Kilka tygodni temu w mediach pojawiła się informacja, że robot-pies ochroniarski wyposażony w kamery i funkcję rozpoznawania twarzy będzie krążył po obiekcie sportowym w Stanach Zjednoczonych. Na stadionie Mercedes Benz w Atlancie w stanie Georgia zaprezentowano Benzie the DroneDog. Benzie będzie autonomicznie patrolować obszar 11 akrów i przesyłać wideo w czasie rzeczywistym. Twórca robota twierdzi, że oprócz rozpoznawania twarzy robot może rozpoznawać tablice rejestracyjne oraz wykrywać materiały wybuchowe i narkotyki.
Technologia rozpoznawania twarzy – Face Recogniotion Technology (FRT) znana jest głownie jako narzędzie wykorzystywane do kontroli dostępu do budynków, komputerów, systemów informatycznych, identyfikacji osób znajdujących się na danym terenie. Coraz częściej jednak (czego przykładem jest chociażby DroneDog) można ją spotkać jako narzędzie bezpieczeństwa i marketingu stosowane na dużych obiektach sportowych. Do przykładowych zastosowań FRT na arenach sportowych możemy zaliczyć:
- identyfikacja osób znajdujących się na liście osób z zakazem wstępu na imprezy sportowe;
- autoryzacja wstępu na stadion z wykorzystaniem zarejestrowanych twarzy, eliminując przy tym konieczność posiadania fizycznych biletów;
- personalizację reklam czy komunikatów wyświetlanych na ekranach, dobór muzyki
w czasie przerw na podstawie analizy mimiki twarzy kibiców; - monitorowanie zachowań kibiców celem szybszego reagowania na zachowania niepożądane, a także szybsza identyfikacja osób stwarzających zagrożenie;
- lepsza personalizacja świadczonych usług;
- lokalizacja zaginionego w tłumie rodzica/dziecka.
Jak na razie tego rodzaju szczególne rozwiązania można spotkać na niektórych obiektach poza Europą.
FRT mimo jej niewątpliwych korzyści dla bezpieczeństwa kibiców oraz poprawy ich komfortu w zakresie korzystania z różnego rodzaju atrakcji podczas wydarzeń sportowych czy kulturalnych budzi wiele kontrowersji. Stosowanie technologii rozpoznawania twarzy jest nierozerwalnie związane z przetwarzaniem znacznych ilości danych osobowych. Korzystanie z rozpoznawania twarzy ma bezpośredni lub pośredni wpływ na podstawowe prawa i wolności człowieka takich jak godność ludzka czy swoboda przemieszczania. Technologia ta opiera się na przetwarzaniu danych biometrycznych, dlatego obejmuje przetwarzanie danych osobowych szczególnej kategorii, o których mowa w art. 9 RODO. Technologia FRT ingeruje w podstawowe prawo do ochrony danych osobowych zagwarantowane w art. 8 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Czy da się zatem odpowiednio zrównoważyć korzyści płynące z FRT a potencjalne zagrożenia związane z jej użytkowaniem? Jak w przypadku każdej technologii, tak i tutaj przy jej projektowaniu może dojść do błędów w projektowaniu i w użytkowaniu co może skutkować m.in. ryzykiem fałszywych identyfikacji, co może w konsekwencji prowadzić do zatrzymania i oskarżenia niewłaściwych osób. Ponadto istnieje ryzyko, że systemy rozpoznawania twarzy mogą być wykorzystywane do dyskryminacji określonych grup społecznych.
17 maja br. European Data Protection Board (Europejska Rada Ochrony Danych Osobowych, dalej jako: EROD) przyjęła ostateczną wersję swoich wytycznych w sprawie technologii rozpoznawania twarzy w obszarze egzekwowania prawa. Wytyczne zawierają wskazówki dla prawodawców unijnych i krajowych, a także organów ścigania, dotyczące wdrażania i korzystania z systemów technologii rozpoznawania twarzy. Jednym z wniosków w ramach dokumentu jest uznanie przez EROD wspieranych przez sztuczną inteligencję systemów rozpoznawania twarzy, które kategoryzują osoby na podstawie ich danych biometrycznych
w klastry według pochodzenia etnicznego, płci, a także orientacji politycznej lub seksualnej, za niezgodne z Kartą Praw Podstawowych. W opublikowanych Wytycznych EROD skupia się głównie na kwestiach związanych z zapewnieniem porządku publicznego przy pomocy tej technologii. Wytyczne EROD nie są wiążące, ale stanowią drogowskaz pokazujący najważniejsze kwestie, o jakich organy porządku publicznego powinny pamiętać przy okazji wdrażania przedmiotowej technologii.
Z treścią Guidelines 05/2022 on the use of facial recognition technology in the area of law enforcement Version 2.0 Adopted on 26 April 2023 można zapoznać się na stronie internetowej: https://edpb.europa.eu/system/files/2023-05/edpb_guidelines_202304_frtlawenforcement_v2_en.pdf
Według zaleceń Rady dane biometryczne powinny być przetwarzane tylko w sytuacjach koniecznych z odpowiednimi zabezpieczeniami i zgodnie z prawem UE. Natomiast wszystkie podmioty korzystające z tej technologii powinny przede wszystkim uwzględniać potencjalne ryzyka jakie niosą te czynności dla osób, których dane są przetwarzane, a także zapewnić monitorowanie dostępu i operacji na danych.
W połowie tego roku Francja przyjęła odpowiednie ustawodawstwo, na podstawie którego przyznała sobie prawo do korzystania z monitoringu opartego na algorytmach dokonujących wykrywania zagrożeń w czasie rzeczywistym m.in. na podstawie skanowania twarzy przechodniów. Przepisy te przez przeciwników nazywane są niekiedy monitoringiem na dopingu, gdyż jako uzasadnienie do ich wprowadzenia podano m.in. zapewnienie bezpieczeństwa uczestników igrzysk olimpijskich i paralimpijskich, które odbędą się 2024 r.
w Paryżu.
Czas pokaże w jakich kierunkach pójdą ustawodawstwa poszczególnych państw członkowskich w zakresie FRT.
