Podręcznik Licencyjny PZPN dla klubów Ekstraklasy na sezon 2024/2025 i następne został przyjęty 11 grudnia 2023 roku przez Zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej (Uchwała nr XIV/184). Jak co roku, z pewnymi zmianami wynikającymi z rozwoju organizacyjnego rozgrywek i klubów obowiązują kryteria licencyjne. Jakie to są przedmiotowo kryteria o tym pisaliśmy tutaj. Przypomnimy tylko, że są to kryteria: sportowe, odpowiedzialności społecznej, infrastrukturalne, personelu i administracji, prawnymi oraz finansowe.
Jak więc widać te sportowe zostały wymienione na początku wszystkich kryteriów w Podręczniku Licencyjnym, bo i ich ranga jest największa. To właśnie ich spełnianie ma prowadzić do rozwoju sportowego klubu, który oczywiście nie obędzie bez działań w sferze organizacyjnej, prawnej i finansowej, ale i tak w specyfice działania klubu sportowego, którego „wizytówką” i tym najważniejszym projektem jest pierwszy zespół grający na co dzień w Ekstraklasie.
W Uchwale nr XIV/184 z dnia 11 grudnia 2023 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zatwierdzenia „Podręcznika Licencyjnego PZPN dla klubów Ekstraklasy na sezon 2024/2025 i następne” (dalej: Uchwała lub Podręcznik) został wprowadzony jeszcze jeden podział kryteriów już nie ten przedmiotowy, czyli czego dotyczą, ale bardziej podmiotowy, choć nie podmiotowy sensu stricto. Chodzi o podział na kryteria: A, B i C.
Jeżeli Wnioskodawca nie spełnia któregokolwiek z Kryteriów A, wówczas Licencja uprawniająca do udziału w Rozgrywkach Klubowych UEFA oraz Rozgrywkach Klubowych PZPN nie może zostać przyznana, chyba że wyraźnie i odrębnie stwierdzono, iż niespełnienie danego Kryterium A skutkuje jedynie nieprzyznaniem Licencji UEFA. W takiej sytuacji Licencja może być przyznana, jednakże Wnioskodawca będzie podlegać Środkom Kontroli PZPN.
Jeżeli Wnioskodawca nie spełnia któregokolwiek z Kryteriów B, wówczas podlega Środkom Kontroli PZPN, lecz nadal ma prawo otrzymać Licencję oraz Licencję UEFA.
Kryteria C mają z kolei charakter rekomendacji w zakresie najlepszych praktyk w Systemie Licencyjnym. Organy Licencyjne mogą dokonywać weryfikacji spełnienia kryteriów C, lecz niespełnienie któregokolwiek z kryteriów C nie prowadzi do zastosowania Środków Kontroli PZPN ani do odmowy przyznania Licencji lub Licencji UEFA.
Pierwsze kryterium sportowe z Podręcznika to kryterium S.01, z kategorii A – „zatwierdzony program rozwoju młodzieży”. Wnioskodawca musi posiadać program rozwoju młodzieży, sporządzony w formie pisemnej, zatwierdzony przez Departament Szkolenia właściwego Wojewódzkiego ZPN. Wszelkie zmiany w programie rozwoju młodzieży wymagają aneksowania i zatwierdzenia przez właściwy Wojewódzkiego ZPN. Program taki musi się składać z następujących głównych elementów, takich jak np. cele i filozofia rozwoju młodzieży; organizacja sekcji młodzieżowej (schemat organizacyjny, zaangażowane podmioty, ich związki z Wnioskodawcą, zespoły młodzieżowe, itp.); personel (techniczny, medyczny, administracyjny itd.); infrastruktura dostępna dla zespołów (sekcji) młodzieżowych i kilka innych takich jak dostępny budżet, wkład Wnioskodawcy, zawodników czy społeczności lokalnych), a także programy szkolenia piłkarskiego (umiejętności gry, umiejętności techniczne, taktyczne i fizyczne) dla poszczególnych grup wiekowych. Dotyka on także rozwijania wiedzy młodych zawodników przez kształcenie w „Przepisach gry w piłkę nożną”, kształcenie w kwestii dopingu w sporcie, czy wykłady z polityki Wnioskodawcy przeciwko rasizmowi i dyskryminacji. Oczywiście w programie takim muszą ujęte także kwestie opieki medycznej na zawodnikami sekcji młodzieżowej.
