywizji A i zespoły z drugich miejsc z dywizji B rozegrają baraże, których stawką będzie miejsce w dywizji A w kolejnej edycji Ligi Narodów. Podobnie baraże rozegrają zespoły z trzecich miejsc z dywizji B i zespoły z 2 miejsc z dywizji C. W tym wypadku walka toczyć się będzie o miejsce w dywizji B.
Zmiany wprowadzone przez UEFA z pewnością należy uznać za powiew świeżości w dotychczasowej formule europejskich rozgrywek. Na ich szerszą ocenę przyjdzie jednak jeszcze nam poczekać. W kontekście zmiany formatu rozgrywania eliminacji do ME i MŚ na pewno stanowią one odpowiedź na stawiane od dłuższego czasu zarzuty o wysoki stopień przewidywalności końcowych rozstrzygnięć i niewielką konkurencyjność w poszczególnych grupach. W perspektywie bezpośredniej walki o awans zmniejszenie liczebności zespołów w grupach eliminacyjnych sprawia, że jeszcze większe znaczenie będzie miało losowanie z pierwszego koszyka.
[1] https://www.uefa.com/insideuefa/news/027d-1727b3b1e199-61019185e2c8-1000--new-formats-for-uefa-men-s-national-team-competitions/
