Niewątpliwie za szkody związane z wypadkiem komunikacyjnym, który wydarzył się na drodze publicznej należą się poszkodowanym stosowne roszczenia (czy to związane z odszkodowaniem, czy zadośćuczynieniem). Co jednak w przypadku, kiedy wypadek wydarzył się na drodze, która ogólnie rzecz biorąc nie ma charakteru publicznego, czy wręcz nie nadaje się do ruchu?
Powyższym zagadnieniem zajął się aż Trybunału Sprawiedliwości, który wydał w tej sprawie wyrok z dnia 20 grudnia 2017 r. (sygn. C-334/16).
W stanie faktycznym, na podstawie którego orzekał TS, sąd ustalił, że poszkodowany w wypadku, oficer armii hiszpańskiej, uczestniczył w nocnych ćwiczeniach wojskowych na przeznaczonym do przeprowadzania ćwiczeń wojskowych terenie. Terenowy, kołowy pojazd wojskowy ubezpieczony przez towarzystwo ubezpieczeniowe na podstawie obowiązkowego ubezpieczenia, w którym to pojeździe znajdował się jako pasażer poszkodowany, przewrócił się, co spowodowało u niego różne obrażenia. Pojazd ów przemieszał się na obszarze przeznaczonym nie dla pojazdów kołowych, lecz dla pojazdów gąsienicowych.
Z racji wypadku poszkodowany zażądał stosownych roszczeń od ubezpieczyciela, a ten ostatni odmówił, powołując się na okoliczność, że urazy poszkodowanego nie wynikały z „okoliczności związanej z ruchem”, ponieważ pojazd, w którym się znajdował, przemierzał teren, który ani nie był zdatny do ruchu, ani powszechnie używany.
W związku z wątpliwościami, jakie pojawiły się przed sądem krajowym, zadał on pytanie do Trybunału Sprawiedliwości, gdzie wyraził on następujące wątpliwości:
1) Czy pojęcie »ruchu pojazdów« lub »okoliczności związanej z ruchem« jako ryzyko, które ma być pokryte ubezpieczeniem w zakresie odpowiedzialności cywilnej w związku z korzystaniem z pojazdów mechanicznych i ruchem tych pojazdów, do którego odnosi się prawodawstwo Unii (w szczególności w art. 3 dyrektywy 2009/103), może zostać określone w uregulowaniach krajowych państwa członkowskiego w sposób odmienny niż w uregulowaniach Unii?
2) W wypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej, czy z zakresu tego pojęcia mogą być wyłączone (oprócz określonych osób, tablic lub rodzajów pojazdów, jak upoważnia do tego art. 5 ust. 1 i 2 dyrektywy 2009/103), w zależności od miejsc, w jakich ruch się odbywa, przypadki ruchu takie jak po drogach lub na terenach »niezdatnych« do ruchu?
Ważne dla sprawy było ustalenie, że te pytania opierały się na założeniu, według którego zgodnie z uregulowaniem prawa hiszpańskiego z zakresu objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem można wykluczyć szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych na terenie przeznaczonym do przeprowadzania ćwiczeń wojskowych, takim jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, ponieważ teren ów stanowi teren niezdatny do ruchu pojazdów i który, co więcej, nie jest „powszechnie używany” w rozumieniu art. 2 ust. 1 rozporządzenia o obowiązkowym ubezpieczeniu.
W sprawie niesporne było, że pojazd, którym poruszał się poszkodowany był traktowany i używany jako środek transportu.
Trybunał stwierdził kategorycznie, że okoliczność, iż miejsce wypadku to teren, gdzie dostęp jakichkolwiek pojazdów niewojskowych jest zakazany, i na obszarze tego terenu, który nie był zdatny do ruchu pojazdów kołowych doszło do wypadku, nie może mieć żadnego wpływu na ograniczenie obowiązku ubezpieczenia.
Tymczasem uregulowanie przewidziane w prawie miejsca szkody skutkuje uzależnieniem zakresu objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem od cech charakterystycznych terenu, na którym używany był pojazd mechaniczny.
Mając na uwadze powyższe, TS stwierdził, że art. 3 akapit pierwszy dyrektywy 2009/103 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które pozwala wykluczyć z zakresu objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem szkody powstałe przy prowadzeniu pojazdów mechanicznych na drogach i terenach, które nie są „zdatne do ruchu”, z wyjątkiem tych, które choć nie są zdatne do tego celu, są jednak „powszechnie używane”.
