Postępowanie karne w sprawie nadużyć związanych z organizacją 2006 FIFA World Cup Germany umorzone

Wczoraj, 28 kwietnia 2020 r., Szwajcarski Federalny Trybunał Karny wydał publiczne oświadczenie o umorzeniu postępowania w przedmiocie defraudacji na szkodę FIFA, kwoty opiewającej na ok. CHF 10 mln[1]. Jakie były okoliczności sprawy oraz podstawy dla takiej decyzji? O tym w dzisiejszym wpisie.

W okresie poprzedzającym piłkarskie Mistrzostwa Świata w Niemczech w 2006 r. (lata 2002-2005), w niejasnych okolicznościach dokonano płatności na łączną kwotę CHF 10 mln (ówcześnie ok. € 7 mln). Pieniądze te pochodziły lub były powiązane bezpośrednio z FIFA. Praca niemieckich śledczych nie zakończyła się wniesieniem aktu oskarżenia, w związku z czym własne śledztwo wszczęła Prokuratura Federalna Szwajcarii. W początkowej fazie podejrzenie padło na pięciu wysoko postawionych członków Komitetu Organizacyjnego mistrzostw:

• prezesa i niegdysiejszego znakomitego piłkarza Franza Beckenbauera,
• Theo Zwanzigera, Horsta Schmidta i Wolfganga Niersbacha – niemieckich oficjeli,
• Ursa Linsi – ówczesnego sekretarza generalnego FIFA.

W lipcu 2019 r. zdecydowano się nie kierować oskarżenia przeciwko Franzowi Beckenbauerowi, a objąć nim jedynie pozostałą czwórkę. W grę wchodziły podejrzenia m.in. o wykorzystaniu wyżej wymienionej sumy w celu udzielania łapówek, zmierzających do zagwarantowania organizacji imprezy w Niemczech.

Wstępny etap postępowania przed Federalnym Trybunałem Karnym, obejmujący wymianę pism procesowych, wnioski dowodowe i kwestie organizacyjne przypadł na koniec ubiegłego roku. Serie rozpraw, mające przesądzić o ewentualnej odpowiedzialności, zaplanowano na okres styczeń-marzec 2020 r. Na skutek działań obrońców, a także niestawiennictwa oskarżonych, pierwsza rozprawa odbyła się dopiero 11 marca 2020. Jednakże kilka dni później postępowanie zawieszono z powodu pandemii koronawirusa.

Warto w tym miejscu wskazać – z dużą dozą prawdopodobieństwa - że kluczowymi dla niniejszej sprawy okazały się przepisy Szwajcarskiego Kodeksu Karnego dotyczące przedawnienia karalności, a konkretnie art. 97 ust 1. w zw. z art. 98 ust. 1.[2]

 Art. 97 1. Limitation of prosecution rights / Periods

1. Limitation of prosecution rights

Periods

The right to prosecute is subject to a time limit of:

1. 30 years if the offence carries a custodial sentence of life;
2. 15 years if the offence carries a custodial sentence of more than three years;
3. 10 years if the offence carries a custodial sentence of three years.
4. seven years if the offence carries a different penalty.

Art. 98 1. Limitation of prosecution rights / Commencement

Commencement

The limitation period begins:

1. on the day on which the offender committed the offence;
2. on the day on which the final act was carried out if the offence consists of a series of acts carried out at different times;
3. on the day on which the criminal conduct ceases if the criminal conduct continues over a period of time.

Bazując na przytoczonych przepisach i przyjmując za Trybunałem, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż ostatnie działania przestępne objęte procesem miały miejsce nie później niż 27.04.2005 r., decyzja o jego umorzeniu bez wydawania wyroku skazującego lub uniewinniającego, musi być uznana za prawidłową. Upłynął bowiem 15 letni termin, w którym potencjalni sprawcy mogli zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej.

Bez dostępu do szczegółów związanych z prowadzonymi przez organy ściągania czynnościami nie sposób jest określić, co było decydującym czynnikiem uniemożliwiającym zakończenie sprawy wyrokiem. Z pewnością dość późne wszczęcie śledztwa przez prokuraturę szwajcarską (2015 r.) mogło mieć znaczenie. Z drugiej strony było ono odpowiedzią na fiasko dochodzenia prowadzonego przez niemieckie organy ścigania we wcześniejszym okresie. Jednocześnie byłbym ostrożny, aby za ostateczny wynik obwiniać epidemię SARS-CoV-2. Zważywszy na złożoność badanych zagadnień, wysoce wątpliwym jest twierdzenie, że gdyby nie jej wystąpienie, oskarżeni zostaliby skazani.

Tym samym zdaje się, że przedstawiony dziś przypadek będzie należeć do kategorii „spraw nierozwiązanych”, natomiast FIFA rzeczywiście może już liczyć jedynie na łut szczęścia[3].

 

[1] https://www.bstger.ch/en/media/comunicati-stampa/2020.html#1064

[2] Angielskie tłumaczenie Szwajcarskiego Kodeksu Karnego pochodzi z oficjalnej strony internetowej Rządu Szwajcarii dostępnej pod linkiem: https://www.admin.ch/opc/en/classified-compilation/19370083/index.html

[3] Oświadczenie FIFA ws decyzji: https://www.fifa.com/who-we-are/news/fifa-statement-x8778