Zima zbliża się coraz większymi krokami i ryzyko doznania uszkodzeń związanych z oblodzeniem powierzchni dróg i chodników rośnie wraz ze spadkiem temperatury. W poprzednim sezonie miałem już okazję pisać o wypadkach na chodnikach.
Wracam dziś z tym tematem, bo z początkiem obecnego okresu niskich temperatur linię orzeczniczą w powyższym zakresie postanowił ustabilizować Sąd Najwyższy, który w „jeszcze ciepłej” uchwale z dnia 24 listopada 2017 r. (sygn. III CZP 38/17) przyjął, że „Gmina ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikającą z nieuprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości w razie nienależytego sprawowania nadzoru nad wykonaniem przez właściciela obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (jedn. tekst: Dz. U. z 2017 r., poz. 1289).”
Dlaczego Sąd Najwyższy musiał orzekać w tej kwestii? Ponieważ językowa treść cytowanego jak wyżej przepisu wskazuje, że to „Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych.”
Orzeczenie nie zdejmuje oczywiście odpowiedzialności z właścicieli nieruchomości położonych przy chodnikach opisanych w komentowanym przepisie, ale niewątpliwie podkreśla nadzorczą funkcję gminy w zakresie utrzymania czystości chodników.
Na obowiązki wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zwracał też sąd powszechny w jednej z wielu spraw odszkodowawczych prowadzonych przez Kancelarię. W stanie faktycznym sprawy nasz Klient doznał uszczerbku na zdrowiu w wyniku nieszczęśliwego upadku na nieposprzątanym przez firmę budowlaną chodniku. Choć od odebrania przez zarządcę drogi prac budowlanych minął blisko miesiąc, gmina nie uprzątnęła pozostałości po budowie, które zalegały m. in. na chodniku właśnie. W wyroku wstępnym z dnia 29 stycznia 2016 r. (sygn. I C 953/13, niepubl.) Sąd Rejonowy w Trzebnicy uznał odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela Gminy właśnie w związku z niewypełnieniem przez Gminę obowiązków wynikających z w/w ustawy. Oddalając apelację strony pozwanej Sąd Okręgowy we Wrocławiu za trafne uznał określenie przez Sąd Rejonowy źródła odpowiedzialności pozwanej w niewypełnieniu przez Gminę obowiązków ciążących na niej z mocy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W szczególności podkreślił okoliczność, z której wynika, że Gmina nie zadbała o stan drogi przy ulicy, przy której powód doznał wypadku (tak SO Wrocław w wyroku z dnia 9 marca 2017 r., sygn. II Ca 1024/16, niepubl.).
W razie doznania kontuzji na nieuprzątniętym chodniku warto zatem pamiętać, że odpowiedzialność z tego tytułu obciąża nie tylko właściciela nieruchomości położonej przy chodniku, ale również gminę, która nie dopełniła stosownych obowiązków nadzorczych.