Program rozwoju młodzieży musi ponadto potwierdzać zaangażowanie i wsparcie Wnioskodawcy dla obowiązkowego i uzupełniającego kształcenia szkolnego zawodników młodzieżowych poprzez wprowadzenie następujących obowiązkowych uregulowań m.in. w kwestii obowiązkowego kształcenia szkolnego zgodnie z wymaganiami prawa polskiego.
Drugie kryterium - S.02 – też kategorii A to „zespoły młodzieżowe”. Wnioskodawca musi posiadać zespoły młodzieżowe, w tym: co najmniej jeden zespół młodzieżowy w kategorii U-10; co najmniej jeden zespół młodzieżowy w kategorii U-13; co najmniej jeden zespół młodzieżowy w kategorii U-15; co najmniej jeden zespół młodzieżowy w kategorii U-17 i co najmniej jeden zespół młodzieżowy w kategorii U-18 lub U-19.
Wszystkie te zespoły młodzieżowe muszą uczestniczyć w oficjalnych rozgrywkach lub programach zatwierdzonych przez PZPN, rozgrywanych na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym. Wszyscy zawodnicy drużyn młodzieżowych muszą być zarejestrowani w systemie Extranet
Dopuszcza się prowadzenie zespołów młodzieżowych Wnioskodawcy przez stowarzyszenia, fundacje lub ośrodki piłkarskie zajmujące się wyłącznie szkoleniem młodzieży. Taki podmiot musi znajdować się na terenie tego samego województwa i może zawrzeć umowę tylko z jednym Wnioskodawcą występującym na szczeblu rozgrywek centralnych. Ponadto warunkiem koniecznym udzielenia zgody na taką formę prowadzenia zespołów młodzieżowych musi być pełna zależność personalna, organizacyjna i finansowa podmiotów prowadzących te zespoły od Wnioskodawcy. Wnioskodawca ponosi całkowitą odpowiedzialność za utrzymanie i funkcjonowanie podmiotów prowadzących jego zespoły młodzieżowe, a w szczególności za realizowanie w tych podmiotach programu szkolenia młodzieży, o którym mowa w S.01.
Trzecie kryterium czyli S.03 (również z kategorii A) to „opieka medyczna nad zawodnikami”. Wnioskodawca musi zapewnić, że każdy z jego zawodników uprawniony do gry w pierwszym zespole i zespołach młodzieżowych przechodzi badania medyczne, zgodnie z właściwymi przepisami PZPN i prawa powszechnie obowiązującego.
Czwarte kryterium S.04 także należy do najwyższej kategorii – A. To są „sprawy sędziowania i przepisy gry”. Wnioskodawca musi wykazać, że przynajmniej pierwszy zespół, pierwszy trener oraz jego asystent/asystenci, uczestniczyli w sesji lub imprezie poświęconej sprawom sędziowania organizowanej przez PZPN lub przy jego współpracy w ciągu 12 (dwunastu) miesięcy poprzedzających rozpoczęcie Sezony Licencyjnego. Wnioskodawca przedstawia Licencjodawcy oświadczenie o spełnieniu przedmiotowego Kryterium wraz z listami obecności osób uczestniczących w szkoleniu wraz z podpisem osoby przeprowadzającej szkolenie w terminie 7 (siedmiu) dni od daty jego odbycia w roku kalendarzowym, w którym rozpoczyna się Sezon Licencyjny.
