W praktyce dosyć często zdarzają się sytuacje, iż w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego prawa osób trzecich zostają naruszone czynnościami egzekucyjnymi, np. poprzez zajęcie przez komornika ruchomości będącej we władaniu dłużnika, ale stanowiącej własność osoby trzeciej. W takim przypadku w celu ochrony swoich praw, zgodnie z art. 840 § 1 KPC przysługuje nam możliwość złożenia do sądu powództwa ekscydencyjnego (interwencyjnego). W drodze wskazanego powództwa ochronie podlega także użytkowanie wieczyste, użytkowanie ruchomości lub praw, spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu, wierzytelności, rachunki bankowe i inne prawa majątkowe.
Powództwo ekscydencyjne wnosi się do sądu – właściwego miejscowo, w którego okręgu komornik prowadzi egzekucję. Wiąże się to z uiszczeniem opłaty w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, czyli wartości zajętych przez komornika praw lub przedmiotów, których dotyczy powództwo. Należy pamiętać, iż termin na wystąpienie z ww. powództwem to jeden miesiąc od dnia powzięcia informacji o naruszeniu prawa, najpóźniej przed rozpoczęciem licytacji. Sąd Najwyższy uznał bowiem, że zgłoszenie żądania zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji możliwe jest do chwili sprzedaży rzeczy (wyrok z dnia 19 lutego 2002 r. sygn.: II CKN 1071/2000). Dlatego sporządzając pozew warto również zawrzeć w nim wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w zakresie dotyczącym egzekucji z przedmiotu zajętego z naruszeniem praw. Wniosek ten należy uzasadnić uprawdopodabniając, iż brak zawieszenia egzekucji komorniczej uniemożliwi albo poważnie utrudni rozpoznanie powództwa ekscydencyjnego albo wykonanie orzeczenia w sprawie z tego powództwa. Pamiętać także trzeba, iż w razie skutecznego uwzględnienia powództwa należy zaraz po uprawomocnieniu się postanowienia uwzględniającego powództwo zwrócić się do komornika z wnioskiem o uchylenie zajęcia danego przedmiotu.
Podsumowując, powództwo ekscydencyjne jest niezwykle skuteczną instytucją zapewniającą niezbędną ochronę osobie trzeciej, do której majątku została omyłkowo skierowana egzekucja.
