Dzisiejszym wpisem chciałbym przypomnieć o zmianach, jakie czekają nas w prawie spadkowym.
Sejm 6 lutego 2015 r. uchwalił nowelizację kodeksu cywilnego, kodeksu postępowania cywilnego oraz kilku innych ustaw. Główne zmiana dotyczą jednak przepisów dotyczących odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 1015 k.c. i n.).
Przypomnijmy, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami spadkobierca może złożyć w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia, oświadczenie o:
a) odrzuceniu spadku,
b) przyjęciu spadku bez ograniczeń za długi spadkowe (tzw. przyjęcie proste) lub
c) przyjęciu spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe (tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza).
Zgodnie z aktualną regulacją, jeżeli spadkodawca nie złoży w przepisanym terminie żadnego z powyższych oświadczeń, to – co do zasady – oznacza to, iż przyjął spadek wprost, czyli bez ograniczeń. W konsekwencji spadkobierca będzie ponosił pełną odpowiedzialność za długi zmarłego, w tym także swoim własnym majątkiem.
Po zmianach powyższa zasada zostanie odwrócona. Brak oświadczenia spadkodawcy w terminie sześciu miesięcy od chwili dowiedzenia się o powołaniu do dziedziczenia będzie bowiem równoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Powyższe oznacza, że nawet jeśli spadkobierca nie złoży żadnego oświadczenia co do sposobu przyjęcia spadku, to będzie ponosił odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości stanu czynnego spadku. Inaczej mówiąc: nawet jeśli długi spadkowe będą przekraczały wartość spadku, to nie będzie odpowiadał za długi własnym majątkiem.
W mojej ocenie powyższą zmianę ocenić należy jako zasadną i pozytywną. Niejednokrotnie bowiem spadkobiercy zwyczajnie nie zdają sobie sprawy z konieczności złożenia oświadczenia o sposobie przyjęcia (względnie odrzucenia) spadku, a termin na jego złożenie jest stosunkowo krótki. Co więcej, spadkobiercy często nie mają wiedzy co do stanu majątkowego i długów spadkodawcy. Obciążanie ich w tej sytuacji pełną odpowiedzialnością za długi spadkowego „tylko za to”, że nie złożyli w przypisanym terminie stosownego oświadczenia, było stosunkowo surową konsekwencją.
Na zakończenie należy jeszcze wspomnieć o tym, że po zmianie przepisów spadkobierca, który przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza będzie mógł samodzielnie (według wzoru przygotowanego przez Ministra Sprawiedliwości) złożyć w sądzie lub u notariusza wykaz inwentarza, w którym ustalona będzie wartość stanu czynnego spadku, do której spadkodawca ponosi odpowiedzialność. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat pojawią się na naszym blogu zapewne już niebawem.