Do kategorii A należy też piąte kryterium - S.05, czyli „zapobieganie korupcji w sporcie”. Wnioskodawca musi wykazać, że przynajmniej pierwszy zespół, zespoły młodzieżowe (z wyłączeniem zespołów U-10 i U-13) oraz pierwszy trener lub asystent trenera pierwszego zespołu i zespołów młodzieżowych wzięli udział w sesji lub szkoleniu poświęconym zapobieganiu korupcji w sporcie oraz zagrożeniom uzależnieniem od gier hazardowych. Wnioskodawca przedstawia Licencjodawcy oświadczenie o spełnieniu przedmiotowego Kryterium wraz z listami obecności osób uczestniczących w szkoleniu z podpisem osoby przeprowadzającej szkolenie, która to osoba musi dysponować zaświadczeniem wydanym przez PZPN lub przez podmiot z PZPN współpracujący.
Szóste kryterium sportowe - S.06 – i jakżeby inaczej – z kategorii A. To „antydoping”. I tu, wnioskodawca musi wykazać, że przynajmniej pierwszy zespół, zespół młodzieżowy U-18/U-19 oraz pierwszy trener lub asystent trenera pierwszego zespołu i zespołu młodzieżowego U-18/U-19 wzięli udział w sesji lub szkoleniu organizowanym wspólnie przez PZPN i Polską Agencję Antydopingową poświęconym zagadnieniom związanym z antydopingiem. Wnioskodawca przedstawia Licencjodawcy oświadczenie o spełnieniu przedmiotowego kryterium wraz z listami obecności osób uczestniczących w szkoleniu z podpisem osoby przeprowadzającej szkolenie z ramienia PZPN lub przez podmiot z PZPN współpracujący.
Kryterium siódme - S.07 = pierwsze z innej kategorii niż A, a mianowicie z kategorii C. I są to „sprawy bezpieczeństwa podczas zawodów”. Zaleca się, by Wnioskodawca, przynajmniej z pierwszym zespołem, zespołami młodzieżowymi oraz pierwszym trenerem i asystentami trenera pierwszego zespołu i trenerami zespołów młodzieżowych przeprowadził sesję poświęconą sprawom bezpieczeństwa podczas zawodów piłki nożnej. Wnioskodawca przedstawia Licencjodawcy oświadczenie o spełnieniu przedmiotowego Kryterium wraz z listami obecności osób uczestniczących w szkoleniu z podpisem osoby przeprowadzającej szkolenie, osobą, która może przeprowadzić przedmiotowe szkolenie, w oparciu o program Departamentu Organizacji Imprez, Bezpieczeństwa i Infrastruktury PZPN, jest Kierownik ds. Bezpieczeństwa.
Do kategorii B należy z kolei, ósme już kryterium - S.08, czyli „piłka nożna kobiet”. Wnioskodawca zobowiązany jest wspierać rozwój piłki nożnej kobiet poprzez wprowadzanie rozwiązań i wspieranie aktywności nakierowanych na rozwój, profesjonalizację oraz popularyzację piłki nożnej kobiet, takich jak: prowadzenie zespołu seniorskiego lub młodzieżowego w oficjalnych Rozgrywkach Klubowych PZPN piłki nożnej kobiet; wspierania stowarzyszonego Klubu kobiecego; lub organizację turniejów, szkoleń lub innych wydarzeń popularyzujących piłkę nożną kobiet wskazanych lub organizowanych przez Licencjodawcę.
Jak więc widać aż sześć z ośmiu kryteriów sportowych, opisanych powyżej musi zostać spełnionych bezwzględnie przez klub starający się o licencję na występy w piłkarskiej Ekstraklasie. Jak również można zauważyć licencjodawcy czyli PZPN zależy na szkoleniu młodzieży i całej polityce poszczególnych klubów z tym związanej. W 1 Lidze te wymogi nie są już tak mocne. Warto też zawsze przyglądać się temu, czy to co „na papierze” dzieje się też w rzeczywistości, bo nieraz już było tak, że projekt wyglądał ładnie, a wykonanie już niekoniecznie i to nie tylko w sporcie.
