Kontynuując dziś tematykę polubownych metod załatwiania sporów wracam do kwestii, którą poruszyłem nieco ponad rok temu. We wpisie dotyczącym wpływu pozasądowych sposobów rozwiązywania sporów na treść pozwu zastanawiałem się czy brak informacji, o tym że strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia będzie prowadził do zwrotu pozwu. Opierając się na treści uzasadnienia wnioskowałem, że uzasadnienie do projektu ustawy wprowadzającej w/w regulację mówi, o tym że „brak informacji o działaniach związanych z polubownym rozwiązaniem sporu na etapie przesądowym nie zostanie obarczony sankcją zwrotu pozwu. Ponieważ brak informacji o skorzystaniu z polubownych metod rozwiązania sporu nie uniemożliwia nadania sprawie dalszego biegu, przewodniczący nie będzie wzywał powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu, a także nie będzie mógł zastosować sankcji zwrotu pozwu – zgodnie z brzmieniem przepisu art. 130 § 1 Kpc.”
Jak zatem kształtuje się orzecznictwo w tym zakresie? Brak jest oczywiście pełnego dostępu danych do orzeczeń sądowych w omawianej kwestii, ale korzystając z Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych mogę potwierdzić moje wcześniejsze ustalenia. Przywołam tu postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach Wydział I Cywilny z dnia 6 lipca 2016r. (sygn. I ACz 823/16). W tej sprawie Sąd I. Instancji zwrócił pozew, powołując się na art. 187 § 1 pkt 3 Kpc, bowiem powód pomimo wezwania nie wyjaśnił, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. Sąd Apelacyjny w Katowicach nie zgodził się z tym zapatrywaniem i uchylił zaskarżone zarządzenie. Zdaniem Sądu II. Instancji „Brak tej informacji (tj. wskazywanej w art. 187 § 1 pkt 3 Kpc – przyp. aut.) z pewnością nie uniemożliwia nadanie sprawie biegu, w związku z czym nie było uzasadnione stosowanie art. 130 Kpc i zarządzenie zwrotu pozwu.”
Podobnie wskazuje ten sam Sąd w postanowieniu z dnia 7 grudnia 2016 r. (sygn. I ACz 1578/16) uzasadniając, że „niewskazanie informacji dotyczącej prób mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu nie uzasadnia zwrotu pozwu, ponieważ jest to co prawda brak formalny pozwu, który jednakże nie uniemożliwia nadanie sprawie biegu (por. uzasadnienie projektu ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów)”.
Co zatem w sytuacji, kiedy powód nie wskaże jednak w pozwie informacji, o których mowa w art. 187 § 1 pkt 3 Kpc. Stosując reguły ogólne w mojej ocenie sąd powinien w takiej sytuacji kontynuować postępowanie, kierując wpierw strony na spotkanie informacyjne lub posiedzenie niejawne w celu oceny, czy sprawa nadaje się do mediacji. Jeżeli mediacja na etapie sądowym, bądź inna polubowna metoda załatwienia sporu (np. nakłanianie stron do ugody) okaże się nieskuteczna, sąd ma pełne prawo i obowiązek toczyć postępowanie. Zgodnie bowiem z art. 316 § 1 Kpc zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy, a więc tym bardziej nie powinna stać na przeszkodzie okoliczność, że dopiero na etapie sądowym strony podjęły próby polubownego załatwienia sprawy.
Interpretacja, która będzie zmierzać do zwrotu pozwu na podstawie art. 130 Kpc będzie w mojej ocenie sprzeczna z ustawą i będzie stanowiła naruszenie praw gwarantowanych przez art. 45 Konstytucji RP i art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Niemniej, celem uniknięcia wątpliwości i niepotrzebnych przepychanek formalnych zalecam w pozwie podanie informacji, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Wyjaśnienie tych okoliczności, w sprawie, która zmierza do rzetelnego ustalenia roszczenia nie powinno nastręczać trudności.
