Od 1 stycznia 2023 roku w polskim porządku prawnym zaczęły obowiązywać zmiany wprowadzone przez tzw. dyrektywę „Omnibus”. Za jej nadrzędny cel unijny legislator postawił lepsze egzekwowanie i unowocześnienie prawa ochrony konsumentów. Do zmian muszą się dostosować przedsiębiorcy, a ich charakter powoduje, że nie pozostaną one obojętne dla środowiska sportowego. Nowe regulacje prawne muszą mieć w szczególności na uwadze przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż w sklepach sportowych.
Dyrektywa „Omnibus” i jej implantacja do polskiego porządku prawnego
Dyrektywa „Omnibus” to nazwa potoczna, jej pełne brzmienie przedstawia się następująco: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Swoją treścią dyrektywa reguluje zwłaszcza kwestie związane z zasadami dotyczącymi opinii o produktach, zasadami informowania o obniżkach cen, zasadami udostępniania usług cyfrowych w zamian za dane osobowe czy nowymi obowiązkami platform handlowych.
Polski ustawodawca regulacje dyrektywy „Omnibus” zaimplementował w drodze ustawy z dnia 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw. Zmiany, które weszły w życie 1 stycznia 2023 roku objęły następujące akty prawne:
- Ustawa o prawach konsumenta
- Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
- Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
- Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług
- Prawo telekomunikacyjne
- Kodeks wykroczeń.
Co oznaczają zmiany wprowadzone przez dyrektywę Omnibus dla przedsiębiorców prowadzących sprzedaż w sklepach sportowych?
Szereg nowelizacji w polskim prawie, które przyniosła dyrektywa Omnibus oznacza konieczność dostosowania się do nich również przez przedsiębiorców prowadzących sprzedaż w sklepach sportowych. Do najistotniejszych kwestii należą przede wszystkim nowe przepisy w zakresie informowania o obniżkach cen oraz opinii o produktach. W następstwie tego konieczne może okazać się dokonanie zmian w regulaminach sprzedaży sklepów sportowych, regulaminach wystawiania opinii o produktach oferowanych przez sklepy sportowe, sposobu i zakresu publikowania informacji na stronach internetowych czy wewnętrznych procedurach informowania o obniżkach cen towarów.
Obowiązek informacyjny o obniżkach cen towarów
Według nowych przepisów przedsiębiorcy, w tym prowadzący sprzedaż w sklepach sportowych w razie oferowania obniżki ceny danego produktu są zobowiązani do ujawnienia najniższej ceny tego produktu, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem tej obniżki. Dodatkowo, informacja o cenie ma być uwidoczniona w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości i umożliwiający porównanie cen.
Stosowne regulacje w tym zakresie wprowadzono do art. 4 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, ważne są zwłaszcza ust. 1-3:
- W miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru lub usługi w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen.
- W każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.
- Jeżeli dany towar lub dana usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.
Nie ma przy tym znaczenia czy sprzedaż jest prowadzona za pośrednictwem sklepu internetowego czy w sklepie stacjonarnym. Nowe przepisy obejmują każdy rodzaj sprzedaży. Zatem przedsiębiorcy w przypadku wprowadzania obniżek cen będą mieli obowiązek podawania obok ceny regularnej i obniżonej, również najniższą cenę jaką produkt miał w ciągu ostatnich 30 dni. Brak realizacji tego obowiązku może spotkać się z surową sankcją. Wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej w takim wypadku może nałożyć na przedsiębiorcę w drodze decyzji, karę pieniężną do wysokości 20 000 zł.
Opinie o produktach
Nie ulega wątpliwości, że konsumenci podejmując decyzje o zakupie konkretnego produktu, coraz częściej polegają na opiniach innych konsumentów. W miarę wzrastającej popularności sprzedaży internetowej coraz szersze stało się też pole do nadużyć w zakresie opiniowania produktów. Wystarczy choćby wskazać na zamieszczanie nieprawdziwych, niezweryfikowanych opinii oraz opłacanie takiego procederu. Celem ukrócenia tych negatywnych praktyk związanych z manipulowaniem preferencjami zakupowymi konsumentów, polski ustawodawca implementując dyrektywę Omnibus wprowadził do ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym regulację, zgodnie z którą przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do wystawionych przez konsumentów opinii o produktach powinien poinformować o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy faktycznie używali danego produktu lub go nabyli.
Ponadto, jeżeli u danego przedsiębiorcy ustanowiono takie procesy lub procedury, powinien on także udzielać informacji na temat sposobu przeprowadzania kontroli i wyraźnie informować konsumentów o tym, jak opinie są przetwarzane. Chodzi tu zwłaszcza o informacje czy zamieszcza się wszystkie opinie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą.
Co więcej, przedsiębiorcy muszą mieć też w szczególności na uwadze, że za sprawą nowelizacji do art. 7 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym do katalogu nieuczciwych praktyk rynkowych dodano:
- twierdzenia przez przedsiębiorcę, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, że te opinie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli, mimo że przedsiębiorca ten nie podjął uzasadnionych i proporcjonalnych kroków, aby sprawdzić, czy opinie te pochodzą od tych konsumentów;
- zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów w celu promowania produktów.
Dynamiczny rozwój nowych technologii i postępująca cyfryzacja gospodarki skutkujące docieraniem do coraz większego grona konsumentów wymusiły zmiany w prawie o ochronie konsumentów. Zmiany te dotknęły również przedsiębiorców prowadzących sprzedaż w sklepach sportowych. Powinni oni zadbać o dostosowanie się do nowych regulacji zwłaszcza w zakresie informowania o obniżkach cen i spełnieniu obowiązków dotyczących opinii o produktach.
