Dziś chciałbym poruszyć kwestię możliwości wypłaty dywidendy przez wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w przypadku, gdy w poprzednim roku obrotowym wykazała ona stratę. Niniejsze zagadnienie budzi poważne wątpliwości zarówno wśród przedstawicieli praktyki jak i doktryny.
Na wstępie należy wskazać, że przepis art. 192 KSH stanowi, że kwota przeznaczona do podziału między wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnoscią nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.
Zatem, z literalnego brzmienia wskazanego przepisu jednoznacznie wynika, że w warunkach straty za ostatni rok obrotowy wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie przysługuje prawo do wypłaty dywidendy. Zwolennicy tego poglądu stoją na stanowisko, że tylko w przypadku wykazania zysku możliwe jest zastosowanie przepisu art. 192 KSH.
Jednak część przedstawicieli doktryny oraz praktyki nie zgadza się z wyżej przedstawionym stanowiskiem, zarzucając mu przede wszystkim nieracjonalność. Należy zgodzić się z r.pr. Andrzejem Sałamachem (korporacyjnie.pl), że sformułowanie „zysku za ostatni rok”, którym posługuje się ustawodawca jest jedynie częścią składową przy obliczaniu maksymalnej kwoty dywidendy za dany rok. Zatem w przypadku spełnienia dalej wskazanych przesłanek możliwie będzie dokonanie wypłaty dywidendy nawet w sytuacji wykazania straty w ubiegłym roku obrotowym.
W celu pełnego zobrazowania takiej sytuacji należy zwrócić uwagę, że wykazanie straty w danym roku obrotowym nie przesądza o złej kondycji finansowej spółki. Może zdarzyć się tak, że dany podmiot osiąga zyski przez 5 kolejnych lat generując znaczny kapitał, a w 6 roku zanotuje minimalną stratę. Nie ma żadnych wątpliwości, że w takiej sytuacji spółka posiada odpowiednie środki pozwalające dokonanie wypłaty dywidendy. Jednak z perspektywy pierwszego ze wskazanych stanowisk tj. literalnej wykładni przepisu art. 192 KSH, takie rozwiązanie byłoby niedopuszczalne. Wydaje się, że przede wszystkim z punktu widzenia wspólników spółki takie rozwiązanie jest całkowicie nieuzasadnione. Należy jednak podkreślić, że zgromadzony w poprzednich latach kapitał, aby mógł ulec podziałowi musi pochodzić z zysków spółki, a nie np. z dopłat wspólników.
W mojej ocenie drugie ze wskazanych stanowisk pomimo tego, że pozostaje w sprzeczności z literalną wykładnią przepisów prawa, jest zdecydowanie bliższe rzeczywistości i praktyce. Całkowite ograniczanie prawa do wypłaty dywidendy wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wydaje się niezasadne.
